Les 1; cultuur en erkenning
Leerdoelen; je hebt kennis van verschillende filosofen m.b.t. de thema’s cultuur, erkenning
en diversiteit. Je herkent deze filosofische thema’s in de samenleving van nu en begrijpt wat
deze te maken heeft met jouw beroep.
Waarom is psychologie en filosofie belangrijk als sociaal werker? Dit geeft jou de
mogelijkheid om je keuzes en ‘mening’ te onderbouwen. Het geeft jou ook de mogelijkheid
om de wereld beter te leren begrijpen en hoe de samenleving/het individu in elkaar zit.
Andere filosofen; plato, aristoteles.
Identiteit (microniveau); het idee hoe je als persoon in elkaar zit (is altijd persoonlijk, hoe zit
ik in elkaar? Wat zijn mijn normen en waarden?
Cultuur; iets wat je deelt met andere mensen (dus niet persoonlijk, maar
gemeenschappelijke waarden).
Multiculturalisme; “uitgaan van de gelijkwaardigheid van verschillende culturele
gemeenschappen binnen een bepaald afgebakend bestuurlijk gebied” (Van Dale). (je erkent
dat er verschillende culturen zijn en dat die evenveel waard zijn). Het bij elkaar leven van
verschillende culturen binnen 1 samenleving.
Diversiteit; datgene waarin mensen van elkaar verschillen.
Culturele diversiteit; een verscheidenheid van culturen binnen een samenleving.
Culturele competentie; rekening houden met de culturele achtergrond van de ander. Oog
voor verschillen. Oog voor overeenkomsten.
Empowerment; een proces van versterking waarbij individuen, organisaties en
gemeenschappen greep krijgen op de eigen situatie en hun omgeving en dit via het
verwerven van controle, het aanscherpen van kritisch bewustzijn en het stimuleren van
participatie.
Filosoof; Charles Taylor (1931) communitarist (groep)
Persoonlijke leven; gebruikte zijn eigen persoonlijke leven voor de filosofie, kreeg qua
taal en religie 2 soorten culturen mee van zijn ouders.
Communitarisme (vs. Liberalisme; individu)
o De filosofie over de gemeenschap/groep, gaat in op het belang van de groep
als geheel.
o Liberalist gaat juist wél in op het belang van het individu.
Differentiedenken; gaat in op oog hebben voor verschillen, in het geval van Charles
Taylor oog hebben voor de verschillende culturen.
Hoe samen te leven in diverse samenleving?
o Erken het unieke.
o Herken het gezamenlijke.
Normatief multiculturalisme; het is een regel (norm) om multiculturalistisch te zijn
(meerdere culturen te behouden). We moeten actief bijdragen aan het behoud en
stimuleren van multiculturalisme. Ook als je het niet eens bent met een bepaalde
cultuur.
Vanuit de les (Denise); Charles is voorstander van het erkennen van het unieke en
dat die verschillende culturen blijven bestaan. Volgens hem is het belangrijk dat de
1
Kennislijn Filosofie
Social Work jaar 2
R. Lingeman
, overheid en de samenleving actief werkt om in een bepaalde plek de cultuur te
behouden die daar is. De identiteit die we hebben komt voort uit onze
omgeving/cultuur, als je niet een duidelijke cultuur hebt waar je in opgroeit dan weet
je niet goed wie je bent. We hebben die verschillende culturen nodig om je identiteit
te ontwikkelen.
Verschil cultureel relativisme en normatief universalisme.
Cultureel relativisme; je relativeert je eigen cultuur als je cultuur
relativist bent. Je mag alleen maar iets zeggen/je mening geven over
een cultuur als het onderdeel is van je eigen cultuur. Mensen aan de
andere kan van de wereld met een andere cultuur denken anders en
vinden bepaalde dingen wel goed die jij misschien niet goed vind.
Normatief universalisme; universalisme (feit dat dezelfde regels over
heel de wereld gelden) moet de norm zijn. Ik kan wel tot een andere
cultuur behoren, maar ik heb het recht om iets te vinden over andere culturen, universele
rechten van de mens. Alle regels over de hele wereld zouden voor iedereen moeten gelden,
maakt niet uit tot welke cultuur je hoort. “keep calm we all breath the same air everyone is
equal”. (vb: UVRM)
Filosoof; Amartya Sen (1933) Liberalist
Hokjesdenken is belangrijk voor Amartya Sen. Mensen behoren namelijk tot
verschillende groepen (passen in meerdere hokjes) “ mensen zijn niet gelijk”,
maar mensen die in hetzelfde hokje zitten zijn ook niet hetzelfde.
