PW Wetenschapsfilosofie hoorcollege 1 15/04/2021
Drie docenten:
Rink Hoekstra (coördinator) r.hoekstra@rug.nl
Annette Mülberger a.c.mulberger@rug.nl
Jeremy Buman j.t.burman@rug.nl
Opzet vak
➢ 7 colleges
➢ Laatste college is een discussiesessie (samen met Jacob Jolij)
➢ Maar: discussie en vragen ook aangemoedigd in de overige colleges
Tijdens colleges ook reageren en meedoen. Andere docenten zijn Engels, waardoor deze colleges ook
in het Engels zijn. De docenten zullen rustig praten. Het tentamen en de opdrachten kunnen gewoon
in het Nederlands.
Toetsing
➢ Essaytentamen → over de stof
➢ Groepsopdracht → waarin ongeveer 3 mensen samen aan een opdracht werken. De
opdracht komt in de komende weken online te staan
➢ Meer informatie volgt snel
Meer informatie
➢ Zie syllabus → kijk er rustig naar, per college staat verplichte literatuur erbij. Lees dit van
tevoren goed, want in college wordt daar verder op ingegaan
➢ Bij vragen kun je mailen via Nestor, of naar r.hoekstra@rug.nl
We hebben wekelijkse colleges, sommigen zijn in het Engels en sommigen zijn in het Nederlands.
Classics (1) from positivism to Popper’s falsificationism
The lectures
1. April 15: CLASSICS (1) FROM POSITIVISM TO POPPER’S FALSIFICATIONISM (Mülberger)
Readings: Chalmers, A. F. : What Is This Thing Called Science? Chapter 5
2. April 22: CLASSICS (2) KUHN’S PARADIGMS AND THE SOCIOLOGISTS (Mülberger)
Readings: Chalmers, A. F. : What Is This Thing Called Science? Chapter 8
3. April 26: DEMARCATION (R. Hoekstra)
4. May 3: PARADIGMS DEEPER (Conant-Kuhn-crisis-Piaget) (J. Burman)
5. May 17: PIAGET-VYGOTSKY (J. Burman)
6. May 27: EXPERIMENTATION AND REPLICATION IN EDUCATIONAL SCIENCE (R. Hoekstra)
7. May 31: FINAL DISCUSSION: ETHICS, PROBABILISTIC INFERENCE AND THE PROBLEM OF
TRANSPARENCY (R. Hoekstra & J. Jolij)
College 1 en 2 zijn introductiecolleges. College 1 is wat wetenschap is. Er is niet 1 idee van
wetenschap, maar er zijn meerdere. Dit is veranderd over de tijd.
Classics (1) from positivism to Popper’s falisificationism
1. What is science? (Common view)
2. The positivist perspective: Positivism and Neopositivism
3. Popper´s falsificationism
Vandaag starten we met deze vragen. Dit past goed bij de positivist perspective. Daarna gaan we het
hebben over Popper.
1. What is science?
How do we acquire reliable knowledge about the world?
, 1. What is better: observation or experiment? → in onze samenleving denken we dat
observatie goed is, maar het doen van een experiment is beter. Waarom dit zo is, komt later.
2. Which disciplines are a science:
• Pedagogy/Education?
• Psychology?
• Philosophy?
• History?
4. Do you know the difference between the inductive and deductive method?
5. “Scientific facts are valuable independently of the purpose for which they were gathered”.
Would you agree?
Je bent allemaal bewust van wat wetenschap is. Vandaag de dag heb je zelfs op de universiteit een
vak dat wetenschap heet, zoals dit vak. Deze vragen zijn voor onszelf, voor de studenten. Zowel
observatie als experiment is goed, maar experiment is iets beter. Waarom dit zo is, komt later. Vraag
2, waarschijnlijk zeggen wij pedagogy/education dat dit wetenschap is, want het is ons vakgebied.
Maar zijn psychologie, filosofie en geschiedenis ook wetenschappen? Geschiedenis is bijv. niet
geschikt om een experiment te doen. Dus als je zegt dat het doen van een experiment een conditie is
voor de discipline om een wetenschap te zijn, dan heeft geschiedenis wat moeilijkheden. Studenten
geven aan alle vier de disciplines wetenschap te vinden. Dit vindt docent mooi om te zien, want deze
vraag heeft ze ook gesteld aan psychologiestudenten en zij gaven aan filosofie en geschiedenis geen
wetenschap te vinden. Vraag 4 is al eerder eens besproken in een ander vak, dus het verschil wordt
hier niet besproken. Vraag 5 is een stelling. Zijn wij als studenten het hier mee eens of niet? Een
student zegt dat ze het ermee eens is. Nu gaan we echt van start met het college.
