Volledige en uitgebreide samenvatting van het vak Ontwikkelingsleer. Zowel de hoorcolleges als het boek zijn meegenomen in deze samenvatting om het zo duidelijk mogelijk te maken. Om de samenvatting nog beter te verduidelijken zijn er tabellen en plaatjes toegevoegd. Het laatste hoorcollege over on...
--- Hoofdstuk 1.1: The People and the Field ---
--- Inleiding tot de Ontwikkelingspsychologie ---
De definitie van ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie is multidisciplinair en verkent de voorspelbare mijlpalen
van ons leven. De ontwikkelingspsychologie is een visie vanaf conceptie tot de dood,
maar de visie op ontwikkelingspsychologie verandert door de jaren heen:
• Sequentieel: de ontwikkeling gaat door verschillende stadia, niveaus en fases
• Unidirectioneel: de ontwikkeling ontstaat doordat eerdere veranderingen een
voorwaarde zijn voor latere veranderingen
• End state (eindstaat): de uiteindelijke ontwikkeling heeft een hogere waarde
dan de oorspronkelijke staat
• Onomkeerbaar in vooruitgang, op een gegeven moment kun je niet meer
terugkeren
• Kwalitatief: er vinden kwalitatieve, structurele transformaties plaatst tijdens de
ontwikkeling
• Biologische groei: ontwikkeling is onafhankelijk van cultuur en wordt puur
biologisch gedreven
• Universeel: de ontwikkeling is hetzelfde voor alle mensen
Echter, worden de visies telkens verandert en blijken al bovenstaande criteria weerlegt
te kunnen worden. Ontwikkeling is namelijk plastisch waardoor er ook achteruitgang
kan ontstaan, maar zelfs achteruitgang is een ontwikkelingspunt. De achteruitgang in
bijv. geluk kan verholpen worden door mensen vaker mee uit te nemen, na lange tijd
binnen te hebben gezeten. De verandering van gelukkig → ongelukkig → gelukkig is
ook een ontwikkelingspunt.
Ontwikkelingsleer is een discipline over gedragsveranderingen gedurende de
levensduur binnen personen. Hierbij komen ook de verschillen en gelijkenissen
tussen personen in ontwikkelingsveranderingen aan bod. Het gaat niet alleen om het
beschrijven van de veranderingen, maar juist om het verklaren en beïnvloeden van de
veranderingen.
• Inter: veranderingen tussen personen
• Intra: veranderingen binnen personen
Ontwikkelingsgebieden
De ontwikkeling van een individu kan op verschillende gebieden plaatsvinden:
• Biologisch: in het brein, fysiologisch en genen
• Psychologisch: in de cognitie, sociaal gedrag en emoties
• Sociaal: interacties tussen individuen
Over het algemeen worden op alle ontwikkelingsgebieden naar de verschillen gekeken
tussen de normatieve ontwikkeling (de “normale/ geplande” ontwikkeling) en de
individuele verschillen (de échte ontwikkeling die voor iedereen anders is).
Ontwikkelingsfases
Bij het bestuderen van de normatieve ontwikkeling, linken we belangrijke
veranderingen in de ontwikkeling aan bepaalde leeftijden.
De ontwikkeling stopt niet bij de adolescentie, maar gaat door tot in de volwassenheid:
• Jong oud: 60-80 jaar, zijn nog relatief gezond en actief
• Oud oud: 80-100 jaar, hebben een toename in risico voor fysieke en cognitieve
problemen.
Het biologische levenslimiet is ongeveer 105 jaar.
Echter, moet men altijd in het achterhoofd houden dat er individuele verschillen zijn en
daarom is het mogelijk dat een vrouw van 90 jaar wel een marathon kan lopen en een
vrouw van 61 jaar niet.
Het is belangrijk om te onthouden dat de biologische leeftijd nooit verantwoordelijk
is voor veranderingen en daarom verklaart de leeftijd de verandering niet. Er moet
gekeken worden naar de leeftijd in combinatie met de reden: waarom gebeurt iets? Er
moet onderzocht worden welke mechanismen de ontwikkeling drijven.
Ontwikkeling wordt gezien door middel van 2 perspectieven:
• Variabiliteit: korte termijn veranderingen die min of meer omkeerbaar zijn
• Verandering: min of meer een blijvend fenomeen
De ontwikkelingsleer wil de variabiliteit van verandering onderzoeken om zo te weten
te komen wanneer variabiliteit transformeert naar een verandering.
De kijken op een onderwerp kan op verschillende manieren, afhankelijk van hetgeen
wat je aan het onderzoeken bent:
(neem hierbij het voorbeeld leeftijd)
• Continu: kijken naar eenzelfde persoon over een langere tijd (longitudinale
studie)
Hierdoor kun je veranderingen in de ontwikkeling onderzoeken.
• Vergelijking tussen groepen: kijken naar verschillende personen (cross-
sectionele designs)
Hierdoor kun je verschillen tussen personen onderzoeken.
• Vergelijking tussen dezelfde leeftijd: cross-sectionele designs
• Vergelijking tussen andere: longitudinaal design, voor langere tijd dezelfde
persoon onderzoeken
Cross-sectionele design
Hierbij worden groepen van individuen van verschillende leeftijden bestudeerd op
hetzelfde tijdsmoment. Het is belangrijk voor het meten van verschillen tussen
personen.
Voordelen:
• Economisch, omdat het maar kort duurt en veel resultaten verkrijgt
• Toont overeenkomsten en verschillen tussen leeftijdsgroepen
Nadelen:
• Leeftijdseffecten zijn verstrengeld met cohorteffecten
• Geen informatie over de ontwikkeling van het individu
• Beperk generaliseerbaar naar andere meetmomenten
Longitudinaal design
Hierbij wordt één groep van individuen over een langere tijdsperiode bestudeerd. Het
is belangrijk voor het meten voor veranderingen binnen personen.
Voordelen:
• Intrapersoonlijke verandering kan gemeten worden
• Meting van stabiliteit en verandering van ontwikkelingskenmerken
Nadelen:
• Leeftijdseffecten zijn verstrengeld met tijd-van-meting (historie) effecten
• Leeftijdseffecten zijn verstrengeld met test-hertest effecten
• Leeftijdseffecten zijn verstrengeld met uitvaleffecten
• Kost veel tijd
• Kost veel geld, omdat het over een lange tijdsperiode gaat
Cohort is iedere groep uit dezelfde culturele omgeving en dezelfde tijdsinterval.
• Cohorteffecten: verschillen in variabelen die relevant zijn voor de ontwikkeling
die voortkomen uit niet-leeftijdsgerelateerde factoren waaraan ieder
geboortecohort is blootgesteld.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ivyvanekert. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
