COPD
DTF / Nieuwe richtlijn (2020)
verwijzing Mocht een pt op DTF binnen komen, rode vlaggen checken!
Oude richtlijn
Pluis:
GOLD I +II en MRC <2
Niet pluis: (alleen behandelen iom arts)
GOLD 2 + MRC van 2 of hoger
GOLD III en IV
Behandel In de richtlijn worden het aangrijpingspunten genoemd:
gebieden
*sedentair gedag = veel stil zitten of liggen
Rode vlaggen Rode vlaggen COPD
Saturatie in rust minder dan 90% is
Saturatie tijdens fysieke test minder dan 85% is
Perifeer oedeem
Hemoptoë (bloed ophoesten)
Overvloedige sputumproductie t.o.v. normaal
Cyanose en/of slaperigheid overdag in combinatie met hoofdpijn
Koorts
Tachypneu in rust (snelle oppervlakkige ademhaling >20 per min)
Verdenking op tot dan toe onbekende comorbiditeit
Verergering van bekende comorbiditeit
Generieke rode vlaggen
Instabiele angina pectoris, pijn op de borst of hartkramp
Hartkloppingen (sterk pompend gevoel) in de borst, keel of hals
Duizeligheid na lichamelijke inspanning
Verminderd bewustzijn of bewustzijnsverlies
Acuut optredende zwelling van één been, een zwaar gevoel of pijn in het
been en/of een rode of juist blauwachtige verkleuring van het been
Plotseling, zeer heftige pijn in borst, evt. uitstraling naar nek, kaak, armen
Plotseling, zeer heftige pijn in rug, tussen schouderbladen, evt. uitstraling
naar onderrug en/of borst
Druk op de borst
Plotselinge heftige kortademigheid in rust
Tintelingen en prikkelingen in armen en/of benen
, Systolische bloeddruk van 200mmHG in rust en/of diastolische bloeddruk
van 120 mmHG in rust
Verhoogd valrisico (2 of meer vallen in het afgelopen jaar of ten minste 1
val in combinatie met verhoogd fractuurrisico, wegraking of
mobiliteitsprobleem (TUG 20 sec)) met onbekende oorzaak
Plotseling optredende, lokale spierpijn, vaak met een krampgevoel
Passief rekken of aanspannen van een getroffen spier veroorzaakt pijn
Gedeukte en/of abnormaal gezwollen spierbuik boven of onder een
aangedane plek
Een blauwe verkleuring onder een aangedane plek
Langdurige stijfheid van een aangedane plek
Functieverlies van een lichaamsdeel
Plotse geheugenstoornis, desoriëntatie en/of taalstoornis
Anamnese Symptomen
Kortademigheid bij inspanning (later ook in rust)
Chronische hoest (met of zonder sputum)
Risicofactoren
Roken
Luchtvervuiling
Anamnese (therapeutische aangrijpingspunten)
Hulpvraag
Symptomen vermoeidheid: rust, inspanning en huidige toestand (CIS8R of
BORG schaal vermoeidheid)
Symptomen kortademigheid: rust, inspanning en huidige toestand (mMRC
en/of BORG schaal dyspneu)
Tekenen gestoord adembewegingsapparaat: hoesten, mogelijkheid tot
mucusklaring (CAT vragenlijst, meestal afgenomen door verwijzend arts)
Tekenen afgenomen fysieke capaciteit
Tekenen verminderde fysieke activiteit
Tekenen verminderde balans/ valrisico (TUG)
Beperkingen in activiteiten of participatie (PSG)
Anamnese (informatie over de context)
Andere, niet direct aan COPD gerelateerde symptomen: pijn (NPRS),
slaapproblemen, incontinentie
Longaanvallen: aantal in afgelopen jaar, ernst (met of zonder zh opname)
Comorbiditeit + gerelateerde ervaren beperking in activiteit en participatie
Huidig medicatie gebruik
Gebruik van medische hulpmiddelen: zoals zuurstof
Is er contact met andere zorgverleners
Ervaren gezondheidstoestand/ symptoomlast (CCQ of CAT)
Kennis van COPD en ziekte-inzicht
Zelfredzaamheid, zelfmanagement, omgang mbt fysiek functioneren
Bereidheid, motivatie (zelfeffectiviteit en coping)
Angst of depressieve gevoelens (HADS)
Voedingstoestand (MUST en/of SARC-F)
Risico- en prognostische factoren die invloed hebben op verergering
symptomen (o.a. roken of blootstelling schadelijke gassen)
Arbeid status
, Hobby's
Thuissituatie: functioneren partner, kinderen, mantelzorger
Belemmerende en bevorderende factoren fysieke activiteit
Onderzoek Inspectie in rust
Lichaamshouding, tekenen van kortademigheid en/of vermoeidheid, cyanose,
spieratrofie, hypertonie van (hulp)ademhalingsspieren en/of perifeer oedeem
Inspectie van vorm borstkas (statische hyperinflatie *, deformiteit)
Functionele inspectie
Verkrijgen klinische indruk tijdens (functionele) bewegingen, (lichaams-
houding, balans, kortademigheid en/of vermoeidheid, gebruik loophulpmiddel
Inspectie ademhalen (zit en lig, protocol COPD):
o Frequentie
o Respiratory alternans (afwisselend thoracaal/ abdominaal ademen)
o Hooversign (naar binnen trekken flanken bij inspiratie)
o Hypertonie (hulp) ademhalingsspieren: m. sternocleidomastoideus, m.
scalnus, m. seratus anterior, m. pectoralis minor
Mucusklaring: manier van hoesten en huffen
Basisonderzoek
Fysieke capaciteit (6MWT en/of SWT, CWRT)
Mate van fysieke activiteit (activiteitenmeter zoals fitbit)
o Minder dan 5000 stappen per dag = onvoldoende
o Gelijk of meer dan 5000 stappen per dag = voldoende
Zuurstofsaturatie in rust en tijdens inspanning en (indien van toepassing)
met en zonder medische zuurstof (saturatiemeter)
Perifere spierkracht (HHD en/of 1RM)
Ademspierfunctie (MIP) --> mag fs niet uitvoeren!
Balans/ valrisico (TUG)
*Hyperinflatie stand: inademingsstand. Bij inademing wordt de borstkas vergroot, zodat
de druk in de longen verlaagd en er makkelijk lucht ingeademd kan worden. Bij
hyperinflatie stand wordt het moeilijker om de lucht weer volledig uit te ademen, en dus
blijft er veel lucht achter in de longen
Meet Inspanningsvermogen: 6MWT, Shuttle walk test, CPET, CWRT
instrumenten Spierkracht: HHD, 1RM
Longfunctie: spirometrie?
Symptoomlast: CCQ (kwaliteit van leven 24u), CAT. Deze 2
meetinstrumenten worden niet benoemd in de richtlijn: CRQ (kwaliteit van leven 2
weken terug), SGRQ (kwaliteit van leven algemene indruk)
Angst en depressie: HADS
Voedingstoestand: MUST, SARC
Onderaan doc uitgewerkt: doel + voorwaarden. Tevens tabel uit richtlijn voor
