Tweede wereldoorlog (1939-1945)
Amerikanen/canadese kwamen was er feest, maar de euforie was snel voorbij. Iedereen werd best
wel somber omdat er iets heel erg naars is gebeurd.
Club maintenant – Jean Paul Sartre
- Het existentialisme is het humanisme
- De mens is veroordeeld tot vrijheid.
- De mens is volledig verantwoordelijk voor je eigen keuzes.
Existentialisme
- Belangrijk in de literatuur
- Invloed van ver op Nederland
- Sartre, Camus en De Beauvais
- Hermans en Reve worden beïvloedt
- Kenmerken
o Menselijke relaties zijn gebrekkig
o Personages ervaren ook een sterk gevoel van eenzaamheid.
o Gevaar is aanwezig
o Het leven is absurd en chaotisch
o Er is geen perspectief in het menselijk bestaan.
DE GROTE DRIE
Gerard Reve
- De eerste openlijke homoseksuele man in Nederland
- Kwam vaak op TV
- Thematiek = liefde, dood, religie en homoseksualiteit
- Late leeftijd katholiek geworden
- Stijl = zelfspot, ironie, archaïsch (=gebruikt veel oude termen)
- Pessimistisch ten aanzien van de menselijke soort
o Iedereen verpest zijn eigen leven
Komt gedeeltelijk door de oorlog
- De avonden
o Waar gaat het over?
Saai leven, kaal worden, rëunie gymnasium. Plast in kachel, ruzie ouders,
dronken. Kater asociaal. Knuffelkonijn uitgeleend. Vriend steelt schoenen
uit zwembad. God medelijden om ouders
o Wat vind je van de hoofdpersonen?
Apart
Willem Frederik Hermans
- Stijl: transparant, strak, sarcasme
- Thematiek: onbetrouwbaarheid, chaos, mislukking. Alles heeft een funcite
- Pessimistische ten aanzien van de mesnelijke soort
- Nooit meer slapen:
, o Alfred studeert geologie Noorwegen naar Nummedal voor luchtfotos. Drie noorse
jongens op stap. Alfred kan niet slapen. Wordt uitgelachen. Meteoriet slaat in,
geologie is niet voor iedereen weg gelegd.
Harry Mulisch:
- Stijl: Transparant
- Thematiek: filosofisch en mythologisch, expres moeilijk
- Optimistisch ten aanzien van de menselijke soort
- Ik ben de tweede wereldoorlog
- De aanslag
De jaren 50:
De maatschappij was in zuilen gedeeld (verzuiling). Macht van autoriteiten en god waren hier zeer
aanwezig. De oudere generatie keerde terug naar de oorlog naar dit systeem, maar de jongeren niet.
De jongeren wilde verandering. De Nozems hadden lang haar en grote kuiven, bomber jacks en
lederen jasjes en vrouwen gepoft haar, zij wilde verandering, hadden bijvoorbeeld seks voor het
huwelijk.
Door die veranderende samenleving, verander de kunst ook mee. Kunst is de afspiegeling van de
samenleving.
CoBrA = Copenhagen, Brussel en Amsterdam.
- Experimentele kunstbeweging = gingen experimenteren met kunst
- Geen regels meer aan de kunst, expressionisme dus.
- Kunst moest voor iedereen toegankelijk
De vijftigers:
Het rijmde niet, alle regels werden vertreden. Experimenteel, alles zat in de weg en werkte dus met
directe ervaring. Ze lieten de taal los en liet de creativiteit los.
Het is experimentele poëzie waarin de dichters alle regels los laten en af schaffen en hun ervaring en
creativiteit de gang laten gaan
Lucebert, Jan Elburg, Jan Hanlo, Bert Schierbeek, Gerrit Kouwenaar, Paul Rodenko en Simon
Vinkeoog.
Het hoeft geen betekenis of überhaupt aan de regels te houden.
Lucebert:
- Keizer der Vijftigers
- ‘Alles van waarde is weerloos’
- Dichter en kunstenaar (beelden en schilderijen)
- Stijl: veel beelden, woordassociaties die onverwachts waren, grote thema’s en vaak woede.
- Onverwachte woordassociaties maakte vaak de gedichten onbegrijpelijk.
Paul Rodenko: