Deze samenvatting is geschreven uit het boek moresprudentie (ethiek en beroepscode in het sociaal werk). Het is de nieuwste druk (2e) van het boek. De hoofdstukken 1 t/m 4 zijn hier uitvoerig in beschreven.
Met dit tentamen heb ik een 8,5 gehaald!
Er mist best nog wel wat cruciale informatie in de samenvatting, dat heb ik er nu extra bij moeten zetten. Verder wel duidelijke informatie en prettig en overzichtelijk geschreven
Ethiek en beroepscode in het sociaal werk 2e druk, hoofdstuk 1 t/m4
Leerjaar 1 Social work.
1
,Inhoudsopgave
................................................................................................................................................ 2
Hoofdstuk 1: Het herkennen van morele keuzes.....................................................................3
1.1 Drie perspectieven: normatieve, cognitieve en subjectieve aspecten in het werk..........3
1.2 Drie soorten vergissingen: emotivisme, naturalisme en moralisme................................5
1.4 Moreel relevante dilemma’s, problemen en kwesties...................................................10
1.5 Ontsnapping strategieën als bedreiging van het moreel bewustzijn.............................11
Hoofdstuk 2: Vier normatieve theorieën................................................................................12
2.1 Gevolgenethiek: utilisme..............................................................................................12
2.2 Plichtethiek..................................................................................................................14
2.3 Deugdethiek................................................................................................................18
2.4 Zorgethiek....................................................................................................................20
Hoofdstuk 3: Ontwikkelen van moresprudentie.....................................................................22
3.1 Beroepsmatig helpen...................................................................................................22
3.2 Dialoogethiek...............................................................................................................23
3.3 Institutionalisering van dialoogethiek...........................................................................24
3.4 Dialoogethiek en de overgang van charitas naar sociaal werk.....................................26
3.5 Morele kwesties in het sociaal werk vanuit het oogpunt van de dialoogethiek.............27
.............................................................................................................................................. 30
Hoofdstuk 4: Moresprudentie in de praktijk...........................................................................30
4.1 Ethische gesprekken: voorwaarden en valkuilen.........................................................30
4.2 Probleem-georiënteerde gespreksmethoden...............................................................31
4.3 Kenmerken van houdingsgerichte methoden...............................................................34
2
,Hoofdstuk 1: Het herkennen van morele keuzes.
Sociaal werkers kunnen op verschillende manieren naar een situatie kijken. Dit kan vanuit de
volgende perspectieven:
- Methodisch perspectief: Welke methodiek is hier het beste?
- Empirisch perspectief: Wat zijn de consequenties van een beslissing?
- Ethisch perspectief: Welke morele normen en waarden spelen in deze situatie een
rol?
Normatieve professionaliteit en moresprudentie (het leren van afwegingen en ethische
dilemma’s, om in nieuwe situaties het goed te doen). kunnen niet zonder elkaar. Het is
noodzakelijk dat sociaal werkers zich bewust zijn van de beroepsethische aspecten in het
werk en daarover praten. Op deze manier wordt de normatieve professionaliteit ontwikkelt.
1.1 Drie perspectieven: normatieve, cognitieve en subjectieve
aspecten in het werk
Om morele aspecten in de praktijk te herkennen wordt het driewereldenmodel gebruikt van
Habermas (1989).
Perspectief Onderwerp Soort bewering Geldigheidsclaim
(wereld)
Cognitief Feiten Feitelijke bewering Waarheid
Normatief (sociaal) Normen en waarden Normatieve Juistheid
bewering
Subjectief gevoelens Gevoelens Expressieve Waarachtigheid
bewering
Cognitief perspectief
Hiermee wordt er begonnen met een voorbeeld. Stel er is een situatie waarbij iemand in
huilen uitbarst. En de situatie wordt alleen weergegeven vanuit het cognitieve perspectief.
Hierbij heb je alleen een oogpunt voor wat je ziet, hoort, ruikt en op de tast voelt. Je geeft
dan bijvoorbeeld aan dat er bij diegene tranen uit de ogen komen en de mondhoeken naar
beneden wijzen. Ook hoor je dat iemand aan het snikken is.
Een kenmerk van dit perspectief is dat het vooral beschrijvend is. Er wordt geen oordeel of
beleving aan de gebeurtenis toegepast. Je hebt alleen de rol als observator. Nog een
kenmerk van dit perspectief is dat het gedeeld kan worden met anderen. Iedereen kan
bijvoorbeeld zien dat er tranen uit de ogen komen. Het kan soms zijn dat je zintuigen je in de
steek laten en dat je iets niet goed kunt zien. Hierdoor kun je niet concreet genoeg een
beschrijving van de gebeurtenis geven. Ook kunnen meerdere getuigen een situatie anders
zien. Hier kan dan geen eenduidige beschrijving over gegeven worden.
Subjectief perspectief
De gebeurtenis van een huilend persoon vanuit de subjectieve wereld is anders en er opent
zich een andere werkelijkheid. Hier wordt gekeken naar de beleving van het geobserveerde.
De blik verschuift zich van het uiterlijk observeerbare naar het innerlijke. Waarbij de
cognitieve perspectief wel gedeeld kan worden, kan het subjectieve perspectief niet met
anderen gedeeld worden. Niemand kan voelen hoe jij je voelt. Je kunt wel beschrijven wat je
voelt. De uitingen van je gevoelsleven zijn niet toetsbaar of corrigeerbaar. Anderen kunnen
3
, wel proberen in te leven in jouw gevoelens. Volgens Russell (1991) doen wij dit op grond van
analogie: Dit proces gebeurd niet altijd bewust, maar wij leggen voortdurend verbanden
tussen ons eigen bewustzijnstoestand en de toestand van de fysieke omgeving, inclusief ons
gedrag. Bij het inleven in de ander vergelijken wij het gedrag en de situatie van de ander met
dat en die van onszelf. Als het gedrag van de ander overeenkomt met ons eigen gedrag, zijn
we meer verbonden naar de ander.
Normatief perspectief
Het normatieve, morele perspectief gaat over onze waardeoordelen over de werkelijkheid.
We betrekken normen en waarden op de werkelijkheid zoals wij die ervaren. Als je vanuit het
morele perspectief naar de huilende man kijkt, vind je dat mannen niet mogen huilen en sterk
moeten zijn. Het morele perspectief kun je delen met anderen, maar niet iedereen zal het
zelfde morele perspectief hebben.
Samenhang tussen de drie perspectieven
De drie perspectieven zijn verschillend van elkaar, maar toch is er een duidelijke
samenhang. Eerst wordt er naar de werkelijkheid gekeken en daarna wordt er een normatief
oordeel over gegeven. Er komt er komt pas een zorgvuldige morele afweging nadat er een
zorgvuldige analyse van feitelijke gebeurtenissen is gemaakt.
Na de normatieve bril komt er een gevoelsleven bij kijken. Emoties hangen samen met de
oordelen over de werkelijkheid.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nienkebwr. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,89. Je zit daarna nergens aan vast.
