I. Wat zijn publieke prijsvragen
Voorbeeld
The Dubai-frame is in Dubai terecht gekomen door een publieke prijsvraag.
“De fotolijst van Dubai is gejat zegt de ontwerper”. De ontwerper Fernando Donis, was het
niet eens met de bouw. Hij had dit ontwerp ingestuurd, maar hij had nog geen toestemming
gegeven voor de bouw. Dubai stelde dat zij zich had gehouden aan de Unesco regels, die
stellen dat het intellectueel eigendom bij de ontwerper blijft (er moest dus een ovk worden
gesloten). Dat laatste was niet gebeurd. Dubai dacht, we passen het een beetje aan en dan
bouwen we het toch.
Deze problematiek kan er dus ontstaan…
Voorbeelden in NL en de EU
1. Van natuurgebieden, gezondheidszorg tot huisvesting.
Wat is het?
1. Wie?
- Publiek = het wordt door een overheid(sonderdeel) uitgeschreven).
a) Publieke rechtspersonen (rijksoverheid, gemeente, provincie)
b) Privaatrechtelijke rechtspersonen (b-organen)
c) Unie-rechtelijk
2. Wat?
- Een vraag/probleem wordt in de markt geplaatst.
I. Soms alleen de eer (media-aandacht)
II. Prijsgeld (publiekgeld)
III. Afspraken (je krijgt geld, maar daar moet je iets specifieks mee doen)
3. Hoe?
- In welke vorm wordt dit gegoten?
1) Contract (aanbesteding of privaatrechtelijk)
2) Beschikking (subsidie)1
3) Niet duidelijk (soms)
1
Geen bezwarende titel. Je kunt de prestatie dus niet afdwingen.
1
,II. Waarom gebruikt de overheid publieke prijsvragen?
Omdat het CPB zegt dat het handig is…
- Rapport Kansrijk innovatiebeleid (2016)
- We lopen achter op vooruitstrevend competitieve innovatie
En ook omdat…
- We de expertise van burgers en bedrijfsleven willen gebruiken om
maatschappelijke problemen op te lossen.
Lastige problematiek (coronacrisis en klimaatcrisis)
- We burgers meer zeggenschap willen geven over publieke taken en de publieke
ruimte.
Mate van selectie aan de hand van een publieksstemming
- We innovatie willen stimuleren om zo de Nederlandse concurrentie op de
wereldmarkt te vergroten.
Leuke bijvangst: media-aandacht
New food challenge: de vegetarische slager (nieuwe vleesvervangers ontwikkelen).
III. Waarom onderzoek naar prijsvragen?
Hier gaat heel veel geld in om…
Prijsvragen i.p.v. ‘standaard’ aanbestedingen en subsidietenders…
… maar niet altijd conform aanbestedingsrecht of subsidierecht
- Soms in de plaats van… maar houden zich dus niet aan het recht.
Publiek geld + privaat geld = prijzengeld
- Wat is dan precies het toepasselijke rechtsregime (mix of een van beiden?).
Weinig tot geen juridisch onderzoek naar prijsvragen
Voordelen van prijsvragen komen in gevaar door gebrekkige institutionele en juridische
inbedding
- Als je niet goed aan de voorkant nadenkt over juridische vormgeving en instemming
van de politiek dan kan het zo zijn dat zo’n prijsvraag als een nachtkaars uitdooft. Na
het uitroepen van de winnaar komt er dan toch geen geld of wordt er geen gevolg
gegeven. Daarentegen hebben de deelnemers dan al investeringen gedaan…
IV. Subsidie, opdracht en aanbesteding
1) Subsidie is een aanspraak op financiële middelen, verstrekt anders dan als een marktconforme
betaling voor aan het bestuursorgaan geleverde goederen en/of diensten.
2) Opdracht is een betaling voor aan het bestuursorgaan geleverde goederen of diensten
3) Aanbesteding = Opdracht van aanbesteden diensten moeten mogelijk worden
aanbesteed.
