Dit is een Samenvatting van de online reader van Psychologie heb gemaakt.
Met deze samenvatting en de aantekeningen heb ik zelf een 9 gehaald voor het tentamen!
1. Inleiding menswetenschappen
Als je media (content) wil maken voor mensen is het belangrijk om mensen te begrijpen.
Psychologie is de wetenschap die het gedrag van individuen bestudeert.
Sociologie kijkt naar het gedrag van groepen mensen.
Sociale psychologie kijkt naar het gedrag van een individu in een groep.
Al deze verschillende disciplines kunnen we samenvatten onder de noemer “menswetenschappen”.
De gemeenschappelijke factor is dat ze zich allemaal bezighouden met menselijk gedrag. Enerzijds
gaat het om waarneembaar gedrag, anderzijds gaat het om denkprocessen die hieraan ten grondslag
liggen.
2. Waarneming
Hoe kijken we naar de wereld en hoe interpreteren we deze?
De basis van onze waarneming ligt uiteraard bij onze zintuigen. Via onze zintuigen vormen wij ons
een indruk van onze omgeving. Via onze zintuigen nemen we de empirische (=gebaseerd op de
waarneming) werkelijkheid waar.
Perceptie (waarneming) is het proces waarbij de waarnemer prikkels (stimuli) vanuit de omgeving
selecteert, organiseert en interpreteert, zodat er een zinvol en betekenisvol beeld van de
werkelijkheid ontstaat.
We zijn geneigd om te denken dat we de wereld zien met onze ogen.
Dit is echter maar gedeeltelijk waar:
- Onze ogen zijn verantwoordelijk voor het beeld dat we binnenkrijgen op ons netvlies.
- Onze ogen nemen het beeld waar, en sturen dat beeld door naar onze hersenen.
- Onze hersenen gaan vervolgens betekenis geven aan datgene wat onze ogen hebben
waargenomen.
Onze hersenen gebruiken hiervoor aangeleerde structuren en patronen. Ze hebben dit geleerd vanaf
het moment dat we geboren zijn.
Tabula Rasa
Tabula Rasa= De ziel beschikt niet over aangeboren intuïties. Onze ziel bij de geboorte: een
gladgestreken wastafeltje waarin gedurende ons leven onze indrukken en ervaringen worden
ingegrift.
Binnen de psychologie zijn er twee stromingen; nature versus nurture.
De heersende consensus op dit moment is een beetje een middenweg. Sommige eigenschappen zijn
aangeboren, andere hebben we aangeleerd. De aangeboren eigenschappen zijn vaak essentieel voor
de overleving van de soort.
Hieruit kan worden opgemaakt dat sommige waarnemingsprincipes aangeboren (nature) zijn, maar
de meeste zijn aangeleerd (nurture). De aangeleerde principes hebben verschillende zaken met
elkaar gemeen. Hieronder worden een aantal van de aangeleerde waarnemingsprincipes besproken
zoals contrast, selectie en ordening.
, Contrast
In eerste instantie leren we waarnemen op basis van contrast. Lichte versus donkere patronen.
Een van de eerste dingen die mensen leren herkennen en waar te nemen zijn gezichten. De donkere
vlekken van de oogkassen en de holte voor de mond worden goed waargenomen waardoor
gezichten voor baby’s vooral veel lijken op smileys.
Dit principe zet zich ook later door waardoor wij nog steeds overal gezichten in zien, zolang het maar
twee donkere punten zijn met een soort van streep eronder (de holtes voor de ogen en de mond).
Het zien van gezichten (pareidolie) is evolutionair gezien erg nuttig. Het is immers handig om je
soortgenoten snel te herkennen en te weten waar ze zich bevinden.
Selectie
We kunnen niet alle informatie die binnenkomt verwerken, omdat onze hersenen dat simpelweg niet
aankunnen. Als je hersenen dit allemaal zouden verwerken zouden ze overbelast raken. Om deze
reden selecteren onze hersenen prikkels.
Het selecteren van welke prikkels wel bewust waargenomen worden en welke niet hangt af van een
aantal factoren:
- Kenmerken van de prikkels
- Kenmerken van de waarnemer
Kenmerken van de prikkel hebben te maken met eigenschappen van hetgeen wat wij waarnemen.
- Hoe groot is de prikkel? Is de prikkel erg groot, dan zullen we deze zeer waarschijnlijk wel
waarnemen.
- Hoe intens is de prikkel? Prikkels die erg intens zijn worden sneller waargenomen.
- En hoe groot is het contrast in de prikkel? Reclameborden proberen de aandacht te trekken
door iets te laten zien wat afwijkt van de gewone omgeving. Door het contrast met de
omgeving valt het meer op en is de kans groter dat we het waarnemen.
Kenmerken van de waarnemer
Ook degene die observeert heeft bepaalde kenmerken die bepalen wat en hoe er wordt
waargenomen. Een boswachter ziet bijvoorbeeld meer vogels in een bos dan iemand die niet geleerd
heeft hier op te letten.
Factoren die van invloed zijn op de waarnemer zijn onder andere:
- Persoonlijkheid
- Leerprocessen
- Motivatie
Persoonlijkheid:
Verschillende persoonlijkheden kunnen letterlijk andere dingen waarnemen. Extraverte mensen zien
bijvoorbeeld andere dingen dan introverte mensen. Mensen die neurotisch (stressgevoelig) zijn zien
meer bedreigende prikkels dan mensen die dit niet zijn (of ze interpreteren deze prikkels als
bedreigender). Hoe je reageert op prikkels zegt iets over je persoonlijkheid en ervaringen en die
zeggen weer iets over hoe jij de wereld waarneemt en interpreteert.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Mayatsx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,98. Je zit daarna nergens aan vast.