Verschil inductieve en deductieve redenering (volgens internet):
Een inductieve redenering ontwikkelt een verklarende theorie uit de feiten en verschijnselen.
Een deductieve redenering leidt de verschijnselen af uit algemene beginselen of theorieën.
1. What is science? How do we acquire knowledge about the world? “The common view”
• objective, empirical facts
• determinism and limited relations
• naturalism
• experimentalism
• reproduction
• measurement and accurateness
Over het algemeen denken we dat wetenschap gebaseerd moet zijn op objectieve en empirische
feiten. We zullen het eens zijn dat als wetenschap geen relatie heeft met de wereld en
observeerbare ervaringen, dat dit moeilijk is om aan vast te houden. Dit is ook gelijk een beetje het
probleem als we het hebben over of geschiedenis of filosofie wetenschap kan zijn. Als mensen in
onze samenleving worden gevraagd over wetenschap, denken ze gewoonlijk gelijk aan natuurlijke
wetenschap, scheikunde en natuurkunde. De prototypes van wetenschap in onze samenleving.
Determinisme. Docent denkt dat we allemaal deterministen zijn. Determinisme betekent hier dat je
en in het algemeen in onze samenleving dat bepaalde gebeurtenissen verband houden met bepaalde
andere gebeurtenissen. Er zijn oorzaken en effecten. Bijvoorbeeld: als ik uit mijn raam kijk en ik zie
een fietser en hij valt, dan zal ik gelijk denken dat er iets gebeurd is wat deze gebeurtenis heeft
bepaald/gedetermineerd. En natuurlijk gebeuren dingen in ons leven die random zijn en die gewoon
gebeuren, zonder dat we weten waarom. Maar soms gebeuren er ook dingen waarbij we nooit zullen
weten waarom ze gebeuren. Maar over het algemeen nemen we aan dat in de wereld dingen
gedetermineerd zijn en dat kan de oorzaak determineren voor bepaalde dingen die gebeuren.
Naturalisme betekent dat je denkt dat deze oorzaken natuurlijk zijn. Dus als ik zeg: ik denk dat er een
onzichtbare fee is die rond de fietser is en dat hij daarom valt van de fiets. Waarschijnlijk zeg je dan:
dat klinkt niet als een wetenschappelijke verklaring. Dus ik moet een oorzaak hebben die fysiek is, die
,natural is, bijv. dat een andere fietser deze fietser raakte of dat hij duizelig werd op de fiets. Dit is dus
naturalisme. Over het algemeen in onze samenleving wat de common view van wetenschap is, is
gewoonlijk van deze soort: deterministen, naturalisten, gebaseerd op empirische objectieve feiten en
als het mogelijk is, doen we experimenten en het idee van reproductie (de behoefte dat een
observatie of experiment, we moeten in staat zijn om dit te herhalen en als we dan hetzelfde
resultaat verkrijgen, dan is dit bevestigd, geverifieerd en daarom een betrouwbaar resultaat). En we
proberen om zo accuraat mogelijke resultaten te krijgen die mogelijk zijn en daarvoor is meten
behulpzaam. Dit wordt de wetenschappelijke methode genoemd.
What is science? How do we acquire knowledge about the world? “The common view”
• scientific method
• hypothesis
• communication: public and universal
• descriptive or explanatory?
• of practical use?
Dit wordt de wetenschappelijke methode genoemd. Denk je dat we altijd een hypothese nodig
hebben of denk je dat we ook wetenschappelijk onderzoek kunnen doen zonder duidelijke
hypotheses. Is aan ons als studenten in het verleden gevraagd om altijd hypotheses toe te voegen
aan ons werkstuk? Niet altijd zeggen de studenten. Vanuit dit perspectief is het goed om hypotheses
te hebben, maar je kunt ook een soort exploratief onderzoek doen, bijv. een pilotstudie is een studie
waarin je exploreert en ontdekt en je observeert het zonder duidelijke hypotheses te hebben.
Wetenschap of wetenschappelijke studies, als bepaalde ontdekkingen zijn gedaan in een
laboratorium en de mensen daar houden dit voor zichzelf, dan zal dit niet deel uit gaan maken van de
wetenschap. De wetenschap als een onderneming is iets universeels, wat gepubliceerd moet
worden. Daarom zijn er publicaties en die spelen daarom een relevante rol. En tot slot zie je op de
slide wat vragen of wetenschappelijk onderzoek alleen descriptief of verklarend is. De docent gaf al
een hint aangezien we oorzaken willen identificeren voor effecten. Dit is de taak voor de wetenschap
om verklaringen te geven. Maar sommige theorieën in de wetenschap zeggen alleen dat theorieën
verkregen worden door tenminste beschrijven en dat verklaringen geven niet per se noodzakelijk is.
