Ik heb een hele uitgebreide en goed uitgewerkte samenvatting gemaakt van de derde historische context van de HAVO, namelijk Nederland . De samenvatting is heel duidelijk met de belangrijkste oorzaken-gevolgen, redenen en voorbeelden onderstreept en de belangrijke begrippen gemarkeerd met direct de ...
Nederland 1948-2008
Introductie
Nederland liep aan het begin van de 20 ste in sociaal-economisch opzicht niet voorop in Europa. De
industriële productie in Nederland rond 1900 was ook bescheiden. De industrialisatie van Nederland
kwam dan ook pas later op gang: een eeuw na de industriële revolutie in Groot-Brittannië. Bij het
uitbreken van de oorlog kwamen ze ook achter dat Nederland op militair gebied achterliep. De
Nederlandse strijdkrachten probeerden de binnenvallende Duitse leger tot stilstand te brengen door
land onder water te zetten. Dit gaf geen succes want de Duitse vliegtuigen vlogen er gewoon
overheen. Na de Tweede Wereldoorlog verloren Europese landen veel van hun macht in de wereld.
Veel koloniën eiste hun recht op onafhankelijkheid op. De Verenigde Staten en de Sovjet-Unie
raakten verwikkeld in een strijd om wereldmacht, die de Koude Oorlog ging heten. Ondanks de
spanningen door die oorlog braken er in Europa na 1945 geen nieuwe oorlogen meer uit en werden
veel West-Europese landen welvarender dan ooit tevoren. Na 1945 veranderde Nederland ook in een
hoog tempo. In de jaren 50 begon een ingrijpende modernisering van de Nederlandse economie. De
welvaart groeide vanaf dat moment sterk: mensen konden opeens op vakantie en een televisie
kopen. Sommige groepen zoals de jongeren en vrouwen eisten een nieuwe plaats op in de
samenleving. Nederland behoort nu, aan het begin van de 21 ste eeuw, tot de welvarendste en
gelukkigste landen ter wereld.
De Nederlandse maatschappij (1948-1978)
Kenmerkende aspecten
• 45. De verdeling van de wereld in 2 ideologische blokken in de greep van een wadenwedloop
en daaruit voortvloeide dreiging van een atoomoorlog.
• 46. De dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de wereld.
• 47. De eenwording van Europa.
• 48. De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren 60 van de 20ste eeuw aanleiding
gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen.
• 49. De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen.
Nederland in de wereld
In periode van 1948 tot 1978 koos Nederland voor een actievere rol in de wereldpolitiek dan in de
jaren ervoor. Dat kwam onder andere door de Tweede Wereldoorlog. Voor de oorlog had Nederland
altijd al een neutraliteitspolitiek gevoerd. Dit houdt in dat een land ervoor kiest op tijdens een
conflict neutraal te blijven of geen partij te kiezen. Maar ondanks dit was Nederland in 1940 toch
aangevallen door Duitsland. Na de Tweede Wereldoorlog voelde Nederland weer een dreiging maar
dit keer van de Sovjet-Unie. Nederland werd daarom lid van de NAVO, het westerse militaire
samenwerkingsverband dat was opgericht vanwege de spanningen tussen het Westen en de Sovjet-
Unie die tegen het communisme was. Tijdens de Koude oorlog probeerde Verenigde Staten en
Sovjet-Unie hun invloedsfeer in Europa te vergoten. De verenigde staten was bang voor de dreiging
van het communisme in Europa. De Verenigde Staten hielp bijvoorbeeld de Europese landen met
hun wederopbouw na de oorlog. Zij gaven financiële hulp, die ook wel Marshallhulp wordt genoemd.
Nederland deed ook aan de Europese samenwerkingsverbanden, zoals de Europese Gemeenschap
voor Kolen en Staal (EGKS) dat houdt een gezamenlijke productie van kolen en staal in. Redenen
hiervoor zijn voorkomen van nieuwe oorlog door controle op bewapening want het zijn kolen en
staal waarmee je nieuwe wapens kan maken. Een andere reden is dat de landen samen sterker
stonden tegen communistische dreiging van de Sovjet-Unie. Ook was Nederland 1 van de 6
, oprichters van de Europese Economische Gemeenschap (EEG), de voorloper van de huidige Europese
Unie (EU).
