Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden?
Luther en de reformatie
- Begin van de 16e eeuw had Maarten Luther kritiek op de katholieke kerk.
Roem, rijkdom en macht
Eigen staat en leger
Bijgeloof
Handel in aflaten
Geestelijken waren onwetend
- De protestantse boodschap werd verspreid via de nieuwe media, dus de pamflet en
het boek.
- Luther kreeg steeds meer aanhang in het Duitse rijk.
- Volgens Luther mag de vorst het geloof voor zijn onderdanen bepalen. Daarom
steunden veel vorsten de ideeën van Luther.
- 1521 : Rijksdag van Worms
Karel V roept Luther op om in Worms te verschijnen.
Luther moet ideeën herroepen maar hij weigert.
Karel V verklaart Luther vogelvrij.
Er ontstaat een scheuring in de christelijke kerk.
- Luther krijgt steun van Duitse vorsten, en er ontstaan godsdienstoorlogen in het
Duitse rijk.
- 1555 : Vrede van Augsburg = Duitse vorst mag voortaan het geloof in het gebied
bepalen.
Centralisatiepolitiek van Karel V
- In de middeleeuwen werd Nederland bestuurd door middel van het feodale
leenstelsel.
- Er was dus geen centraal bestuur, maar grote zelfstandigheid van de gewesten.
- In de 15e en 16e eeuw wordt in de Nederlanden de positie van de stedelijke burgerij
sterker. Dit komt door
Toename van handel en nijverheid
Meer belasting aan hoge adel
Hoge adel geeft privileges
- Karel V is voor centralisatie, maar dit vormt een bedreiging voor de privileges van de
steden.
- 1531 : instelling van de drie collaterale raden.
Raad van State : belangrijkste Nederlandse edelen / advies geven het beleid in
de 17 gewesten.
Geheime Raad : rechtsgeleerden + opstellen van wetten en toezicht houden.
Raad van Financiën : hoge edelen en rechtsgeleerden + toezicht houden.
- 1555 : Karel V wordt opgevolgd door Filips II.
, - Dagelijks bestuur over de Nederlanden komt in handen van een landvoogd
(Margaretha van Parma).
Kettervervolgingen in de Nederlanden
- In de Nederlanden kreeg de kerkhervormer Calvijn meer aanhangers dan Luther.
- Volgens Calvijn mag een gelovige zelf zijn geloof bepalen, zonder toestemming van
de overheid.
- 1550 : instelling van de bloedplakkaten door Karel V = doodstraf en inbeslagname
goederen als gevolg van drukken, schrijven verspreiden en bezitten van ketterse
boeken en afbeeldingen + bijwonen van protestante bijeenkomsten + huisvesten van
protestanten.
- Filips II zet beleid van Karel V voort.
- Veel Nederlanders twijfelden aan de zin van strenge vervolging en waren bezorgd
over de aantasting van hun privileges.
- 1566 : indienen smeekschrift door de lage Nederlandse adel = een verzoek tot
matiging van de kettervervolgingen.
- Belofte : tijdelijk minder kettervervolgingen.
- Beeldenstorm ontstaat.
- Landvoogd eist trouw van de Nederlandse edelen.
- Hoogste edelman Willem van Oranje weigert en vertrekt naar Duitsland.
- Filips II houdt Nederlandse edelen verantwoordelijk.
- Hertog van Alva wordt de nieuwe landvoogd en stelt de Raad van Beroerten in.
Het begin van de Nederlandse opstand
- Willem van Oranje roept vanuit Duitse ballingschap op tot verzet tegen het strenge
optreden van Alva.
- Nederlandse opstand / twaalfjarige oorlog ontstaat (1568-1648).
- In het begin is er weinig steun voor de opstand, behalve de watergeuzen.
- Watergeuzen : Nederlandse calvinisten die na de komst van Alva naar Engeland en de
Noord-Duitse kuststeden waren gevlucht.
- Willem van Oranje geeft hen toestemming om een guerrillaoorlog te beginnen tegen
de legers van Alva.
- 1572 : watergeuzen nemen Den Briel in.
- Andere steden in Holland en Zeeland sluiten zich bij de opstand aan.
- Staten van Holland besluiten gezamenlijke financiering van de strijd en wijzen Willem
van Oranje als stadhouder aan.
Waardoor resulteerde de opstand in het ontstaan van de republiek?
Willem van Oranje
- Het lukte Alva niet om de opstanden in de Nederlanden snel neer te slaan. Er
ontstaat een burgeroorlog.
- Spaanse soldaten van Alva VS Nederlandse opstandelingen van Oranje.
- Het ontzet van Leiden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kelseyvanwoggelum. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
