Uitgebreide samenvatting van binnenlands bestuur dat gegeven wordt aan de Radboud Universiteit (2020/2021). Hiermee zelf een 9,7 gehaald; dus echt al het belangrijke staat erin!
Succes met leren :)
,Hoorcollege 1: introductie
Openbaar bestuur is breed: instellingen als politie, NS, de Nederlandsche Bank,
gemeenten/provincies/het Rijk, de Belastingdienst, het CBS en de Nationale Ombudsman
maken deel uit van het openbaar bestuur.
Onderscheid:
Openbaar bestuur in enge zin alle staatsinstellingen die bindende beslissingen
kunnen nemen. Worden gefinancierd door algemene middelen (belasting). En
hebben een publiekrechtelijke grondslag en dienen daarnaast een algemeen belang.
Openbaar bestuur in ruime zin alle instellingen die publieke taken uitvoeren.
Hierbij komen organisaties die geen publiekrechtelijke grondslag en niet altijd
financiering vanuit algemene middelen, zoals NS/ziekenhuizen/universiteiten, maar
die wel een publieke taak uitvoeren.
In enge zin
Waarom is het zinvol om terug te kijken in de bestuursgeschiedenis?
Terugkijken leert ons hoe het openbaar bestuur is geworden zoals we het nu kennen
(doorgronden).
Het kan je veel later leren door de werking van bepaalde stelsels, en weet je al wat
over de maakbaarheid van bepaalde keuzes (haalbaarheid).
Verruiming van het perspectief over het openbaar bestuur, door de vergelijking met
andere stelsels (verruiming).
Wat is bestuursgeschiedenis?
Structuur en organisatie, functioneren en functionarissen van het openbaar
bestuur in het verleden.
Hoe, het en waarom (verklarende vragen).
Ideeën over gewenste ordening (normatievere benadering).
Vier perioden in de bestuursgeschiedenis:
1. Makelaarsstaat (periode I) indirect en collegiaal bestuur (1555-1795).
2. Nationalisatie (periode 2) van statenbond naar centraal geleide eenheidsstaat
(1795-1848).
3. Specialisatie (periode 3) van nachtwakersstaat naar verzorgingsstaat (1848-
1890).
4. Waarborgstaat (periode 4) van verzorgingsstaat naar voorwaardenscheppende
staat (1980-)
2
, Staatsvorming ontstond door (/ mechanismen):
1. Oorlogen oorlogen worden groter en duurder, er wordt meer van burgers gevraagd. Er
wordt belasting geheven en dit wordt gecoördineerd.
2. Rationalisering voornamelijk vanaf 2e en 3e periode; volgens Weberiaans model
denken.
= Op basis van regels en de toepassing hiervan besturen.
Staat Kenmerkend voor tijd Politieke ontwikkelingen
Makelaarsstaat De Republiek der Verenigde Bourg-Habs. Dynastie (opstand o.l.v. stadhouder
Nederlanden (1555-1795) Willem van Oranje).
- Beeldenstorm Republiek der Verenigde Nederlanden (erkenning
- Gouden Eeuw 1648): soevereinde macht statencolleges gewesten,
- Tachtigjarige Oorlog stadhouders.
Met/zonder Oranjes, zwaartepunt bij Holland.
Twee belangrijke raadspensionarissen van gewest
Holland:
- Johan van Oldenbarneveldt.
- Johan de Witt
Openbaar bestuur:
1. Statenbond: soevereiniteit gewesten, maar ook
samenwerking (met name defensie en kolonies).
- geen ‘lager’ en ‘hoger’ bestuur; stadsbestuurders
hadden dus grote besluitvorming (ook op nationaal
niveau).
- grootste deel bestuurswerk op lokaal niveau,
collegiaal (colleges, dus geen grote machtshebbers).
- bestuur en recht in een hand.
2. Makelaarsstaat:
- Overheid actief in aantal sectoren: direct, vaak
indirect (toezicht, vergunningenverlening). Maar
uitvoer door maatschappelijke organisaties.
- Maatschappelijke zelforganisatie.
3. Vooral politieke bestuurders, beperkt aantal
ambtenaren
- Sociaaleconomische status bepalend.
4. Burgerinvloed via rekesten (verzoekschriften op lokaal
niveau, heel incidenteel).
(Bottum-up)
- Van onderaf heeft het bestuur zich ontwikkeld, bestuur vond
voornamelijk op lokaal niveau plaats.
- Gewesten gingen zich later verenigen/ samenwerken, maar
dit werd op lokaal niveau gevoed.
- Burgerinvloed via verzoekschriften, op basis hiervan
ontstond beleid; niet door een centrale overheid.
Toevoegingen:
- Ieder gewest moest instemmen.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper uni20233. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,39. Je zit daarna nergens aan vast.
