Staatsvormen, federalisme en decentralisatie
constitutioneel recht
HC 4
I. staatshoofd
verschil tussen een regeringsstelsel/ - vorm en een staatsvorm?
Een regeringsstelsel/- vorm heeft betrekking op de horizontale verhouding tussen regering en parlement.
Een staatsvorm heeft betrekking op de verticale verhouding of bevoegdhedenspreiding tussen hogere en
lagere overheden (centraal vs. Decentraal niveau of federaal vs. Deelstatelijk niveau)
nederland heeft een gedecentraliseerde eenheidsstaat
eenheidsstaat Confederatie Federatie = federale staat = bondsstaat
= statenbond
1 staat, geen autonome deelstaten Samenwerkingsverband tussen 1 staat:
onafhankelijke, soevereine Centrale overheid en min of meer
staten zelfstandige deelstaten
(geen staten zoals amerika)
Je hebt verschillende de centrale overheid kan de deelstaten
onafhankelijke soevereine met betrekking tot hun eigen
staten die op een bepaald bevoegdheden niet op de vingers tikken.
moment beslissen ‘ wij gaan Binnen hun eigen bevoegdheden kunnen
samenwerken’, en de de deelstaten inprincipe doen wat ze
samenwerking wordt geregeld willen (gaat verder dan gemeentes en
in een verdrag provincies)
Soeverein beslissingsrecht in handen van de Bepaalde aangelegenheden Bevoegdheidsverdeling tussen centrale
centrale overheid gemeenschappelijk regelen via overheid en deelstaten
gezamenlijk gezagsorgaan (exclusieve en concurrende
bevoegdheden)
Exclusieve bevoegdheden:
Zijn bevoegdheden die exclusief zijn
toegekend aan 1 overheid; aan de hogere
federale overheid of aan de lagere
deelstatenoverheid
bepaalde bevoegdheden die alleen
voor de centrale of lagere overheid zijn
Concurrende bevoegdheden:
Zijn bevoegdheden die niet expliciet aan 1
overheidsniveau zijn toegekend, heel vaak
betekend dat in de praktijk dat deelstaten
wetgeving mogen uitvaardigen tot de
federale overheid optreed
zijn bevoegdheden die de deelstaten
zelf mogen beslissen en uitvoeren, de
overheid controleerd dit.
, Vaak wel decentralisatie Vaak wel decentralisatie binnen Vaak wel decentralisatie en
(gedencentraliseerde eenheidsstaat) de staten deconcentratie binnen deelstaten
decentralisatie binnen de
eenheidsstaat, bepaalde bevoegdheden =beslissingen binnen een
worden overgedragen aan confederatie wordt unanimiteit
gedrecentraliseerde lichamen zoals genoemd
gemeentes, provincies, … zij mogen
bevoegdheden uitoefenen maar er is wel
toezicht van de centrale overheid
Grondwet als basis Gebasseerd op een verdrag Federale grondwet met
bevoegdheidsverdeling
Grondwet regelt de belangrijkste
kenkermen, bevoegdheden en inrichting De grondwet heeft een lijstje van eclusieve
van de staat federale bevoegdheden.
Voorbeeld confederatie = republiek van de verenigde nederlanden
Belangrijk samenwerkingsverband met confederale kenmerken = de europese unie
Gerionaliseerde (eenheids)staat
eenheidsstaat:
Geen deelstaten, maar deels autonome regio’s
Is een eenheidsstaat waarin meer dan decentralisatie een bepaalde regionalisatie heeft
plaatsgevonden. Dus in de loop van de geschiedenis zijn er regios ontstaan, geen echte deelstaten met
eigen grondwetten, maar regios die verdergaande autonomie hebben dan bijvoorbeeld gemeente en
provincies
Nationale grondwet
Bijzondere wetten voor regionale bevoegdheden, soms regionale grondwetten
Voorbeeld: spanje (heeft 1 grondwet maar heeft in der loop van de geschiedenis in toenemen mate
bepaalde regios autonomie gegeven) & VK (is een eenheidsstaat maar kent toekennen van bevoegdheden
aan regios)
II. decentralisatie
benoem 2 belangrijke territoriaal gedecentraliseerde openbare lichamene in Nederland en 1
gedecentraliseerd lichaam dat een mengvorm is van territoriale en functioenel decentralisatie
- Gemeenten en provincies
- Mengvorm: waterschappen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisaelmanai. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.