Samenvatting
Samenvatting Toegepaste geneesmiddelenkennis
- Instelling
- Hogeschool Rotterdam (HR)
Samenvatting van het boek Toegepaste geneesmiddelenkennis: Het volledige boek is samengevat
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 89 pagina's
Voorbeeld 4 van de 89 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
3 beoordelingen
Door: vmellanie • 10 maanden geleden
Door: beyerwendy • 1 jaar geleden
Door: dmvenne • 3 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting farmacologie 15 juniToegepaste geneesmiddelenkennis Hoofdstuk 1: Inleiding
Recombinant-DNA-techniek: Er wordt een stukje DNA van de donorcel van een bepaald organisme
overgebracht in de gastheercel van een ander organisme. Op deze manier komen de genen van
verschillende soorten bij elkaar (recombinatie).
Genetische modificatie of manipulatie: In de gastheercel komt erfelijke informatie terecht waardoor
deze cel eigenschappen krijgt die hij daarvoor niet had.
Nieuwe genen worden aan volgende generaties doorgegeven.
Eerst gezocht naar pathologische en biochemische veranderingen in de cellen die de ziekte
veroorzaken. Vervolgens worden chemische verbindingen gezocht die de pathologische
veranderingen kunnen voorkomen of genezen. Wanneer een dergelijke structuur is gevonden,
structuur systematisch veranderd in hoop geneesmiddel te krijgen dat optimaal werkt met zo min
mogelijk bijwerkingen.
Pharmakon: betekent oorspronkelijk werkzame stof, ook toverkruid, geneeskrachtig kruid en giftig
kruid. Later betekenis geneesmiddel.
Volgens Geneesmiddelenwet onder geneesmiddel verstaan:
Substantie of samenstel van substanties die bestemd is om te worden toegediend of aangewend
voor:
- Genezen of voorkomen van ziekte, gebrek, wond of pijn bij de mens
- Stellen van geneeskundige diagnose bij mens of herstellen, verbeteren of wijzigen
fysiologische functies bij de mens door een farmacologisch, immunologisch of metabolisch
effect te bewerkstelligen
Door de toevoeging ‘op enigerlei wijze wordt gepresenteerd als zijnde geschikt’ is het niet nodig dat
een middel bewezen werkzaam is om onder de wet te vallen.
In de Geneesmiddelenwet zijn fabricage, toelating, handel en voorschrijven geregeld. College ter
Beoordeling van Geneesmiddelen ziet toe op handhaving. Indeling in geneesmiddelen volgens wet:
- UR-geneesmiddel: uitsluitend op recept verkrijgbaar
- UA-geneesmiddel: zonder recept door apotheker geleverd
- UAD-geneesmiddel: zonder recept, in apotheek of verkooppunt onder toezicht drogist
- AV-geneesmiddel: algemeen verkrijgbaar
Voorschrijven geneesmiddelen:
In de wet BIG is het een voorbehouden handeling. Artsen, tandartsen, verloskundigen,
verpleegkundig specialisten, physican assistants voorschrijfbevoegdheid. Bepaalde groepen
specialistische verpleegkundigen: diabetes, long en oncologieverpleegkundigen.
Arts moet dan eerst diagnose hebben gesteld, richtlijnen, standaarden en protocollen worden
gevolgd.
Off-label voorschrijven: het voorschrijven van een geneesmiddel buiten de registratietekst. Volgende
situaties van toepassing:
- Geneesmiddel is geregistreerd voor indicatie waarbij gebruik beperkt is als derde of vierde
keuze en men wil het als eerste of tweede keuzemiddel gebruiken
- Geneesmiddel wordt bij andere patiëntengroep voorgeschreven dan waarvoor indicatie
bedoeld is.
- Er zijn onvoldoende gegevens om het middel voor te schrijven bij patiënten met ernstige
stoornis terwijl er wel gegevens zijn bij patiënten met geringe stoornis
- Kinderen kunnen voor een indicatie worden uitgesloten omdat geen wetenschappelijke
gegevens over passende toedieningsvorm en dosering beschikbaar zijn
1
, - Geneesmiddel wordt voor een heel andere indicatie gebruikt
Regels waar arts zich aan dient te houden bij off-label voorschrijven:
- Gedocumenteerde gegevens van de beroepsgroep
- Landelijke richtlijnen, overleg met apotheker indien niet aanwezig
- Informeren patiënt, patiënt geeft toestemming
- Nagaan of andere acceptabele behandeling is
- Goede afweging maken tussen eventuele risico’s en nut
Het recept: schriftelijke aanwijzing aan de apotheker over voorbereiding of aflevering van een
geneesmiddel, afgegeven door bevoegde beroepsbeoefenaar. Op recept moeten staan:
- Naam, adres en telefoonnummer voorschrijver
- Naam, adres, eventueel leeftijd patiënt
- Datum waarop recept geschreven is
- Naam van het geneesmiddel, generiek en zo nodig specialite.
