Dit is een samenvatting van het boek Moresprudentie waarin H1 t/m 4 wordt behandeld. Ook zit hier wat extra informatie in wat niet in het boek staat maar wel relevant is voor de ethiek.
Moresprudentie; ethiek en beroepscode in het sociaal werk
samenvatting | hoofdstuk 1 t/m 4
Begrippen vooraf
Beroepscode
De beroepscode beschrijft waarden en normen die binnen de beroepsgroep als belangrijk worden
gezien en de basis waarop professionals hun gedrag verantwoorden.
Dialoogethiek
Dit is een vorm van plichtethiek waarbij de geldigheid van een plicht of regel wordt bepaald door
dialoog of overeenstemming.
Ethiek
Het systematisch nadenken over en reflecteren op het moreel handelen: waarom worden bepaalde
keuzes gemaakt en op basis van welke waarden?
Ethisch dilemma
Een ethisch dilemma berust op een conflict van waarden. Kenmerken van een ethisch dilemma is dat
je een keuze moet maken. Je kunt niet niet kiezen en elk van de beschikbare opties kent nadelen.
Moraal
Het geheel van opvattingen, beslissingen en handelingen waarmee mensen uitdrukken wat zij
belangrijk vinden.
Moreel beraad
Discussies over morele situaties, ook wel morele oordeelsvorming of moreel forum genoemd.
Moresprudentie
Het systematisch verzamelen van morele afwegingen, beslissingen en keuzes die in de
beroepspraktijk gemaakt worden. Komt tot stand in het midden van een moreel beraad en bied
houvast in nieuwe, vergelijkbare gevallen.
Norm
Is een waarde in gedragsregels. Normen zijn concrete richtlijnen voor het handelen, gebaseerd op
waarden. Positieve normen = geboden
Professionele autonomie
De handelingsruimte die de professional nodig heeft om zelfstandig en zorgvuldig te handelen.
Waarde
Opvattingen over wat we over het algemeen wenselijk vinden.
,Hoofdstuk 1: herkennen van morele keuzes
Sociaal werkers kunnen vanuit verschillende perspectieven naar een situatie kijken:
- Methodisch perspectief: welke methodiek is hier het beste?
- Empirisch perspectief: wat zijn de consequenties van een beslissing?
- Ethisch perspectief: welke morele normen en waarden spelen in deze situatie een rol?
Deze normen en waarden zijn voornamelijk bepalend voor de uiteindelijke (methodische) keuze die
je maakt. Achter veel methodische keuzes zitten ethische en morele keuzes.
Moreel beraad
- Discussies over morele situaties
- Ook wel morele oordeelsvorming of moreel forum genoemd
Moresprudentie
- Het vastleggen van het moreel beraad
Normatieve professionaliteit
- Het vermogen om moreel relevante situaties te herkennen, te wegen en de hieruit
voorkomende keuzes te onderbouwen.
Driewereldenmodel (perspectieven)
- Cognitieve perspectief
o Zintuigelijk, alles wat je ziet, hoort, juist of voelt.
o Beschrijvend van wat je waarneemt, zonder oordeel of beleving.
o Meetbaar: feiten
- Subjectieve perspectief
o Wat jij voelt. Uniek voor elk persoon.
o Niet meetbaar: jou gevoelens, wel uitspreekbaar
- Normatieve perspectief
o Normen en waarden, wat voor jou goed is, wat je belangrijk vindt.
o Oordeel
Samenhang drie perspectieven
- Het normatieve perspectief veronderstelt het
cognitieve perspectief. Morele oordelen zijn
altijd oordelen over de werkelijkheid.
- Het subjectieve perspectief veronderstelt zowel
het normatieve als het cognitieve perspectief.
Het gevoel veronderstelt zowel de blik op de
werkelijkheid als een moreel oordeel hierover.
Emoties hangen samen met oordelen.
, Emoties als morele indicators
- Basale primaire signalen
o Emoties die aangeven dat er in moreel opzicht iets aan de hand is
- Specifieke primaire signalen
o Emoties die verwijzen naar de waarde die overschreden worden; zij geven aan wat er
in moreel opzicht aan de hand is
- Secundaire signalen
o Emoties die opkomen nadat er is gehandeld in de moreel relevante situatie
Onderscheid drie perspectieven
- Het cognitieve perspectief is niks meer dan het wegschuiven van het subjectieve en
normatieve perspectief
- Eerst feiten constateren en dit doen zonder het subjectieve en normatieve perspectief
- Voorbeeld: “Ober, het tocht hier.”
o In deze uitspraak heb je alle drie de perspectieven zitten.
Cognitief: hij beweert dat het tocht
Normatief: hij geeft aan dat de ober hier wat aan moet doen
Subjectief: hij uit zijn ongenoegen over de situatie en uit zijn gevoel.
Leefwereld
- De leefwereld is niet zichtbaar maar kan wel onder woorden gebracht worden.
- We kunnen niet uit onze leefwereld stappen, per situatie vormt de leefwereld de
achtergrond waar tegen wij onze situatie interpreteren. De leefwereld veranderd dus per
situatie.
- Een gepolariseerde leefwereld heeft invloed op hoe wij iets interpreteren. Dit betekend dat
het een leefwereld is van iemand anders waar je het niet mee eens bent.
- Je hebt veel verschillende leefwerelden
Status van normen en waarden
- Het gaat niet alleen om je normen en waarden, maar ook om de wijze waarop je tot deze
normen bent gekomen en welke status deze hebben
o Ver-materialiseren: waarden en normen die niet alleen in de menselijke vorm van
geweten zijn maar op andere wijzen
Direct: bijv. wetten, beroepscodes
Indirect: bijv. verkeersdrempels, spreekkamers
o Amoreel handelen
Iemand die uitsluitend beroept op de beroepscode
Drie vergissingen aan de hand van het driewereldenmodel
- Emotivisme
o Hierin komt een radicaal standpunt tot uiting
o Morele, normatieve aspecten worden teruggebracht naar een positief of negatief
gevoel; wat goed voelt is goed en wat niet goed voelt is moreel verwerpelijk.
o Als het normatieve wordt teruggebracht tot gevoelens (subjectieve) bestaan er geen
morele vraagstukken meer, maar zijn er alleen nog maar antwoorden
o Beslissingen zijn alleen gebaseerd op onderbuikgevoel
- Naturalisme
o Het feitelijke wordt als moreel aangenomen, waardoor een moreel oordeel niet
nodig is. We kunnen dan alleen nog maar gebeurtenissen proberen te verklaren.
o Beslissingen zijn alleen gebaseerd op wetenschap
- Moralisme
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper LizSchepers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,29. Je zit daarna nergens aan vast.
