pathogene micro-organismen DNA RNA parasitisma diagnostiek vaninfectieziektenvaccinsmicrobiologie en infectieziektennorovirusrotavirushumaan papillomavirushepatitis Ahepatits Bmazelen rubella bofMicro-organismen die infecties van de respiratoire tractus veroorzaken
TAB 1.6 microbiologie en hygiëne
Hoofdstuk 2: inleiding microbiologie
Definitie
- Microbiologie houdt zich bezig met de studie en onderzoek van micro-organismen of
MO.
- Celdifferentiatie
o Is het proces waarbij een weinig gespecialiseerde cel verandert in een meer
gespecialiseerde cel.
Eigenschappen micro-organismen of MO
- Levende MO aantal eigenschappen gemeen:
o Cellen
MO opgebouwd uit 1 of meerdere cellen.
Kleinste MO bestaan uit 1 cel.
Grotere MO bestaan uit enkele of miljoenen cellen
o Organische stoffen
In natuur zijn stoffen te verdelen:
Organische stoffen
o Enkel in levende MO en hun dode resten.
o Chemisch: bestaan uit keten van 2 of meer C-atomen
o Bv.: eiwitten, koolhydraten (suiker), vetten, …
Anorganische stoffen
o Anorganische stoffen komen ook in organismen voor!
o Afkomstig uit levenloze natuur.
o Bv.: ijzer, water, koper, zuurstof, …
o Stofwisseling
In MO vinden vele chemische processen plaats = stofwisseling!
Bv.: opname voedingsstoffen = stofwisselingsproces
Bv.: afgifte afvalstoffen = stofwisselingsproces
In cel vinden stofwisselingsreacties plaats:
Onderscheidt:
o 1. Reacties om celmateriaal op te bouwen (assimilatie)
o 2. Reacties om energie op te bouwen (dissimilatie)
o Voortplanting
Ieder organisme of MO kan nakomelingen krijgen.
= voorwaarde voor bestaan van de soort of type.
o Prikkelbaarheid
Organismen reageren (kunnen) op prikkels uit hun omgeving = plant,
dier & eencellige organismen
,Pathogene MO
- Ziek worden na besmetting 2 voorwaarden:
o 1. Aanvalskracht en/of ziektekiemen groot
o 2. Verdediging zwak
- Besmetting = niet altijd ziek worden!
- Wel ziekte:
o Ziektekiemen vermenigvuldigen => cellen worden beschadigd => gevolg:
reactie lichaam en ontsteking (rubor, tumor, calor, dolor en functio laesa)
- Onderverdeling pathogene MO:
o Virussen
o Bacteriën
o Schimmels en gisten
o Protozoën
- Indringen lichaam:
o Via de lucht (aërogeen)
o Via het spijsverteringskanaal (enteraal)
o Via de huid of slijmvliezen (cutaan)
o Via het bloed (hematogeen).
Pathogene MO – schade
- Rechtstreeks schade:
o 1. Productie gifstoffen:
Verstoren lichaamsfunctie, schakelen uit of doen cellen afsterven, bv.:
Tetanus of difterie
o 2. Afvalstoffen van bacteriën:
Werken lokaal irriterend op slijmvliezen,
Slijmvliezen produceren meer slijm (sputum),
Lokken reflexen uit bv.: hoesten, braken, diarree
o 3. Beschadiging en/of vernietiging:
Indringen in cellen = beschadigen en/of vernietigen!
o 4. Verbruik voedingsstoffen:
Alle bacteriën verbruiken voedingsstoffen,
Gaat ten koste van weefselcellen!!!
o 5. Oplossen weefsels:
Enkele bacteriën beschikken over krachtige enzymen die lokale
weefsels kunnen oplossen!
- Onrechtstreeks schade:
o 1. Afweer van eigen lichaam:
Immuunsysteem gebruik chemische wapens is 2- ledig:
1. MO doden en verteren
2. Eigen lichaamscellen aantasten
,Begrippen bij infectieziekte
- Incubatietijd:
o Besmetting niet meteen verschijnselen of ziekte (dagen, weken, jaren, …)
o Gevaar persoon weet niet van besmetting!!!
- Epidemie:
o Incubatietijd = gevaar voor verspreiding
- Pandemie:
o Wereldwijde verspreiding
DNA of desoxyribonucleïnezuur
- DNA bevat erfelijke informatie van organisme = genetisch materiaal
- Wenteltrap van genen
- 25000 genen per persoon:
o 23 paar chromosomen
o Opgeslagen in kernen van cellen
o DNA van vader en moeder
o DNA-deel van vader:
Dezelfde kleur ogen of haar
RNA of Ribonucleïnezuur
- Samen met DNA en eiwitten vormt het RNA een drietal macromoleculen
= essentieel voor leven op aarde
- Virussen kunnen RNA hebben in plaats van DNA
o Verschil DNA = Uracil i.p.v. Thymine
o RNA versus eiwitten
Microbe
- Micro-organisme of microbe of M.O.:
o Alle soorten en maten
o Drie domeinen van het leven:
Bacteria, Archaea en Eukarya
Bacteria & Archaea geen celkern = prokaryoot
Eukarya wel celkern = eukaryoot
o = mensen behoren
o Goed aangepast:
M.O. op en in lichaam
Voedsel, extreme plekken, metalen, zuren, aardolie, aardgas, …
Microbioom
- Al jouw microben:
o Microbioom van organisme = geheel van alle microben die zich in het lichaam
bevinden.
Ruim honderdduizend miljard
, o Vingerafdruk van microben:
Microbioom bestaat uit: alle bacteriën, schimmels en archaea op en
binnen een organisme. M.O. zijn nodig om te leven.
Zonder microbioom = geen leven mogelijk
Overgrote deel = symbioten
o Hersen-darm as:
Belangrijk voor welzijn: lichaam & geest
Darmmicroben verteren voedsel, trainen je afweersysteem,
produceren vitaminen en hormonen en beschermen je tegen
schadelijke bacteriën – nauw contact met brein
Microbiota
- Term ‘Microbiota = verzameling van microben op een bepaalde plek (leven)
o Overal
o Van mond tot oksel
o Darmflora
Verwekkers infectieziekten
- Bacteriën:
o Wat?
Eencellig
Kernloos
Zelfstandig levende organisme
Enorm aanpassingsvermogen (versus AB)!!!
Commensalen = aanpassing aan de mens!
Mens = gastheer
Verschillende soorten:
o Kokken
o Bacillen
o Spirillen of schroefbacillen (spirocheten)
- Commensalen:
o Leven van afvalstoffen
o Buitenkant weefsels (huid, slijmvliezen mond, spijsverterings)
o Perfect aangepast (specifieke plaatsen)
o Nuttig?
Ja, opbouw immuniteit, stimulatie afweersysteem, bezetten tegen
nieuwkomers!
Bezetting: nieuwkomers is mindere verdediging.
Afweersysteem zorgt dat commensalen buiten blijven = temmen
pathogenen!
Eigenschappen bacteriën
- Bacteriën horen thuis in het rijk van de moneren:
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zoëclaessens1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