Type dienst + aanbestedingsdrempel.
Hoe maken we dan onderscheid tussen een subsidie en opdracht?
1. Is er een bezwarende titel?
- Ja = opdracht, een meerzijdige rechtshandeling
- Nee = beschikking (subsidie), een eenzijdige rechtshandeling
2. Initiatiefnemer
- Opdracht = overheid die maakt heel duidelijk wat zij wil
- Subsidie = hier vraagt een marktpartij de subsidie aan en waar zij die voor nodig
heeft.
3. Bedrag in relatie tot de kostprijs
- Opdracht = kostprijs + winstmarge (marktconform)
- Subsidie = tegemoetkoming, forfaitair bedrag
4. Algemeen of commercieel belang
- Algemeen belang = subsidie
2
, -Commercieel belang = opdracht (maar alles wat de overheid doet wordt geacht in het
publieke belang te zijn…
Deze criteria werken echter niet zo goed bij publieke prijsvragen…
1. Meestal is de winnaar verplicht om een prestatie te verrichten met dat prijzengeld
(bezwarende titel). Meestal is er ook een uitvoeringsovk.
2. De overheid wil het initiatief zoveel mogelijk bij de markt laten (ook al schrijft de overheid
deze uit).
3. Meestal is de prijs een vast bedrag (vaak geen aanpassingen meer).
4. Vrijwel elke prijsvraag heeft een link met het algemeen belang. Nooit alleen een commercieel
belang eigenlijk.
V. Praktijkvoorbeelden
Casus 1 Prijsvraag digitale economie
Deze is uitgeschreven door de gemeente Amsterdam namens de metropoolregio Amsterdam (MRA).
Het doel was de versterking van de MRA op het gebeid van de digitale economie. Deze regio wil
internationaal voorloper zijn met digitale infrastructuur. Ze zijn op zoek naar de beste visie met een
bijpassend projectplan. Een onafhankelijke jury gaat kiezen. Er waren twee rondes: (1) iedereen mocht
zich aanmelden met een plan (anoniem), (2) inschrijvers van de 5 beste voorstellen mochten een
businesscase opstellen en deze presenteren aan de jury. Hiervoor was al 10.000 beschikbaar gesteld. Je
won uiteindelijk dan het recht om te onderhandelen met de MRA over het realiseren van je
inschrijving. Daar was 1 mln. € voor beschikbaar.
Hoe moeten we deze prijsvraag juridisch kwalificeren?
EU aanbesteding.
Deze was uitgeschreven door de gemeente A’dam (publiekrechtelijk rechtspersoon), niet zo
zeer het bestuursorgaan. Let daar op!
Anonieme inzendingen (EU beginselen: gelijke behandeling, transparantie).
Onderhandeling mogelijk over die miljoen.
Casus 2 Prijsvraag dorpen derby
Deze prijsvraag werd uitgeschreven door de gedeputeerde staten van Noord-Brabant. Het doel was om
de leefbaarheid in kleine dorpen te stimuleren via het zelf-organiserend vermogen van burgers. 2 Weer
2 rondes: (1) hierin mochten alle geïnteresseerden zich aanmelden, en de jury gaf advies over de 9
beste voorstellen (2) de 9 finalisten kregen 10.000 om hun plan uit te werken daarna werd er
geoordeeld (60% jury oordeel, 40% internetstemmen). De drie projecten die het hoogste eindigden
werden nog een keer via internet verkozen (100%). Uiteindelijk won je 25.000 (1 ste prijs) en de 2de en
3de iets minder.
Hoe moeten we deze prijsvraag juridisch kwalificeren?
Subsidie.
Vast bedrag.
Niet iets wat de markt zelf zou oppakken.
