Probleem 1. The birds and the bees 1
Probleem 2. It’s just emotions taking me over... 11
Probleem 3. Attachment (not) included 19
Probleem 4. The sun is tired 27
Probleem 5. Shakespeare to be 37
Probleem 6. And now the morality of the story 46
Probleem 7. Kim or Kanye 51
Probleem 8. When puberty hits... 58
, 1
PROBLEEM 1. THE BIRDS AND THE BEES
BRONNEN
• Leman, P., Bremner, A., Parke, R.D., & Gauvain, M. (2012). Developmental
Psychology (1st Ed.). Maidenhead: McGraw-Hill Education. Hoofdstuk 4 en 5
• Shaffer, D.R., & Kipp, K. (2014). Developmental Psychology: Childhood and
Adolescence (9th Ed.). USA: Cengage Learning. Hoofdstuk 3
LEERDOELEN
• Wat is DNA? (kopiëren)
• Hoe werkt celdeling? (meiose/mitose)
• Hoe werkt erfelijkheid? (overdracht, dominant, recessief)
• Wat zijn de fases van zwangerschap? (ontwikkeling per fase)
• Wat zijn de invloeden op zwangerschap? (intern/extern)(vignet)
• Wat zijn de genetische afwijkingen die kunnen ontstaan?
SAMENVATTING
Meiose en mitose
Chromosomen en genen zitten in de celkern. Chromosomen(draadstructuur) dragen de genen
die coderen voor hetgeen van onszelf dat wij erven (genetische informatie). De meeste cellen
bevatten 46 chromosomen(23 chromosomenparen). De geslachtscellen bevatten 23
chromosomen. Meiose: (alle chromosomen in de cel kopiëren(replicatie) zichzelf eerst) het
proces waarbij een cel zich splitst → 23 chromosomenparen worden gesplitst in 23 losse
chromosomen (ovum/eicel en sperma). 23 chromosomen moeder + 23 chromosomen vader →
46 chromosomen voor kind (23 chromosomenparen). Meiose gebeurt random, waardoor er 8
miljoen verschillende chromosomenparen kunnen worden geproduceerd. Crossing over: het
proces waarbij gelijkwaardige secties van homologe chromosomen random van plaats
verwisselen, waardoor de genetische informatie (nog meer) wordt verwisselt. Zygote: een
enkele cel gevormd bij de bevruchting van een spermacel en een eicel. Stappen meiose:
, 2
1. replicatie
2. crossing over
3. cel splitst zich( 2 chromosomenparen → 1 chromosomenparen) (bij vrouw 1 cel niet
functioneel)
4. de chromosomenparen splitsen (1 chromosomenpaar → 1 chromosoom)
5. sperma bevrucht eicel
6. Zygote (23 chromosomenparen en dus 46 chromosomen)
Door mitose wordt een enkele cel een levend
wezen. Mitose: het proces waarbij een
lichaamscel zich na duplicatie splitst zodat er
nieuwe dochtercellen ontstaan die er
hetzelfde uitzien als de moeder cellen.
Mitose stappen:
1. chromosomen in een lichaamscel
dupliceren zich
2. chromosomenparen splitsen in twee
3. chromosomen gaan uit elkaar
4. 2 dochtercellen (46 chromosomen)
DNA
DNA (desoxyribonucleïnezuur): een ladder achtig
molecuul die genetische informatie in cellen
bewaart en deze informatie doorgeeft tijdens
reproductie. Het is bestaat uit nucleotiden die bij
elkaar worden gehouden door twee lange parallel
gedraaide onderdelen. Nucleotide: een onderdeel
die bestaat uit een (nitrogen)base, een suiker en een
fosfaatgroep. 2 van de basen samen vormen samen
de ‘traptreden’ van het DNA. Basen die samen
gaan zijn Adenine & Thymine en Cytosine &
Guanine (ATCG).
, 3
Genen en mRNA
Genen: een deel van DNA wat zich bevindt op bepaalde kanten van het chromosoom waar ze
coderen voor de productie van bepaalde soorten eiwitten. De genetische code wordt bepaald
door de volgorde van de basen. Van DNA naar eiwit:
1. Genen triggeren de productie van eiwitten als een signaal van buitenaf ze activeert
2. Het DNA splitst zich
3. losse nucleotiden binden aan het DNA (transcriptie)
4. kopie van DNA gemaakt (deze kopie heet mRNA of messenger ribonucleïnezuur)
5. deze kopie gaat van de celkern naar het ‘lichaam’ van de cel
6. eiwitsynthese vindt plaats (translatie)
7. drie basen samen coderen voor een aminozuur.
8. aminozuren samen vormen samen eiwitten. (Er zijn veel eiwitten die allemaal op een
andere manier kunnen werken in het lichaam.)
Gen expressie
Sommige genen komen tot uiting/worden gebruikt(fenotype) en andere genen worden
eigenlijk nooit gebruikt door: tegenwerking van andere genen of als de omgeving ze nooit
‘roept’. Genen werken nooit in isolatie, maar altijd in combinatie met een ander gen en met
invloeden vanuit de omgeving (Turkheimer). De manier hoe een gen wordt geuit hangt af van
de context. De studie van hoe genen worden geuit wordt epigenetica genoemd. 2% van ons
DNA codeert voor eiwitten en 98% van ons DNA reguleert in hoeverre de eiwit codering
wordt geuit. Een manier waarop dit reguleerbare DNA werkt is door transcriptie te remmen
totdat een substantie in de omgeving(regulatie factor) deze rem ‘uitzet’.
De transmissie van trekken
Er kan bij een bepaald gen op twee homologe chromosomen meer dan één vorm van dat gen
zijn, alternatieve vormen van een gen (allelen (a/A)). Één allel van de moeder en één allel van
de vader. Homozygoot: staat van een individu waarbij de allelen van beide ouders hetzelfde
zijn voor een bepaalde trek (aa/AA) → kind dit ook. Heterozygoot: staat van een individu
waarbij de allelen van beide ouders verschillend zijn voor een bepaalde trek (Aa/aA) → kind:
• uitkomst zit tussen a en A in
• beiden worden (evenveel en tegelijkertijd) geuit (bloed) (codominantie)
• maar een van de twee genen wordt geuit (simpele dominante-recessieve nalatenschap)
• (Een gen kan ook aan een geslachtschromosoom zijn gelinkt (Xa/XA))
Dominant: het krachtigste allel van de twee in een heterozygote combinatie. Recessief: het
zwakste allel van de twee in een heterozygote combinatie. Veel afwijkingen zijn recessief.
Genen op de geslachtschromosomen
22 paar van je chromosomenparen zijn autosoom. 1 (23e) paar van je chromosomenparen zijn
geslachtschromosomen, deze bepalen je geslacht. Vrouw: XX, man: XY. De moeder geeft
altijd een X aan haar kind, de vader een X of Y. De vader bepaalt dus het geslacht (Y is
dominant). Het X chromosoom is langer dan het Y chromosoom. X gelinkte genen zijn genen
die worden gedragen op het X chromosoom en die bij mannen geen vergelijkbare genen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elsvanbroekhoven. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.