In het document zijn de aantekeningen van alle hoorcolleges van TCP te vinden. Hierbij zijn ook belangrijke sheets ter ondersteuning toegevoegd. Succes met het tentamen!
,Hoorcollege 1 – Introductie – 26/04/2021
Waar gaat toegepaste cognitieve psychologie (TCP) over?
TCP gaat over het aanpassen van de mens aan de omgeving.
Wat doet een TCP-er?
Een TCP-er evalueert de interactie van gebruikers met de omgeving en komt met mogelijke
oplossingen.
-> interactie met andere mensen valt hierbuiten (dit zou eerder de sociale psychologie zijn).
Welke kennis gebruikt een TCP-er?
Kennis van de cognitieve psychologie: hoe wij informatie verwerken:
-> waarneming
-> aandacht
-> geheugen
-> taal
-> motoriek
-> beslissen
Kennis over hoe we goed onderzoek doen: anders kunnen we de bevindingen niet goed evalueren.
Aan wat voor vraagstukken denken we bij TCP aan?
- gebruikersbeleving / ervaring op bv. een station
- praktisch: hoe wordt de weg gewezen? Bv. informatiescherm op het station
- interactie met de kaart die de weg wijst.
- zijn er oplossingen voor drukker wordend verkeer?
- is een bepaalde mobiele telefoon wel gebruiksvriendelijk voor ouderen?
Maar je kan ook denken aan ernstige ongelukken.
Bijvoorbeeld een vliegtuigongeluk: hoe had het kunnen gebeuren?
1. Één van de twee motoren viel uit (mechanische fout)
2. Piloten zijn niet op de hoogte van aanpassingen, bv. dat het vliegtuig alleen in het lab is getest en
ook niet op extreme hoogte (procedurele fout)
2. Piloot zet per ongeluk de verkeerde motor uit door confirmationbias (cognitieve fout)
3. Crash
-> is het een mensfout of een designfout?
Is het duidelijk hoe een nieuw product gebruikt moet worden?
Is dit product geschikt voor de groep X?
Hoe gaat de mens om met digitale veranderingen?
-> bv. aangenaam maken: beleving van een e-reader.
-> bv. veiliger maken van apparatuur/objecten: begrijpen mensen wat het systeem doet? Is er
2
,voldoende feedback? Is het duidelijk waarom het systeem doet wat het doet? Als je dit niet weet kan
je er niet goed mee omgaan.
Bv. hard rijden in het verkeer
Hoe oplossen? Door strepen dichter op elkaar te plaatsen waardoor de illusie ontstaat dat je harder
rijdt en je hierdoor gaat afremmen.
Probleem met perceptie: bv. kleurenblindheid voor rood. Oplossing: een andere kleur doorheen
mengen.
Uitleg over de cursus en de opdrachten
Literatuur
Boek Human factors in simple and complex systems (3e of 2e editie)
+ artikelen
Tentamenstof
Colleges + bijbehorende literatuur
!Neem ook een rekenmachine mee naar het tentamen!
3
,Hoorcollege 2 – Geschiedenis van de TCP – 28/04/2021
TCP = studie van mens in relatie tot zijn omgeving
Het komt voor in:
-> de ondersteuning in werksituaties
-> het bevorderen van de veiligheid
-> het verbeteren van alledaagse dingen.
TCP is een interdisciplinair vakgebied: je moet wel verstand hebben van andere gebieden of je moet
kunnen samenwerken met mensen die verstand hebben van andere disciplines.
Als je vacatures gaat zoeken voor TCP dan zie je vaak andere benamingen
1. Ergonomie: beperkte term: als je kijkt naar de letterlijke vertaling: kennis van het werk. Het is
meer dan alleen de werkomgeving.
2. Human Factors: wordt gebruikt in Amerika. Wat modernere term, beter omdat het iets zegt over
de interactie tussen mens en omgeving.
3. Mens-machine interactie
TCP en gebeurtenissen in de geschiedenis.
Industriële revolutie: ergonomie
WOII: veiligheid werd belangrijk
Digitale revolutie: mens-machine interactie
Industriële revolutie
18e – 19e eeuw
Fabrieken ontstonden.
Van handwerk naar machinaal werk: hierdoor waren er meer mensen nodig, ook kinderarbeid.
Doel industrialisatie = verhogen van productie.
Adam Smith
Wat is efficiënter? 1 iemand een speld laten maken of door meerdere mensen? (iedereen maakt een
onderdeel van de speld).
Zijn idee zorgde voor de opkomst van arbeidsverdeling (maar Plato was hem eigenlijk al voor).
Charles Babbege
Was ook voor een arbeidsverdeling, hierdoor kon de productie omhoog. Het is ook een goede manier
om alle mensen op de werkvloer te kunnen disciplineren / managen.
Frederick Winslow Taylor
Grondlegger van de scientific management: wetenschappelijke basis voor de arbeidsverdeling
gemaakt.
Hij beweerde ook dat mensen minder hard werkten dan dat ze zouden kunnen / dan hun
maximale capaciteit. Hij noemde dit soldiering. Maar waarom deden ze dat? Zijn verklaring:
de mens is van nature lui.
Midvale Steel. Arbeiders werden betaald met een stuk gietijzer. Als ze meer gingen
produceren dan werd de prijs die ze kregen voor ieder gietstuk verlaagd. Dus waarom zou je
harder werker als je er dan minder voor krijgt? Daarom gingen mensen ook minder hard
werken. Dus conclusie van Taylor: als je ze niet beloont gaan ze ook minder hard werken.
De manier van werken is niet efficiënt. We hebben trainingsregels nodig. We moeten
onderzoeken wat de beste manier is.
4
, Hoe zorg je ervoor dat arbeiders efficiënter gaan werken?
-> arbeider belonen voor wat hij doet.
-> standaardiseren van werk: de manier waarop het werk gedaan moest worden en bv. de
werktijden.
-> selectie en training: selecteren van de juiste mensen voor de juiste plek: doe-mensen en denk-
mensen.
Bethlems Steel
Taylor kreeg de opdracht om daar de efficiënte te vergroten.
Wat deed hij?
-> werkschema aanpassen: pauzeschema’s
-> selectie personeel
-> aparte scheppen ontwerpen.
Taylor had een overtuiging dat er slechts één goede manier is.
Maar hoe bepaal je wat het meest efficiënt is?
-> let op de tijdsbestek wat je nodig hebt om te produceren: tijdstudies.
Frank & Lillian Gilbreth hebben ook veel onderzoek naar tijd en beweging gedaan. Ze keken
bijvoorbeeld naar welke bewegingen overbodig waren of te groot waren.
The Hawthorne experimenten
Een van de meest uitgebreide en langdurige studies naar productiviteit
Wat ze deden is bijvoorbeeld:
-> mensen selecteren, in een aparte ruimte zetten en moesten daar hun taken verrichten. Daar
werden ook lichtcondities aangepast.
Conclusie: productie werd beter bij deze groep die apart werd gezet. Ongeacht de condities, dus de
manipulaties van bv. veel of weinig licht.
-> verklaring: Hawthorne effect: feit dat deze mensen apart werden gezet en extra
werden bekeken door experimentoren, dus werden geobserveerd, dat dat de reden was
dat mensen anders presteerden, in dit geval beter. Later bleek dit niet het geval te zijn bij
deze groep. Je kan eigenlijk niet zeggen waardoor er verbetering tot stand is gekomen
omdat er zo veel is veranderd binnen het experiment: dus bv. zowel observeren als
lichtcondities aanpassen.
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dk24. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.