- Sterkte geneesmiddel
- Toedieningsvorm
- Totale hoeveelheid
- Wijze van gebruik, dosering, inname en/of gebruiksinstructies en waarschuwingen
- Paraaf of handtekening voorschrijver.
Geneesmiddelen mogen alleen nog elektronisch worden voorgeschreven. Wanneer een recept onder
de Opiumwet valt is er een papieren recept nodig in aanvulling op de elektronische. Aanvullend:
- Recept geschreven met onuitwisbare inkt
- Sterkte en totaal af te leveren hoeveelheid voluit in letters vermeld
- Dosis per keer en maximale dosis per 24 uur in letters vermeld
- Recept met volledige handtekening ondertekend
- Naam en voorletters en volledige adres patiënt vermeld
- Per receptpapier één preparaat
Standaardafkortingen op een recept:
- R, Latijnse afkorting van recipe (neem). Gevolgd door generieke naam of stofnaam
(merknaam), toediening en sterkte
- D, afkorting van da (geef). Hierna volgt de af te leveren hoeveelheid
- S, afkorting van signa. Dit houdt in: schrijf op het etiket, daarna dosering, inname-instructies
en waarschuwingen
- c.= capsula = capsule
- tab. = tabula= tablet
- supp. = suppositorium = zetpil
- ungt. = unguentum = zalf
- gtt. = guttae = druppels
- d.d. = de die= per dag
- d.c. monit. = da cum monitione = geef met waarschuwing
- d.c. prohib. = da cum prohibitione = geef met verbod
- d.c.f. = da cum formula = geef met voorschrift
- d.i.m.m. = da in mano medico = geef in handen van arts
- a.u.e. = ad usum externum = voor uitwendig gebruik
- a.u.i. = ad usum internum = voor inwendig gebruik
Uitzetten van geneesmiddelen
2
,Geen voorbehouden maar een risicovolle handeling. Iedereen mag dit zonder toestemming doen.
medicatie toedienen door injecteren of infuussysteem wel voorbehouden handeling.
Verstrekken van geneesmiddelen door verpleegkundigen
Verstrekking gebeurt in opdracht arts. Gegeven door:
- invoering in elektronisch voorschrijfsysteem
- incidentele opdracht, genoteerd en geparafeerd
vanaf juli 2015 moeten websites die medicijnen te koop aanbieden in het bezit zijn van het Europees
logo voor betrouwbare aanbieders van medicijnen.
De NVZA heeft databank waar medicatiefouten worden geregistreerd. CMR: Centrale-Medicatie-
incidenten-Registratie.
Uit onderzoek is gebleken dat bij elk overdrachtsmoment van een patiënt een risicoreductie van 50%
mogelijk is. Als alle wijzigingen in medicijngebruik en de effecten worden vastgelegd en als actuele
medicatieoverzicht wordt overgedragen aan volgende zorgverlener.
In 2008 richtlijn voor medicatieoverdracht vastgesteld met als doel fouten bij de overdracht van
medicatiegegevens te voorkomen en veiligheid patiënt te vergroten.
- Bij elk contact met een voorschrijver is er altijd een actueel medicatieoverzicht beschikbaar
waarop medisch handelen wordt gebaseerd
- Bij spoedopname en bij overdrachten is er (in ieder geval binnen 24 uur) een AMO
- Er is toestemming van de patiënt verkregen voor opvragen, inzien, gebruiken en bijwerken
medicatiegegevens door behandelaars
- Patiënt is na elk contact met voorschrijver adequaat geïnformeerd
- Zorgaanbieder is systematisch en aantoonbaar bezig met verbeteren patiëntveiligheid
rondom overdracht en medicatiegegevens en heeft verantwoordelijkheden en
bevoegdheden vastgelegd.
Medicatieoverzicht: registratie per patiënt van alle geneesmiddelen en relevante gegevens over
gebruik in een periode van drie maanden voorafgaand aan de aanmaak en gebruik document.
- Voorgeschreven, ter hand gestelde, toegediende en gebruikte medicatie, de sterkte,
dosering, toedieningsvorm, gebruiksperiode, ook vermelding geneesmiddel voortijdig
gestopt is
- Gebruik alcohol en drugs
- Reden van starten/stoppen/wijzigen medicatie en initiator hiervan
- Eerste voorschrijver en actuele voorschrijver
- Apotheken die hebben verstrekt
- Basale patiëntkenmerken
- Afgeleide en indien beschikbaar contra-indicatie onderdeel comorbiditeit
- Afgeleide en indien beschikbaar geneesmiddelenallergie/intolerantie
Therapietrouw: mate waarin het gedrag van een patiënt bij gebruik van geneesmiddelen
overeenkomt met aanbevelingen die de arts in samenspraak met patiënt heeft geformuleerd.
Compliance: de mate waarin het gedrag overeenkomt met voorgeschreven advies
Adherence: mate waarin het gedrag overeenkomt met de adviezen. De patiënt is vrij te kiezen voor
therapietrouw en dat therapieontrouw geen reden is om de patiënt te beschuldigen.
Concordantie: betekent letterlijk overeenstemming, verwijst naar de mate waarin advies van de arts
en uitkomst van gezamenlijk besluit, waarin opvattingen en voorkeuren patiënt meegewogen zijn.
Therapietrouw wordt groter als de patiënt wordt betrokken bij de keuze van geneesmiddel.
Therapieontrouw bij langdurig gebruik van geneesmiddelen is groot. Oorzaken:
- Begrijpen: verkeerd uitleggen gebruiksinstructie
3
, - Willen: twijfelen aan noodzaak medicatie, twijfelen aan hoeveelheid medicijnen, angst voor
bijwerkingen, geen vertrouwen in arts, idee dat geneesmiddel gif is
- Kunnen: gebruiksonvriendelijke toedieningsvorm, ingewikkeld doseerschema, polyfarmacie,
vergeten in te nemen
Kostenbeheersing
Via vaststellen van maximumprijzen en vergoedingslimieten voor geneesmiddelen oefent de
overheid invloed uit op de kosten geneesmiddelen en daarmee op toegankelijkheid en
betaalbaarheid farmaceutische zorg. Geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS):
- Geneesmiddelen die vervangbaar zijn
- Geneesmiddelen die niet geclusterd kunnen worden
Voor geneesmiddelen die onderling uitwisselbaar zijn geldt een vergoedingslimiet, als de fabrikant
hogere prijs vaststelt moet patiënt bijbetalen.
Op basis van Wet geneesmiddelenprijzen (WGP) kan de overheid maximumprijzen vaststellen.
Maximale inkoopprijzen voor de apotheek worden gebaseerd op gemiddeld prijsniveau van
vergelijkbare geneesmiddelen in referentielanden (Duitsland, België, Frankrijk en VK).
QALY (quality-adjusted life year) waarbij een QALY staat voor één jaar leven in goede gezondheid.
Raad voor Volksgezondheid en Zorg deelde ziekten in naar ziektelast. Hoe hoger de ziektelast, hoe
hoger de waarde per QALY. Geneesmiddelen ingezet bij ziekten met een hoge ziektelast zouden max
80.000 euro per gewonnen QUALY mogen kosten.
Ontwikkeling geneesmiddelen
Voordat het in de handel gebracht mag worden registratie vanuit CBG. Bij positieve beoordeling krijgt
producent handelsvergunning en wordt geneesmiddel ingeschreven in Register Geneesmiddelen.
Stadia ontwikkeling nieuw geneesmiddel:
- Preklinische onderzoek
Farmacologische fase: vaststellen of stof gewenste werking heeft. Onderzoek gedaan naar mogelijke
andere effecten op hart, bloedvaten, zenuwstelsel enz. Gebruik gemaakt van farmacologische
modellen die een voorspellende waarde hebben voor klinisch effect. Proven gedaan met geïsoleerde
cellen en organen, later op dieren getest (mannelijke exemplaren).
Toxicologische fase: Geeft een eerste indruk van de veiligheid. Onderzoek gedaan naar mutagene,
carcinogene en teratogene effecten bij eenmalig en chronisch gebruik.
- Klinisch onderzoek
Fase 1: Stof wordt toegediend bij 10-100 gezonde proefpersonen. Samenhangt tussen dosis en
werking wordt vastgesteld. Verder onderzoek gedaan naar veiligheid en bijwerkingen.
Fase 2: Stof wordt toegediend aan 50-500 geselecteerde patiënten met de ziekte waarvoor
potentiële geneesmiddel bedoeld is. Gekeken naar werking en bijwerkingen. Optimale dosering
vastgesteld.
Fase 3: Clinical trials bij grote groepen patiënten (300-30.000) uitgevoerd. Meest effectieve
doseringsschema vastgesteld en inzicht verkregen in effectiviteit en bijwerkingen. Dubbelblind
opgezet onderzoek, zowel patiënt als behandelaar weten niet wel/niet placebo.
Fase 4: Na registratie wordt geneesmiddel door grotere groepen patiënten voor langere tijd gebruikt.
Octrooi
Het duurt gemiddeld elf jaar om van een in het laboratorium werkzame stof tot geregistreerd
geneesmiddel te komen. Als een octrooi is toegekend heeft bedrijf maximaal twintig jaar alleenrecht
om betreffende geneesmiddel te produceren.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Colett. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
