DE WERELD NA 1945
ALGEMENE INLEIDING
De Tweede Wereldoorlog was ingrijpend en schiep daarbij de voorwaarden voor een
nieuw Europa.
Heel Europa lag in puin, denk aan woningen, fabrieken, bruggen, spoorlijnen en machines
en moest opnieuw gevormd worden. In West-Europa was de wederopbouw al snel een feit
en met hulp van andere landen vormde de economie zich weer. Maar was dit ook
hetzelfde in Oost-Europa? En hoe verliep dit in de praktijk? In dit PO gaan we kijken naar
kijken naar de wereld na 1945 met de nadruk op twee verschillende deelonderwerpen.
Dekolonisatie en de Europese samenwerking. We gaan onderzoeken welke invloeden de
Koude oorlog gehad heeft en hoe die Europese samenwerking vervolgens verliep. In de
Koude Oorlog hebben het Kapitalistische Westen en het Communistische Oosten lang
tegenover elkaar gestaan. Omdat er steeds meer verschillende ideologieën ontstonden
over samenwerking, vonden er ook veel opstanden plaats. Maar in hoeverre heeft de
Koude Oorlog vooral positieve gevolgen gehad voor de Europese naoorlogse
geschiedenis? Deze hoofdvraag gaan we beantwoorden aan het einde van deze
opdracht, dus ga je mee terug in de tijd?
Dekolonisatie
Deelinleiding:
Door de dekolonisatie in de verschillende gebieden nam het aantal landen massaal toe.
Tijdens de Koude oorlog veranderde de wereld drastisch. Er werd veel gestreden om de
koloniën terug te winnen of eindelijk te veroveren. Er werden partijen opgericht met elk
eigen doelen en ideeën, onder de leiding van uiterst gedisciplineerde en uitgesproken
figuren. Landen kwamen tegenover elkaar te staan en gingen zich met elkaar bemoeien.
Door het groeiende nationalisme in de koloniën ontstonden er verzetsbewegingen die
streefden naar de onafhankelijkheid. We werken het dekolonisatieproces uit, gefocust op
3 gebieden: Brits-Indië, Nederlands-Indië en Vietnam. Elk dekolonisatieproces heeft zijn
eigen diepte en hoogtepunten is op zijn eigen manier belangrijk voor de
wereldgeschiedenis. De Koude Oorlog heeft ook invloed gehad op deze
dekolonisatieprocessen, denk aan bondgenootschappen, wapens, tactieken en onderlinge
afkeer. De invloed van de koloniën zien we ook nu, nog steeds terug. De geschiedenis
van de dekolonisatie heeft een grote impact gehad op de machtsverhoudingen in de
wereld maar ook op de manier hoe we in ons land de burgers behandelen en respecteren.
Van de geschiedenis moeten we leren. Maar… welke bijdrage of juist tegenwerking
hebben de landen getoond? Welke landen stonden er tegenover elkaar? En welke juist
aan elkaars zijde?
-De weg naar onafhankelijkheid voor koloniën-
VIETNAM: De Vietnamoorlog begon in 1946, en duurde tot 1954. Vietnam maakte toen
deel uit van de Franse kolonie Indochina, die de Japanners hadden veroverd. Toen Japan
zich over moest geven in 1945, wouden de Fransen toen heel graag hun kolonie weer
terug, dat lukte echter niet gelijk, daar zat best wat tijd tussen. Daar maakten de
Vietnamezen goed gebruik van. Er ontstond een Vietnamese nationalistische en
communistische beweging (de Vietminh) onder leiding van Ho Chi Minh. Ho Chi Minh
riep in september 1945 de onafhankelijkheid van Vietnam uit. De Fransen waren het daar
absoluut niet mee eens, dus stuurden ze troepen naar Vietnam om de Vietminh tot
overgave te dwingen. Dit leidde tot een Guerrillaoorlog. De Vietnamezen waren in het
voordeel want zij kenden de omgeving veel beter dan de Fransen.
De Vietminh werd daarbij ook gesteund door China en de Sovjet-Unie omdat ze allemaal
communistisch landen waren. De VS speelt ook een rol in het dekolonisatieproces want
op hun beurt steunden zij weer Frankrijk. Aan de ene kant omdat Frankrijk tijdens de
Koude Oorlog een belangrijke bondgenoot was van de VS, en aan de andere kant omdat
de Vietminh onder communistische invloed stond. Toch verliezen de Fransen de
Guerrillaoorlog in 1954 bij de slag bij ‘Dien Bien Phu’ door een verrassingsaanval van de
Vietnamezen. Daar eindigde de rol van Frankrijk bij het dekolonisatieproces. In 1954
werden er daarom in Genève vredesakkoorden getekend. De gevolgen van de Geneefse
Akkoorden waren dat: Vietnam (tijdelijk) verdeeld werd in Noord- en Zuid-Vietnam,
, geen van beide delen zich mocht aansluiten bij een bondgenootschap op militair gebied
en dat er in 1956 verkiezingen werden gehouden waardoor het land weer 1 geheel zou
worden.