De andere vraag is om te begrijpen dat wetenschap praktisch moet zijn of dat het gebruikelijk kan
zijn voor onze samenleving. Dit opent het debat, want hier zijn veel meningen over. Daarom heeft
docent dit als open vragen op de slide neergezet.
Dit is samengevat wat de common view is. Deze stappen zijn al bekend. We beginnen met
observatie, dan bepalen we het onderwerp/topic. Dan schrijven we hypotheses, doen we tests met
het experiment, analyseren we de data en schrijven we conclusies. Dit is een introductie geweest van
wat de common view is. Velen zullen de common view ook aanhangen van ons, maar sommigen
denken verder en hebben een meer kritische en open minded mening over wat wetenschap is. Maar
dit is 1 manier van kijken naar wat wetenschap is. Nu gaan we het hebben over het positivisme wat
goed aansluit bij de net besproken common view.
Classics (1) from positivism to Popper’s falsificationism
1. What is science? (Common view)
, 2. The positivist perspective: Positivism and Neopositivism
3. Popper´s falsificationism
Velen zullen de common view ook aanhangen van ons, maar sommigen denken verder en hebben
een meer kritische en open minded mening over wat wetenschap is. Maar dit is 1 manier van kijken
naar wat wetenschap is. Nu gaan we het hebben over het positivisme wat goed aansluit bij de net
besproken common view. Normaal gesproken verwijst ze naar 2 versies van positivisme. In de 19e
eeuw werd positivisme positivisme genoemd. Er is een versie van positivisme die meer populair en
wijdverspreid is geworden in het begin van de 20e eeuw en dit wordt neopositivisme genoemd. Deze
zijn de belangrijkste vormen.
2. The positivist perspective
Positivism:
Auguste Comte: “Course of positive philosophy” (6 vols, 1830-1842)
Comte is een Franse filosoof en heeft in zijn werk proberen uit te leggen wat de nieuwe filosofie
betekende. Hij is de oprichter van het positivisme.
The positivist perspective: positivism
Auguste Comte, 1798-1857
Course of positive philosophy
• Order: from the simple to the complex, from the concrete to the general
• Systematic knowledge (a science is build on another science)
• Exactness
• Observation of phenomena
• Stages of human history: theological, metaphysical and positive
De belangrijkste ideeën in Comtes werk is allereerst de kennis. Er is maar één manier om
betrouwbare kennis te krijgen over de wereld en we kunnen deze kennis alleen maar verkrijgen als
we een strenge order volgen. Natuurlijk starten bij het analyseren van de meest simpele processen
en daarna stap voor stap richting de meer complexe processen. Dus van conreet naar algemeen. Alle
wetenschappen moeten op elkaar bouwen, daarom heb je de piramide. Beneden heb je mathematics
die je de tools geven om wetenschappelijk te analyseren. Daarna heb je verschillende
wetenschappen. Voor observaties bij astronomie heb je mathematics nodig en dan komt
natuurkunde en scheikunde, maar ook biologie en sociologie. Je ziet hier geen pedagogiek of
psychologie, omdat deze niet worden beschouwd door Comte om opgenomen te worden in de
eliteclub van de wetenschap. Maar sociologie komt er het dichtstbij en wordt gezien als een erg
brede discipline die zich bezighoudt met onderwijs of andere psychologische onderwerpen. Comte
benadrukte om exact te zijn om betrouwbare kennis te krijgen. En hij was er optimistisch. Hij dacht
dat eeuwen geleden mensen in een theologisch stadium waren, waarbij ze altijd dachten aan God.
Toen kwam het metafysische stadium waarbij er grote filosofen waren, bijv. in de 18e eeuw hadden
we Kant. Maar er zijn nog te veel (?) metafysische, dit concept betekent: ze hebben te maken met
dingen die buiten ons bereik liggen of fysieke realiteit, ze speculeerden te veel. En nu met Comte in
de 19e eeuw starten we een nieuwe periode en dat is de positieve periode, de periode van de
wetenschap. En eigenlijk had Comte enigszins gelijk in de zin van dat wetenschap een belangrijk ding
werd in onze samenleving. Vandaag zien we dat wetenschap ons ‘regeert’ en we hebben het nodig in
