Samenvatting
samenvatting kerncurriculum literatuurwetenschappen
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Complete samenvatting van het boek Lessen in Literatuur voor het kerncurriculum literatuurwetenschap
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 73 pagina's
Voorbeeld 3 van de 73 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
2 beoordelingen
Door: taraflynn • 4 jaar geleden
Door: damybaumher • 7 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
LiteratuurwetenschappenH1: Griekse klassieke oudheid - werking
aanleidingen voor de koppeling werking-Griekse klassieke oudheid
In de klassieke oudheid kennen culturen rondom de Middellandse
Zee grote waarde toe aan magie, uit magische teksten blijkt een
groot vertrouwen in de macht van taal --> taal kan de werkelijkheid
vormen en veranderen
In de Griekse theorievorming over oratuur en literatuur is affectieve
werking het belangrijkste punt van onderzoek
Op meerdere plaatsen in het Middellands Zeegebied wordt een
nieuwe leer ontwikkeld die zich bezighoudt met de effectieve
werking van taal: de retoriek
In het curriculum van de Griekse schooljeugd zijn oratuur en
literatuur de centrale middelen voor de overdracht van kennis --> ze
vormen de kinderen voor het leven
Aristoteles' poetica gaat over de verschillende soorten poëtische teksten
en de technische organisatie daarvan.
--> vorm en organisatie van tekst zijn geen doel op zich maar zijn
belangrijk omdat ze een bepaalde werking hebben. Artistoteles bedoelt
daarmee de manier waarop de tekst een effect heeft op een
publiek.
Er zijn 4 soorten van werking te onderscheiden in Literatuur:
inwerking (op de werkelijkheid)
In culturen waarin magie een grote rol speelt, grijpen magische
teksten direct in op de werkelijkheid. Soms is het noemen van een
woord voldoende om iemand misselijk te maken of gelukkig, om
iemand psychisch of fysiek te verlammen, zich goed te doen voelen,
of (zoals na hypnose) min of meer mechanisch te laten
gehoorzamen. --> dan gaat het om de magische werking van taal.
doorwerking (van materiaal)
Die magische teksten kunnen alleen maar werken als mensen in
magie geloven. De teksten behoeven een fundament: de cultuur
waarin mensen leven en waarbinnen ze teksten erkennen en
herkennen als magisch. --> het al dan niet herkennen van
elementen leidt tot specifieke effecten. (geesten: fantastisch of
realistisch?)
uitwerking (op een publiek)
Een tekst kan een sterk overtuigende werking hebben. Literaire
teksten zijn soms voor een substantieel deel betogend en altijd
getuigen ze impliciet of expliciet van een wereldbeeld.
verwerking (van een traumatische gebeurtenis)
Literatuur kan traumatische kwesties van een maatschappelijke of
individuele aard dusdanig behandelen dat de tekst een
aangrijpende, emotionele werking heeft op het publiek.
,In de klassieke oudheid vormden magische teksten een substantieel deel
van alle teksten in de culturen rondom de Middellandse Zee: door de
'binnenruimte' die de Middellandse zee vormt, konden de mediterrane
volkeren, duizenden jaren jang, een intensieve culturele uitwisseling met
elkaar aangaan.
, Ingrijpende taal: magie
'De Egyptische oudheid' duidt een periode aan van rond 3000 vóór t/m de
eerste eeuwen na Christus.
Kenden de oude Egyptenaren ergens in deze periode literatuur of teksten
met een literaire functie?
hoewel de meeste teksten oraal waren, staan er veel teksten uit
deze tijd op schrift
de Grieken noemden de tekens van het Egyptische schrift ta hiera
grammata (de heilige letters) of ta hieroglyphica (de heilige
ingekerfde tekens)
hiërogliefen waren vooral gekerfd of gehakt in steen, of
opgeschreven op rollan gemaakt van papyrus.
op de rollen zijn verhalen en gedichten overgeleverd die wij naar
moderne maatstaven kunnen bestempelen als literatuur
Er zijn veel meer Egyptische teksten die wij niet literair zouden
noemen, maar die wel literaire aspecten hebben (ritmische
patronen, beeldspraak)
De Egyptische oppergod Ra is de god die vele namen heeft die alle
onbekend zijn, zelfs aan de andere goden.
Principieel kenmerk van taal: enerzijds heeft taal het vermogen iets te
benoemen en het daardoor een specifieke betekenis te geven. Een woord
lijkt daardoor gekoppeld aan een ding. Anderzijds impliceert het feit dat
één wezen verschillende namen heeft, dat er geen eenduidige relatie is
tussen woord en object.
Doorwerkende patronen: mythe, rite, spel
Aristoteles is geïnteresseerd in de overtuigende werking van de tekst op
het publiek en in de manier waarop een tekst kan leiden tot emotionele
verwerking. Zijn reflecties waren geen abstracte overdenkingen, ze waren
geënt op een rijke literaire praktijk.
De Griekse oudheid kent literaire gezien een opmerkelijke bloeiperiode
rondom de 5e en 4e eeuw voor Chr.:
de 3 grote tragedieschrijvers Aeschylos, Sophokles en Euripides
worden geboren
de belangrijkste komedieschrijver, Aristophanes wordt geboren
de belangrijkste filosofen, Socrates, Plato en Aristoteles worden
geboren.
Athene is een belangrijk centrum voor literaire en theoretische
ontwikkeling
Er ontstaan op talloze plaatsen samenlevingen in de mediterrane wereld
die zich kenmerken door een mengeling van culturele elementen.
--> niet zo dat alle culturen gelijkwaardig naast elkaar bestaan, er is vaak
een dominante cultuur die in wisselwerking is met andere culturen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rosad. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 70055 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen