Dit document bevat de uitwerking van de vierde tutorial Openbaar Bestuur. Het gaat om de onderwerpen zbo's, openbaar lichaam, a-organen, b-organen, RWT's, enz. Het bevat tevens een schematisch overzicht van de verschillende vormen van zbo's
Bijeenkomst 4 – Organisatievormen voor publieke taakuitoefening
Taak 4.1 – Openbaar lichaam/ Publiekrechtelijke rechtspersoon/ Bestuursorgaan
Binnen het staatsrecht kennen we verschillende openbare lichamen. Tijdens de bachelor fase
hebt u kennis gemaakt met de staat, de provincies en de gemeenten. Naast deze lichamen, die de
hoofdstructuur van het overheidsbestuur vormen, bestaan ook ZBO’s, diensten, rechtspersonen met
een wettelijke taak (RWT’s), staatsdeelnemingen en agentschappen.
Hoe zit het met de verzelfstandiging?
Bij externe verzelfstandiging treedt middels zelfstandige bestuursorganen, een rechtspersoon met een
wettelijke taak, of staatsdeelneming de minister in principe terug. Hoewel een en ander wel
afhankelijk is van de wijze waarop deze worden gefinancierd. Interne verzelfstandiging ziet op het
instellen van agentschappen.
Openbare lichamen zijn te verdelen in lichamen met een open huishouding en lichamen met een
gesloten huishouding. Is dit onderscheid volgens u relevant en/of noodzakelijk in een
gedecentraliseerde eenheidsstaat?
Een gesloten huishouding beperkt een bestuursorgaan tot die taken en onderwerpen, die in
wet- en regelgeving zijn vastgelegd. Zij zijn dus gelimiteerd tot onderwerpen waartoe zij
uitdrukkelijk zijn ingesteld. Bekend voorbeeld gesloten huishouding: Nederlandse Orde van
Advocaten.
Bij een open huishouding kan een bestuursorgaan in beginsel zelf (nieuwe) taken oppakken en
een integrale afweging maken.
Een gedecentraliseerde eenheidsstaat is een staatsvorm waarbij territoriale eenheden binnen
een eenheidsstaat zelfstandige bevoegdheden hebben. Eenheidsstaat betekent dat de nadruk
ligt op de landelijke of centrale overheid. Deze hoogste bestuurslaag zorgt voor wetgeving en
toezicht.
Wat is een openbaar lichaam en diens relevantie in de deze context?
Openbare lichamen zijn publiekrechtelijke rechtspersonen en zij krijgen middels de Grondwet hun
status (grondwettelijk opgericht). Zie daarbij art. 123 e.v. GW (en art. 132a voor bijzondere
openbare lichamen). Kijk voor de rechtspersoonlijkheid in art. 2:1 BW. Dit kunnen ook zbo’s zijn.
Er zijn echter ook andere openbare lichamen. Deze publiekrechtelijke rechtspersonen worden
middels de wet opgericht. Dit kunnen eveneens zbo’s zijn. Dientengevolge kan een bestuursorgaan
en rechtspersoon tegelijkertijd zijn: eigen rechtspersoonlijkheid en onderdeel van openbaar lichaam
is mogelijk. Laatste optie is de privaatrechtelijke rechtspersoonlijkheid.
Het verschil tussen publiekrechtelijke en privaatrechtelijke rechtspersoonlijkheid zit in de wijze van
oprichting: middels BW in de vorm van een NV, BV, of dergelijke,
of middels wet. Een zbo die middels de wet is opgericht en
dientengevolge rechtspersoonlijkheid kreeg, is het UWV.
(3 soorten zbo, en onder te verdelen binnen voltijd en deeltijd). Openbaar
lichaam
Bestuurs
Bestuursorganen vallen binnen die openbare lichamen als entiteit. orgaan
Deze bijeenkomst gaat overeen species van bestuursorganen:
zelfstandige bestuursorganen!
In de bachelor zeiden we het bestuursorgaan is slechts een onderdeel van de rechtspersoon. Maar
hier zien we dat (zelfstandige) bestuursorganen ook rechtspersoonlijkheid kunnen bezitten.
1
, Openbaar lichaam
Publiekrechtelijke rechtspersoon Publiekrechtelijke rechtspersoon
ingesteld bij Grondwet ingesteld bij wet (vorm 2)
Gewoon: art. 123 Gw e.v. Dit kan ook een zbo zijn: de
Bijzonder: art. 132a Gw zbo is dan bestuursorgaan en
zbo tegelijkertijd.
2
, Zij bezit dan eigen rechtspersoonlijkheid
Onderdelen hiervan kunnen zbo’s zijn.
Zij bezitten géén eigen rechtspersoonlijkheid, Wel openbaar gezag Geen openbaar gezag
maar vallen onder de rechtspersoonlijkheid Kaderwet Geen Kaderwet
van de Staat (vorm 1)
De privaatrechtelijke rechtspersoon (vorm 3)
Opgericht middels privaatrecht (art. 2:3 BW)
Bestuursorgaan kan alleen B-orgaan zijn
(mits openbaar gezag aanwezig)
Voltijd Deeltijd
Analyseer de verschillende lichamen (ZBO’s, diensten, RWT’s, staatsdeelnemingen en
agentschappen). Wat houden ze in, (in hoeverre) zijn het bestuursorganen, welke bevoegdheden
hebben ze en waarin verschillen ze van elkaar.
Zelfstandige bestuursorganen
Wat is het?
Een zbo bestaat uit twee elementen: een bestuursrechtelijk (‘bestuursorgaan’) en een
staatsrechtelijk (‘zelfstandig’). Wat een bestuursorgaan is, is bekend. Dit kan een
publiekrechtelijk of privaatrechtelijk vormgegeven orgaan zijn (art. 1:1 Awb). Het orgaan is
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper robinUM. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,49. Je zit daarna nergens aan vast.