Mono-identiteit/mono-identity VS meervoudige identiteit/multiply-identity
o Mono-identiteit; mensen in maar 1 hokje plaatsen (bijv. je bent vrouw, dat is
fout).
o Multiply-idenity; mensen behoren tot meerdere hokjes (bijv. je bent
Nederlands, bakker, man etc.).
Filosoof; Iris Marion Young (1949-2006)
Uniforme standaards; we beschouwen mensen als gelijk. Maar mensen zijn niet
gelijk (differentiedenken), mensen verschillen van elkaar. VB: als immigrant krijg je bij
aankomst in Nederland een brief ín het Nederlands toegestuurd met informatie, het
punt is dan dus juist dat zij dat niet kunnen lezen.
Mensen zijn gelijkwaardig;
o Gelijkheid; iedereen krijgt hetzelfde.
o Gelijkwaardigheid; kijken per persoon wat nodig is.
Uniforme standaards leiden tot ongelijkwaardigheid.
Filosoof; Axel Honneth (1949) en Nancy Fraser (1947)
Wanneer is een samenleving rechtvaardig?
1. Tot eind jaren 80; “socio-economische gelijkheid” (bijv. mensen met
minder geld betalen minder belasting).
2. Vanaf eind jaren 80; “erkenning van verschil” (bijv. zorgen dat er geen
discriminatie is).
2
Kennislijn Filosofie
Social Work jaar 2
R. Lingeman
, Twee mogelijke oorzaken van deze shift;
1. Socio-economische gelijkheid onhaalbaar (negatieve interpretatie) (Nancy
Fraser we denken dat dit niet haalbaar is dus daarom zijn we maar naar
iets anders gaan zoeken dus die erkenning van verschil).
2. Verhoogde gevoeligheid voor sociaal disrespect (positieve interpretatie)
(we zijn het belangrijker gaan vinden dat het verschil wordt erkend, we
vinden dit belangrijker dan vroeger) (Axel Honneth).
Wat is er nodig voor succesvol erkennen van verschil:
1. Gedevalueerde identiteiten herwaarderen (bijv. het dragen voor een
hoofddoek legaal maken).
2. Culturele diversiteit erkennen (in het algemeen erkennen dat er
verschillen zijn in cultureel).
3. Wegwerken van verschil normaal en abnormaal.
4. Wegnemen van verborgen onderscheid (uitingen van religies zijn
toegestaan voor iedereen).
Les 2: gedachten en realiteit
Bevestiging VS Falsificatie
Karl Popper (1902-1994)
Hoe komen we tot kennis?; zijn filosofie richtte zich voornamelijk op de
wetenschappelijke kennis.
Antwoord hoe komen we tot kennis? stellingen weerleggen
o Falsificatieprincipe; tegendeel bewijzen van een bepaalde stelling of theorie
(= weerleggen). Je weerlegt iets en komt erachter dat het niet klopt, dan kom
je tot nieuwe kennis.
o “(…)” het criterium van wetenschappelijke kennis is de theorie zijn
falsificeerbaarheid, weerlegbaarheid of testbaarheid”. (Popper, 1963).
Falsificatieprincipe in het sociaal werk:
Open mindedness; je hebt een eigen visie, MAAR je bent ook altijd actief op zoek
naar tegenargumenten: open mindedness. Misschien heeft de ander wel gelijk. Dit
vind vooral plaats bij de sociaal werker!
Lerende houding; houdingsaspect voor zowel de sociaal werker als de cliënt. Dit is
lastiger dan het wellicht lijkt!
Een goed standpunt
Karl Popper (1902-1994)
“elke ‘goede’ wetenschappelijke theorie is een verbod: het verbiedt dat bepaalde
dingen mogen gebeuren. Hoe meer een theorie verbied, hoe beter hij is” (Popper,
1963).
“een theorie die op geen enkele denkbare manier te weerleggen is, is niet
wetenschappelijk. Onweerlegbaarheid is geen deugd van een theorie (zoals mensen
vaak denken), maar een zonde” (Popper, 1963).
Alleen duidelijke stellingen kunnen weerlegt worden!!!!
Popper VS Freud
Popper vindt Freuds psychoanalyse geen echte wetenschap.
3
Kennislijn Filosofie
Social Work jaar 2
R. Lingeman
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rslingeman. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
