Hoorcollege 2 : introduction to Urban Health
Urbane transitie/urbanisatie/verstedelijking
Urbane transitie = Transitie van leven op het plattenland naar leven in een stedelijk gebied.
- Er gaan steeds meer mensen in stedelijke gebieden wonen
- Begon in de industriële revolutie
Enkele redenen voor groei van steden :
- Migratie van platteland naar stedelijke gebieden
Betere economische vooruitzichten toegang tot meer voorzieningen
- Natuurlijke populatie groei
De wereldpopulatie groeit sowieso, dus ook in de steden
- Re-classificatie van rurale gebieden (= landelijke gebieden/ het platteland) naar stedelijke
gebieden
Rurale gebieden worden opgeslokt door een stad en worden geclassificeerd tot een stad,
waardoor het aantal inwoners van een stedelijk gebied toeneemt
Wat is een stad?
Veel verschillende criteria (verschilt per land en context) :
- Soort ‘gezag, bijv. een hoofdstad van een land of provincie, regeringsstad
- Aantal inwoners
- Bevolkingsdichtheid
- Soort en dichtheid van huizen
- Economische aspecten : industrieel vs agrarisch gebied
- Toegang tot diensten (bijv. scholen, ziekenhuizen) en infrastructuur (bijv. openbaar vervoer
netwerk)
In NL wordt gekeken naar omgevingsadressendichtheid voor de mate van ‘stedelijkheid’
- Wordt gebaseerd op de hoeveelheid adressen binnen een straal van 1 kilometer rondom 1
ander adres.
Megasteden
- Een megastad heeft > 10 miljoen inwoners
- In 1995 14 nu 33 in 2030 zullen dit er 41 zijn
- Japan is de grootste stad ter wereld, bijna 40 miljoen inwoners
Verstedelijking – positieve effecten
- Economische groei van een land
- Groeiende toegang tot gezondheidszorg en onderwijs
- Groeiende werkgelegenheid (meer vraag naar producten en diensten uit nieuwe inwoners)
- Groeiende sociale diversiteit en pluriformiteit
- Laatste drie ook vice versa : voordelen van het wonen in een stad
,Verstedelijking – negatieve effecten
- Meer vervuiling en ongelukken door toename auto’s
- Zittend beroep, veranderende levensstijl en toename van aandoeningen zoals hart- en
vaatziekten, kanker, obesitas
- Sociale isolatie en vermindering van sociaal kapitaal (het aantal sociale contacten dat je hebt)
waardoor geestelijke gezondheidsproblemen ontstaan
- Ontstaan van achterstandswijken en sloppenwijken door gebrek aan voldoende huisvesting,
waar infectieziekten snel kunnen verspreiden
Urban health
Onderzoek naar Urban Health gaat over de expliciete relatie tussen de context van de stad en de
populatie distributie van ziekte en gezondheid.
Concept – urban health- penalty
- Urban health penalty is een benadering die veronderstelt dat het armere deel van de
bevolking van een land zich concentreert in steden. En deze stad stelt deze inwoners bloot
aan fysieke en sociaal economisch ongezonde omstandigheden (luchtvervuiling, lawaai)
- Toename in gezondheidsproblemen zoals astma, soa's, geestelijk welzijn en misbruik
verdovende middelen onder stedelingen t.o.v. plattelandsbewoners
- Nu meer van toepassing in lage en middeninkomens landen door de leefomstandigheden in
binnensteden of sloppenwijken (men is ‘slechter’ af)
- Wordt niet meer toegepast op hoge inkomenslanden.
Concept – Urban Sprawl (uitgestrektheid)
- Kun je vertalen als stedelijke verspreiding
- Het gaat om het feit dat steden vaak andere dorpen/steden/gebieden beginnen op te
slokken, steden breiden zich uit via voorsteden.
- Bijv. afhankelijkheid van auto’s om in metropool te komen (minder beweging)
- Bijv. combinatie van rijke en arme buurten in 1 gebied
Concept – Urban advantage
- Sommige gezondheidsindicatoren tonen betere uitkomsten in stedelingen dan in bewoners
platteland (betere toegang tot zorg & diensten)
- Maar dit vraagt een actieve inzet :
Steden moeten hier dan met beleid en planning op inzetten en ongelijkheid tussen
stedelingen bestrijden
Want, de omgang van stedelingen met stressoren is afhankelijk van hun
sociaaleconomische status (SES) en type ondersteuning die zij kunnen verkrijgen
,Urban health framework
De invloed van het leven in de stad heeft invloed op de gezondheidsuitkomsten van bewoners, maar
er zit een verschil in gezondheidsuitkomsten van inwoners van Londen en bijvoorbeeld van Lima.
Wat is hierin het verschil? verschillen in hoe de stad eruit zien (hoeveel groen, hoe zien de huizen
eruit) dit zijn verschillen op stadsniveau .
Uitgebreide urban health frame work :
- Municipal-level determinants (determinanten op gemeentelijk niveau) = goverment =
bestuurders zorgen voor beleid, voorzieningen en activiteiten die invloed hebben op de
ontwikkeling van de stad. De markt is belangrijk voor de verdeling van goederen
(huisvesting, voedsel, werkgelegenheid). De burgermaatschappij gaat om het onderdeel in
de samenleving dat niet beïnvloed wordt door de markt, maar ook niet door de regering. Het
gaat om bijvoorbeeld initiatieven als lobby organisaties, belangen organisaties.
- Urban living conditions = gaan over de karakteristieken die het dagelijks leven vormen van
de mensen in de stad, leef en werk omgeving. Hieronder valt : populatie karakteristieken
(SES, inkomen, opleidingsniveau), fysieke omgeving (infrastructuur, hoeveel parken, hoeveel
luchtvervuiling), sociale omgeving (hoe hebben mensen contact met elkaar, hoeveel contact
hebben ze met elkaar) & sociale service (kinderopvang, bibliotheek, buurtclubs).
- Urban health system = interventies en voorzieningen. Public health interventies. Primaire
secundaire en tertiaire preventie. Moeten leiden tot gezondheid gerelateerde uitkomsten en
niet gezondheid gerelateerde uitkomsten. Verbeterde huisvesting kan leiden tot betere
gezondheid, maar bijvoorbeeld ook tot vermindering van criminaliteit in de wijk of op
economische groei van de wijk.
, Toepassing van dit framework
Helpt je bij het bestuderen van specifieke gebieden of bij het aannemen van meer algemene
perspectieven:
Voorbeeld: hoe beïnvloedt het openbaar vervoer de gezondheid van stedelingen? Een mogelijke
analyse:
- Analyse van werk en leefniveau urban living conditions met dit analyseer je 1 probleem
- Volle metro’s -> risico op overdracht van infectieziekten, door de lucht, blootstelling aan
geweld, lawaai
- Wie maken er het meeste gebruik van het openbaar vervoer? (is er verschil in etnische en
inkomens-achtergronden en delen van de stad)
- Openbaar vervoer in plaats van fietsen of wandelen
Maar je zou ook de volgende analyse kunnen maken : je pakt een andere analyse :
- Provinciale factoren: bijvoorbeeld, hoe het transportmiddel is aanbesteed en gefinancierd
(Prorail, NS); of er specifieke OV-vergoedingen zijn
- Nationaal niveau: bijv. afnemende overheidssubsidies voor het bevorderen van OV in steden;
afschaffing studenten reiskostenvergoeding of promotie van andere type vervoer zoals de
OV-fiets.