De reacties op de akkoorden verschilden erg. Ho Chi Minh was er absoluut niet blij mee,
zijn doel was juist om Vietnam te verenigen als één communistisch land. De VS, China en
de SU waren wel allemaal blij met deze ontwikkeling. De SU bijvoorbeeld, was blij dat er
geen militair conflict met de VS tot stand kwam want dat zou een oorlog opleveren en na
de verkiezingen zou heel Vietnam communistisch worden. China daarbij, was blij omdat
het Noorden van Vietnam afhankelijk bleef van China. De VS was een ander geval, ze
waren wel blij dat Zuid-Vietnam niet communistisch was maar aan de andere kant
tekenden ze de akkoorden van Genève niet uit angst voor de dominotheorie: waarbij ze
ervan uit gingen dat als één land in Zuidoost-Azië communistisch zou worden, de rest
snel zou volgen.
Toen bleek uiteindelijk de afgesproken tijdelijke deling van Vietnam, dat afgesproken was
in Genève, een permanente deling. Het communistische Noord-Vietnam onder leiding van
Ho Chi Minh die werd gesteund door China en de SU en het Kapitalistische Zuid-Vietnam
onder bestuur door een marionettenregering die gesteund/bestuurd werd door de VS.
Echter, niet alle Zuid-Vietnamezen waren blij met de Amerikaanse aanwezigheid. Grote
groepen mensen wilden dat Vietnam weer 1 land werd, communistisch werd of
simpelweg dat Amerika geen invloed meer had. Deze beweging die dus in Zuid-Vietnam
tegen het Zuid-Vietnamese leger streed werd ook wel de Vietcong genoemd. Er ontstond
een burgeroorlog tussen de Zuid-Vietnamese regering en de Vietcong met veel
Amerikaanse bemoeienis en inmenging.
NEDERLANDS-INDIË: De dekolonisatieoorlog in Nederlands-Indië is één van de grootste
militaire operaties uit de Nederlandse geschiedenis. In totaal dienden er ongeveer
220.000 mannen onder de Nederlandse vlag. De missie die aan de militairen werd
opgedragen was een koloniale missie, het creëren van rust en organisatie in de
buitenlandse bezetting. Kort na de Japanse capitulatie op 15 augustus 1945 braken er
vijandelijkheden uit tussen Indonesische nationalisten en tussen Britse troepen.
Op 17 augustus 1945 proclameerden Soekarno en Mohammad Hatta de
onafhankelijke Republiek Indonesië. Dit gebeurde twee dagen na de Japanse capitulatie.
Nederland hoopte na de capitulatie het koloniale gezag zo snel mogelijk te
herstellen. Later dit jaar, in oktober, brak de strijd los om de stad Soerabaja, die
uiteindelijk verloren werd door de Indonesische nationalisten. Tot dusver waren hier geen
Nederlandse troepen bij betrokken. Hier kwam verandering in, in maart 1946 werden de
Britse posities overgenomen door Nederlandse troepen. Eigenlijk was er nooit sprake van
een oorlog, maar van een opstand. Dit kwam omdat de Nederlandse regering de
Republiek Indonesië niet als onafhankelijke staat erkende, maar als een
opstandbeweging binnen de Nederlands Indische koloniën.
Tijdens deze onafhankelijkheidsoorlog vonden er ook politionele acties plaats. Deze
operaties vonden plaats in de periode van 21 juli tot en met 5 augustus 1947 op de
eilanden Java en Sumatra, deze politionele actie werd ook wel ‘Operatie Product’
genoemd. De VN-Veiligheidsraad kwam in december 1948, na het uitbreken van de
Tweede Politionele Actie, in spoedzitting bijeen. Nederland moest de vijandelijkheden
onmiddellijk staken en er werd geëist om de Indonesische leiders onmiddellijk vrij te
laten. Nederland kwam onder een zware internationale druk te staan. De tweede
politionele actie vond plaats tussen 19 december 1948 en 5 januari 1949. Ook wel
‘Operatie Kraai’ genoemd. Het doel van beide operaties was om het Nederlandse gezag in
bepaalde gebieden te herstellen. De politionele acties werden gevoerd door de
Indonesische nationalisten en Nederlandse troepen.
De onafhankelijke staat, de VS, voerde de druk voor Nederland nog hoger op onder
leiding van de Verenigde Naties door partij tegen Nederland te kiezen. Er werd
gedreigd om de Marshallhulp in te trekken. Deze financiële hulp, die Nederland en andere
West-Europese landen kregen na de Tweede Wereldoorlog, kon Nederland niet missen.
De VS deed dit omdat de Amerikanen tot inzicht kwamen dat er een sterke
communistische stroming tot ontwikkeling kwam. Dit wouden ze tegen gaan en dat
deden door steun te geven aan gematigde nationalisten zoals Mohammed Hatta.