Economische veranderingen
Nederland was door de oorlog erg verarmd. De wederopbouw duurde tot halverwege de jaren 50. Al
die jaren hadden de mensen maar weinig te besteden. Daarna groeide de welvaart en de
industrialisatie nam toe in Nederland. Dit had een paar oorzaken. De Marshallhulp zorgde ervoor dat
allerlei bedrijfstakken zich goed konden herstellen. Veel Nederlanders waren bereid om hard te
werken en sober te leven om hun land weer bovenop te krijgen. De Nederlandse regering nam ook
maatregelen. Na de Tweede wereldoorlog zaten de socialistische Partij van de Arbeid (PvdA) en de
Katholieke Volkspartij (KVP) een periode samen in de regering. We spreken daarom wel van rooms-
rode regeringen. Deze politici geloofden in een maakbare samenleving: ze dachten dat de regering
de economie kon sturen en kon zorgen voor een betere samenleving met meer economische
gelijkheid. Hierbij oefent de overheid veel invloed uit op de samenleving om deze te veranderen en
zo hun ideaal te behalen: meer economische gelijkheid. Zij voerden daarom een geleide loonpolitiek,
de overheid houdt alle lonen in Nederland laag. Dat had als eerst voordeel dat werkgevers meer
mensen in dienst konden nemen, waardoor er minder werkloosheid was. De tweede voordeel was
dat de Nederlandse producten relatief goedkoper werden, waardoor de export steeg. Nederland
profiteerde daarbij van de economische herstel van Duitsland, dat veel Nederlandse producten
importeerde. In Groningen werd bovendien veel aardgas gevonden. Heel Nederland werd in de jaren
daarna aangesloten op aardgas. Het aardgas werd ook geëxporteerd naar het buitenland en werd
een grote bron van inkomsten voor de Nederlandse overheid. De snelgroeiende welvaart had 2
belangrijke gevolgen. De rooms-rode regeringen vonden dat de staat iedereen bestaansminimum en
een goede zorg moest garanderen. Ze begonnen met het opbouwen van een verzorgingsstaat: staat
waarbij de overheid de welvaart en het welzijn van burgers garandeert. Zo werd in 1957 de
Algemene Ouderdomswet (AOW ingevoerd, waardoor ouderen verzekerd waren van een pensioen.
Hierna werd het stelsel van de sociale zekerheid alleen maar verder uitgebreid. Een tweede gevolg
was het ontstaan van een consumptiemaatschappij: een samenleving waarbij de consumptie van
goederen en diensten de status van de burgers bepaalt. Burgers gebruiken hun vrije tijd vooral om te
consumeren en geld uit te geven aan goederen die niet nodig zijn voor basisonderhoud. In de jaren
60 kwam er namelijk een einde aan de geleide loonpolitiek en stegen de lonen. Nederlanders konden
nu allerlei producten kopen die eerder te duur waren zoals stofzuigers of een auto. Mensen konden
voor het eerst op vakantie en werden mobieler. Ook was er sprake van verstedelijking. Steeds meer
mensen trokken naar de stad of plaatsen er omheen.
Veranderingen in de bevolking
Na de Tweede Wereldoorlog groeide de bevolking in Nederland snel. Er was sprake van een
babyboom tussen 1945 en 1955, waarbij in een korte tijd veel kinderen werden geboren. Een
oorzaak hiervan is dat de mensen nog in een feeststemming zijn door de bevrijding van de Duitsers
en daardoor duiken ze met elkaar het bed in en zijn ze eerder geneigd kinderen te nemen omdat ze
de toekomst goed voorspellen. Tot in de jaren 1970 zette de natuurlijke bevolkingsgroei door. Een
natuurlijke bevolkingsgroei is dat er meer mensen geboren worden dan sterven en niet
bevolkingsgroei door immigratie. Daarnaast werd het aantal inwoners beïnvloed door migratie,
terwijl begin jaren 50 er vooral sprake was van emigratie. De oorzaken hiervan waren woningnood,
opzoek naar werk en sommige mensen waren bang voor de dreiging van de Koude Oorlog en
verhuisden naar landen als Australië, Nieuw-Zeeland en canada. Deze landen waren hier blij mee
want ze hadden behoefte aan werkkrachten. Eind jaren 60 keerde de migratiestoom om en kwamen
er nieuwe groepen naar Nederland. Door de groeiende welvaart probeerde Nederland juist
immigranten uit andere landen aantrekken omdat er behoefte was aan arbeidskrachten. Werkgevers
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper igamariaa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
