SNAP JIJ DIE OUDERS? H1-H12
H.1 OUDERSCHAP – KWETSBARE RELATIE VAN EEN OUDER MET ZIJN KIND
Iedereen heeft ouders, maar de vorm van ouderschap is voor iedereen anders. Ouders gescheiden, samen,
overleden, homo-ouders, lesbiouders, geadopteerd.
De visie op ouderschap betekent dat het krijgen van een kind niet alleen een biologische, maar ook een
bijzonder emotionele gebeurtenis voor een mens met grote psychologische betekenis. Door een kind als ouder
omarmen, verandert het zelfbeeld van de volwassene. Het denken, voelen en doen van iemands
persoonlijkheid wordt beïnvloed door de baby waardoor de ouder een nieuwe identiteit krijgt. Daarnaast
verandert het moment waarop iemand ouder wordt, ook het beeld dat andere volwassenen hebben van die
persoon en van de relatie die zij met elkaar hebben.
Ouderschap is een essentiële en existentiële verandering in het leven van een volwassene.
Essentieel betekent: heel belangrijk, fundamenteel, een wezenlijke verandering.
Existentieel betekent: Verband houdend met het menselijk bestaan. Dus zeer diepgaand. Een niet omkeerbare
en zeer ingrijpende verandering.
Dat betekent dat er wezenlijk iets verandert in het leven van de volwassenen. Als je vader of moeder bent
geworden dan denk je anders, je voelt anders en je doet anders. Je krijgt een nieuwe identiteit. Die
samenhangt met je nieuwe rol in het leven, namelijk ouder zijn. Ik zal nooit vergeten wat mijn man zei toen hij
voor het eerst alleen buiten ging wandelen met onze zoon in de kinderwagen. Toen hij thuis kwam vroeg ik hoe
het voelde en weet je wat hij zei? Hij zei; ik dacht de hele tijd; hier loopt niet zomaar iemand , hier loopt een
VADER. Superverliefd was hij op ons kind. EN zeer doordrongen van de verantwoordelijkheid die we nu hadden
gekregen voor onze zoon. En toen onze dochter werd geboren, die gehandicapt bleek te zijn, werd het nog
duidelijker dat ons leven nooit meer hetzelfde zou zijn. Een onomkeerbare verandering die zeer ingrijpend was,
dus existentieel
Hoewel ouderschap dus niet Alleen het biologische gedeelte inhoudt, is het niet iedere ouder die zich
onvoorwaardelijk aan het kind verbindt per definitie dezelfde als degene die het kind bezorgd. (ouder in
gevangenis/kliniek/ziekenhuis) Als je als ouder eenmaal ouder bent, ben je voor altijd ouder. Maar voor ieder
kind is dat anders. Zo zou het ene kind zich in de pubertijd schamen voor zijn ouders en het andere kind wil wel
alle aandacht krijgen van de ouders op deze leeftijd. Met de ontwikkeling van het kind, verandert het kind, de
ouder-kindrelatie en de ouder zelf. Vanaf het moment waarop de ouder een kind krijgt, zijn er nooit meer
Alleen de eigen persoonlijke ontwikkeling die bepalend zijn voor de keuze en levensgeluk, maar ook het
levensgeluk van het kind. Dat maakt ouderschap tijdloos en ouders kwetsbaar.
Loyaliteit is een ander woord voor trouw. Kinderen zijn trouw aan hun ouders. Deze trouw komt voort uit het
feit dat het kind uit de beide ouders is geboren. Een gemeenschappelijke oorsprong en erfenis vormen een niet
te vervangen band tussen gezinsleden en tussen familieleden door alle generaties heen.
Een loyaliteitsconflict is een innerlijke strijd die kinderen voeren omdat ze het gevoel hebben niet trouw te
kunnen of te mogen blijven aan beide ouders. De band met één van de beide ouders wordt ontkend, doordat
het kind niet vrijelijk van die ouder mag houden, en dat kan schade berokkenen aan de ontwikkeling van het
kind. (scheiding)
Oudergericht werken; je onderzoekt elke situatie wat ouders beweegt om te handelen zoals ze handelen.
,Opvoedstijlen: zie ontwikkelingspedagogiek
- Warme opvoedingsstijl:
Ouders geven veel complimenten, stellen het kind vragen om de mening van het kind te achterhalen,
moedigen aan, spreken hun liefde uit, geven een knuffel, laten verbaal/non verbaal zien dat ze hen
vertrouwen, waardering
- Koele opvoedingsstijl:
Ouders luisteren niet of slecht naar het kind, maken negatieve opmerkingen naar het kind.
- Dominante - Autoritaire opvoedingsstijl:
Ouders geven bevelen, ouders zijn de baas
- Toegeeflijke/ permissieve opvoedingsstijl:
laten het kind heel vrij, geven geen grenzen en laten het kind hun eigen beslissingen maken.
- Democratische opvoedingsstijl:
Mening van het kind wordt gevraagd
- Autoritatieve opvoedingsstijl:
Ouders stellen wel grenzen op basis van hun gezag, maar kind wordt wek betrokken.
- Verwaarlozende opvoedingsstijl:
Weinig communicatie, ouders stellen geen vragen, geen grenzen
- Virtuele opvoedingsstijl:
Contact via bellen en berichtjes terwijl je elkaar niet ziet. Goed uitdrukken wat je bedoelt om te voorkomen dat
er miscommunicatie ontstaat.
