BELANG VAN DE VENNOOTSCHAP
Oude opvatting = bestuurders zijn in dienst van de aandeelhouders à vennootschap is een contract tussen
aandeelhouders en het belang van de vennootschap is het belang van de aandeelhouders: behalen van winst.
Maeijer (1964) = holistische opvatting = het vennootschappelijk belang is het belang dat de vennootschap heeft
bij haar eigen gezonde bestaan, uitgroei en voortbestaan met het oog op het te bereiken doel, waaronder het belang
van de (continuïteit van de) aan de vennootschap verbonden onderneming.
Van der Grinten (1968) = resultanteleer = het vennootschappelijk belang is de resultante van de afweging van de
belangen van allen die bij de vennootschappelijke werkzaamheid zijn betrokken. Hoe deze afweging moet worden
gemaakt, welk gewicht eventueel tegenstrijdige belangen in de schaal behoren te leggen, is afhankelijk van de
concrete situatie.
CANCUN
Het vennootschappelijk belang is vooral het bevorderen van het bestendige succes van de onderneming (indien er
aan de vennootschap een onderneming is verbonden) à gaat niet alleen om het belang van de
meerderheidsaandeelhouder, maar om het belang van de onderneming, met als correctie zoveel mogelijk rekening
houden met de belangen van de betrokkenen (HR kiest middenweg: holistische leer).
HR: Bestuurders dienen, mede op grond van 2:8 BW, zorgvuldigheid te betrachten met betrekking tot de belangen
van al degenen die bij de vennootschap en haar onderneming zijn betrokken. Deze zorgvuldigheidsverplichting
kan meebrengen dat bestuurders bij het dienen van het vennootschapsbelang ervoor zorgen dat de belangen van
al degenen die bij de vennootschap of haar onderneming zijn betrokken niet onnodig of onevenredig worden
geschaad. Het belang van de onderneming staat voorop, maar moet soms wijken voor deelbelangen. Onjuist is
dat het bestuur verplicht is – zonder statutair instructierecht – instructies van aandeelhouders op te volgen. Het
bestuur houdt steeds een eigen positie, ook bij feitelijke macht van aandeelhouders.
AGENCY THEORIE
Agency verhouding = contract tussen twee personen, waarbij de principaal een agent inschakelt om handelingen
te verrichten, waarbij een besluitvormingsbevoegdheid aan de agent wordt gedelegeerd à aanname dat agent niet
altijd in het beste belang van de principaal handelt (bestuurder = agent, aandeelhouder = principaal).
Agency kosten:
- Kosten die aandeelhouders moeten maken om te zorgen dat het bestuur toch handelt zoals zij willen;
- Kosten doordat de bestuurders ondanks de moeite van de aandeelhouders toch doen wat zij willen.
Minimaliseren agency kosten à belangen van de vennootschap waarborgen, door het bestuurshandelen te
normeren, het bestuurshandelen te controleren door bestuurders verantwoording te laten afleggen, publiciteit
handhaven of belonen in de vorm van aandelen zodat de belangen samenlopen.
Drie verhoudingen waarin agency problemen spelen:
- Tussen de aandeelhouders (ownership) en de bestuurders/commissarissen (control);
- Tussen meerderheidsaandeelhouders (ownership & control) en minderheidsaandeelhouders (ownership);
- Tussen de vennootschap/leidinggevenden en de bij haar betrokken partijen (werknemers, schuldeisers).
3
, Shareholders model (USA) = vennootschap is nexus of contracts à alle verplichtingen en rechten zijn duidelijk
omschreven, behalve bij aandeelhouders: aandeelhouder heeft recht op dividend, maar dit hangt af van resultaat
van de vennootschap, aandeelhouder is bij faillissement als laatste aan de beurt en aandeelhouder heeft residual
risk: het risico van de aandeelhouder is afhankelijk van de onderneming.
Enlightened shareholder value (VK) = bestuur moet focussen op verschillende zaken.
Stakeholders model (NL) = de vennootschap is eigenaar van de vennootschap (niet de aandeelhouders).
Foute aannames agency theorie:
- Aandeelhouders zijn de enige residual claimants: NEE à ook andere belanghebbenden investeren in de
onderneming en zijn dus de dupe als het mis gaat (bijv werknemer die in de buurt gaat wonen);
- Aandeelhouders zijn homo economicus: NEE à aandeelhouders zijn niet altijd goed geïnformeerd en nemen
niet altijd rationele beslissingen.
- Externaliteiten worden adequaat gereguleerd: NEE à aandeelhouder kan beslissingen nemen die niet in het
belang van de vennootschap zijn, maar waar hij persoonlijk wel een positieve verwachte waarde heeft.
Corporate Governance = het geheel aan regels en praktijken dat binnen een vennootschap de
zeggenschapsverhoudingen bepaalt tussen het bestuur, de aandeelhouders en de commissarissen en de wijze
waarop over zeggenschapsuitoefening verantwoording wordt afgelegd.
Literatuur
Van Schilfgaarde/Schoonbrood, Winter & Wezeman 2017, Van de BV en de NV, hoofdstuk 1.
- Reële leer = de onderneming als vermogensobject à de onderneming is een verband van goederen
(een onderneming hebben);
- Instrumentele leer = de onderneming als instrument à het doel van de onderneming is het maken van winst
(een onderneming drijven);
- Institutionele leer = de onderneming als beslisorganisatie à de onderneming is een organisatie van mensen
(een onderneming in stand houden) à heersende leer.
Orgaan = een uit een of meer personen bestaande functionele eenheid die door de wet of de statuten met
beslissingsbevoegdheid in vennootschappelijke aangelegenheden is bekleed.
Doel van de vennootschap:
- Shareholders model = Angelsaksisch;
- Stakeholders model = Rijnlands.
Externe belangen krijgen steeds meer aandacht door maatschappelijk verantwoord ondernemen:
- 2:5 BW: rechtspersoon is gelijk aan natuurpersoon, behalve als de wet het tegendeel zegt;
- 2:8 BW: r&b binnen vennootschap (vgl. 6:2 en 6:248 BW);
- 2:25 BW: afwijking van boek 3 BW kan alleen voor zover dat uit de wet blijkt.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nicavoets1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.