Casus 3 Mooiste natuurgebied van NL
Deze wedstrijd werd uitgeschreven door de staatssecretaris van Economische zaken. Het doel was het
verhogen van kwaliteit van nationale parken in Nederland en het versterken van de betrokkenheid van
de samenleving bij de natuur.3 Alle nationale parken konden deelnemen. Zij konden zo een sterker
merk bouwen en de marktpositie verbeteren. Alle parken konden een plan (actieprogramma) insturen.
De RvO maakte een voorselectie (aanvraag compleet + voorwaarden). Vervolgens was er een vakjury
ingesteld, en die adviseerde de staatssecretaris een rangschikking. Die rangschikking werd bekend
gemaakt aan het NL publiek en deze konden via internet stemmen. De drie beste inzendingen mochten
2
De maatschappij dus betrekken bij maatschappelijke problemen.
3
Algemeen belang, en publiek betrekken bij natuurgebieden.
3
, hun plannen verder uitwerken. Daarnaast mocht de vakjury nog een inzending extra aandragen.
Vervolgens keek de staatssecretaris OF er financiële bijdragen beschikbaar konden worden gesteld.
Hoe moeten we deze prijsvraag juridisch kwalificeren?
Subsidie? Dat is dus een prijsvraag waar het niet duidelijk is wat voor juridische vorm deze
had. In een kamerstuk noemt de staatssecretaris het wel een subsidie!
VI. Mogelijke spelregels (& Europees recht)
Dat hangt van de materiële rechtsvorm af:
Een (bijzondere) aanbestedingsprocedure
Een (bijzondere) subsidieprocedure
Een (bijzondere) vorm van aanbod en aanvaarding (ovk privaatrecht)
Het etiket wat erop wordt geplakt maakt dus niet zoveel uit… Hoe wordt het juridisch gekwalificeerd.
Aanbesteding
Publieke
Subsidie
prijsvraag
Aanbod en
aanvaarding
Klinkt dit bekend in de oren?
Publiek geld om in te kopen: aanbesteden
Publiek geld via publiekrecht verstrekken: subsidiëren
Publiek geld via privaatrecht verstrekken: contracteren
1. Prijsvraag als aanbestedingsprocedure
Par. 2.2.3.2 en Afd. 2.4.5 Aanbestedingswet 2012
Wat staat daar in?
- Aankondiging op TenderNed (daar kan iedereen dit terugvinden)
- Vooraf opgestelde selectie- en gunningscriteria (mogen erna niet worden aangepast =
transparantie)
- Deskundige, onafhankelijke en onpartijdige jury (beroepskwalificatie aan deelnemers
vragen, dan moet ook een 1/3 uit de jury diezelfde beroepskwalificatie hebben (bijv.
architect)).
- Anonieme inzendingen (digitale economie voorbeeld = onafhankelijkheid
waarborgen)
- Juryoordeel en uitslag moeten openbaar (transparantie)
Beginselen van aanbestedingsrecht (zie college Hardy), de Wob heeft dus weinig toegevoegde
waarde! De aanbestedingswet is dus een lex specialis.
Opdracht kan zonder verdere aankondiging aan de winnaar(s) worden gegund 4 (art. 2.34 Aw
2012) indien het om een DIENST GAAT
Rechtsbescherming bij de civiele rechter (stand-stillperiode van twintig dagen voor evt. kort
geding). Pas na 20 dagen mag de ovk van opdracht worden gesloten, in die 20 dagen kunnen
anderen daartegen een kortgeding aanspannen. Hierna kun je als andere partij er niet meer
tegen opkomen.
2. Prijsvraag als subsidieprocedure
4
Met de onderhandelingsprocedure zonder aankondiging is het mogelijk ‘uit de hand te gunnen'. Daarmee kunt u
opdrachten rechtstreeks aan een voorkeurspartij verstrekken (eventueel na een onderhandeling met meerdere in
aanmerking komende partijen).
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LisajUM. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,99. Je zit daarna nergens aan vast.