- Cultuurspecifieke verschillen in opvoedingsstijlen
Elke cultuur heeft zijn eigen omgangsvorm. Onbeleefd om in de ogen te kijken, onbeleefd als je iemand niet in
de ogen aan te kijken.
Miscommunicatie wordt meer veroorzaakt door de fixatie op cultuurverschillen en de wederzijdse
vooroordelen dan door de mate waarin culturen daadwerkelijk van elkaar verschillen (Shadid, 2007). Dus
daarmee wordt bedoeld dat we elkaar beter zullen begrijpen als we zoeken naar wat ons bindt in plaats van wat
ons onderscheidt.
Als mensen denken dat ze hel veel van elkaar verschillen , doen ze veelal geen poging om met elkaar in contact
te komen. En dat is jammer want daardoor blijft er afstand. Dus je attitude moet zijn: zie ieder individu als een
zelfstandig, uniek persoon en niet als vertegenwoordiger van een groep.
Benadruk overeenkomsten tussen mensen zonder de verschillen te verzwakken.
Iedere samenleving heeft subculturen met eigen gewoonten en manieren van communicatie. Probeer die te
verwoorden en te begrijpen.
Opvoedtheorieën:
Triple P/ Positief opvoeden = een wereldwijd programma dat ouders ondersteuning geeft bij
Opvoeden In veel hulpverlening en in veel gemeentes wordt dit programma gebruikt.
Er is van allerlei aanbod, ook een online cursus voor ouders. Ouders leren daar 17
opvoedvaardigheden. Eén van de weinige opvoedmethodes die is gebaseerd op wetenschappelijk
onderzoek.
, Positief Opvoeden is gebaseerd op vijf basisprincipes:
1. KINDEREN EEN VEILIGE EN STIMULERENDE OMGEVING BIEDEN
Kinderen die lekker bezig zijn, vervelen zich niet en lopen minder kans gedragsproblemen te ontwikkelen. En
wanneer je huis veilig is ingericht, hoef je minder te verbieden. Creëer dus een veilige omgeving waarin je
kinderen zich kunnen ontwikkelen.
2. KINDEREN LATEN LEREN DOOR POSITIEVE ONDERSTEUNING
Positieve aandacht en aanmoediging door het geven van een complimentje motiveert een kind om nieuwe
dingen te leren en zich te ontwikkelen. Als je kind naar je toekomt en iets vraagt of wil vertellen, stop dan waar
je mee bezig bent en neem even de tijd, al is het maar een paar minuutjes.
3. EEN AANSPREKENDE DISCIPLINE HANTEREN
Heldere instructies geven en snel reageren is belangrijk wanneer een kind zich niet goed gedraagt. Spreek ook
een paar duidelijke regels af.
4. REALISTISCHE VERWACHTINGEN HEBBEN
Ieder kind is uniek en ontwikkelt zich in zijn eigen tempo. Een kind hoeft niet perfect te zijn; ieder kind maakt
fouten en doet dat meestal niet met opzet. En dat geldt net zo goed voor ouders.
5. GOED VOOR JEZELF ZORGEN ALS OUDER
Het gaat allemaal om de juiste balans. Het is ook belangrijk om voldoende tijd voor jezelf te nemen, zoals
sporten of tijd met je vrienden. Ouders die zich goed voelen hebben zo meer energie voor hun kinderen.
Opvoeden = communicatie
Om goed te kunnen opvoeden is het belangrijk dat je goed communiceert. Je luistert dan beter naar het kind
en kun hem ook duidelijk maken wat je bedoelt. Daarnaast is het gebruiken van de metacommunicatie ook erg
belangrijk.
Metacomunicatie = spreken over de manier waarop de communicatie verloopt; dus als je iemand aanspreekt
moet je het doel benoemen; en moet je je eigen gevoel benoemen en moet je de ander uitnodigen om haar –
zijn mening over het gesprek te geven
Opvoedbenaderingen:
• Hyper parenting – vanuit de maakbaarheidsvisie. Ouder is onzeker vanwege alle beschikbare kennis –
hoge verwachtingen en soms onrealistische verwachtingen. Deze ouders vragen: heb je extra huiswerk voor
mijn kind? Want ik wil wel dat hij alles er uithaalt van hij kan. EN weet je zeker dat deze oefeningen hem beter
leren rekenen? Is dat door onderzoek aangetoond?
• Wachsenlassen – ouders geven ruimte aan autonomie van het kind - laat hem lekker zijn gang gaan.
Zeggen deze ouders”. Het komt vanzelf goed. We hoeven daar niets extra’s voor te doen.
• Nature en nurture beïnvloeden ontwikkeling – ouders hebben oog voor karakter/aanleg van het kind
EN voor invloed van de omgeving - een moeder zou kunnen zeggen: ach vanaf kleins af aan houdt mijn dochter
al van dansen. Dus ilk zoek een school waar ze dat stimuleren.
• Langeveld: Jonge kinderen worden opgevoed door omgang te hebben: ouders oefenen bewust invloed
uit die het kind helpen mondig te worden. Omgang gaat later over in gezag uitoefenen altijd wel gericht op
Zelfverantwoordelijke zelfbepaling
“ik leer mijn kinderen bewust om naar elkaar te luisteren maar ook om met elkaar te discussiëren. Om een
eigen mening te vormen.”
• Ouders gaan in op de interesse van het kind – gevoelige perioden – opvoeder moet vooral vertrouwen
geven. Help mij het zelf te doen (Montessori). Ouders zeggen dan: hij is er nog niet aan toe, maar even