Dit document omvat genetica (incl de vragen uit het werkcollege), neoplasie en histologie.
Als je tight budget bent, kan je mij een prive berichtje sturen op messenger (Liana Kirkov) en dan regelen we iets :)
Neoplasie
1. Basisbegrippen en nomenclatuur
• Maligne
o Epitheel: carcinoom
▪ Meerlagig plaveiselcel: plaveiselcelCa = squameuzeCa
▪ Eenlagig/klier: adenoCa
o Ander weefsel: sarcoom
• Goedaardig
o Meerlagig plaveiselcel: squameuze papillomen
o Eenlagig/klier: adenomen
• Maligne tumoren
o Melanoma uit melanocyten
o Mesothelioma uit longvlies
o Leukemie uit WBC (of precursoren)
o Lymfoma uit lymfocyten (solide tumor)
o Plasmocytoma uit plasmocyten
• Frequente adenocarcinomen
o Prostaat
o Colon
o Borst
o Long
▪ AdenoCa (45%)
▪ Plaveiselcel (35%)
▪ Small-cell lung cancer (20%)
• Hamartoma
o Ongewone architectuur
o Gewone lokalisatie
• Choristoma
o Ectopisch weefsel
o Meestal embryonale resten (geen neoplasie)
• Teratoma: meer dan 1 vd 3 kiembladen
o Ovarium
▪ Matuur = benigne
▪ Immatuur = maligne
o Testis: altijd maligne
• Liposarcoma
o Celrijker
o Meer vacuolen
o Grotere nucl
• Groeisnelheid vd tumor bepaald in grote mate de gevoeligheid vr chemo
• Benigne tumor: kapsel (enucleatie)
• Meta’s
o Lymfe: Ca >>> sarcoom (nr longen)
o Hemato
o Directe seeding (vocht)
1
,2. Epidemiologie
• Autosomaal dominant: DAP (familiale adenomateuse polyposis)
• Defect DNA repair: HNPCC (heridetary non-polyposis colon cancer) = autosomaal dominant
• Man: prostaat, long en colon
• Vrouw: borst: colon en long
3. Moleculaire basis van kanker
• 4 genen zijn targets voor mutaties
o (proto)oncogenen: stom celgroei
o Tumorsuppressor
o Apoptose
o DNA-repair
• Mutaties
o Driver → groeivoordeel
o Passenger → coderen vr gemuteerde eiwitten die herkend kunnen w door
immuunsysteem
3.1 Oncogenen
3.1.1 Receptor tyrosine kinase = groeifactor receptor
• Functie: stim celgroei
• Mutatie → constitutief actief
• Groeifactorreceptoren
o EGFR
▪ Actievatie door substitutie en indels
▪ Verantwoordelijk vr 10-15% vd longkanker
o HER2
▪ Activatie door amplificatie
▪ Verantwoordelijk voor 15-20% vd borstCa en klein deel maagadenoCa
o ALK
▪ Activatie door inversie → EMLK4-ALK fusiegen
▪ Verantwoordelijk voor 25% vd longadenoCa
• Targeted therapie: nooit definitieve genezing dor activerende mutaties
o Sec resistentie = selectie resistente klonen
• MAP-kinase pathway = receptor tyrosine kinase pathway
o Receptoren fosforyleren elkaar → activatie dimeer → activatie RAS → activatie BRAF
→ activeert MAP-kinase-kinase (=MEK) → activatie MAP-kinase → fosforylatie
transcriptiefactoren → celdeling
• Mogelijke mutaties
o RAS-mutaties
▪ Meest gemuteerde proto-oncogenen in tumoren (15-20%)
▪ Substitutie → constitutief actief
▪ R/ MEK-inhibitoren (er zijn geen specifieke RAS inhibitoren)
o BRAF-mutaties
▪ 50% vd malenomen (agressief, weinig gevoelig vr chemo en radio)
▪ R/ Velurafenib (= BRAF-inhibitor)
o BCR-ABL
▪ Initiërende mutatie bij chronische myeloïde leukemie
2
, ▪ Philadelphia gen
▪ R/ Imatinib (levenslang)
• Lijkt op ATP
3.1.2 Transcriptiefactoren: MYC-oncogen
• Functie MYC: celgroei en proliferatie
• Geactiveerd door translocatie → Burkit-lymfoma
o Groeit zeer snel → heel gevoelig aan chemo
• Fusiegen: promotor IgH-MYC
3.2 Tumorsuppressor genen
3.2.1 Celcycluscomponenten: retinoblastoma-eiwit
• Cycline D1
o Translocatie → lymfoma en plsmocytoma
o Amplificatie → liposarcoma en hersentumoren
• G1 → S fase: controle door retinoblastoma-eiwit (RB) (inhibitie)
• Retinoblastoma
o 40% familiaal (dominant) → retinoblastoma, osteosarcomen en andere sarcomen
o 60% niet-erfelijk
• Functie retinoblastoma-eiwit
o Gehypo-P retinoblastoom bindt aan E2F (transcriptiefactor) → inhibitie E2F → geen
transcriptie → geen celdeling
o Cycline-dependent kinase (CDK) zal RB fosforyleren → RB kan niet meer minden aan
E2F → celdeling
o Ook V kunnen RB fosforyleren
o Inhibitie CDK door: p16 (via TGF-b en p53°
3
, 3.2.2 P53: guardian of the genome
• Activatie (fosforylatie) p 53 door DNA-schade → herstel of apoptose
• Kanker: inactivatie p53
• Li-Fraumeni: kiemceltumor in 1 p53 → 25x meer kans op kanker
• Virus heeft E6-eiwit → bindt aan p53 → afbraak p53
o Dus ook virussen kunnen kanker induceren
3.2.3 APC (adenomateus polyposis coli) in WNT signaling pathway
• Familiale en sporadische colonkanker
• Familiaal: 100% kans op colonkanker
3.2.4 APC/E-cadherine/b-catenine in WNT pathway
• Rust
o 𝛽-catenine gebonden aan E-cadherine
o Destructiecomplex (waarvan APC een deel uitmaakt) regelt [𝛽] door afbraak
• WNT-stim: binding frizzel-R → inactivatie destructiecomplex → [𝛽] ↑ in cytoplasma → nr nucl
→ bindt TCF → proliferatie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lianakirkov. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €15,49. Je zit daarna nergens aan vast.
