6.1 Over zeeën en oceanen
In de vijftiende eeuw konden de kustgewesten niet meer graan verbouwen doordat het
grondwater er te hoog was. Dus stapten boeren over van graanteelt over op
rundveehouderij.
- In Noord-Duitse gebieden in de Baltische landen, vond juist een toename van graanproductie
plaats.
Graanhandelaren kochten graan in bij dit Oostzeegebied en verkochten het in de kustgewesten.
De zuivelproducten (en vis) uit Nederland, werd weer verkocht in het Oostzeegebied.
• Deze handel werd moedernegotie genoemd > groot deel van deze handel liep via Amsterdam.
• Amsterdam werd ook het centrum van het handelskapitalisme (handel met als doel winst),
nadat de Spanjaarden in 1585 Antwerpen veroverden.
• De opstandige gewesten sloten als tegenmaatregel de schelde (rivier richting Antwerpen) af >
hierdoor trokken Antwerpse handelaren naar het Noorden en namen Europese goederen mee
om die later tegen een hogere prijs te verkopen.
• Amsterdam groeide uit tot de belangrijkste stapelmarkt van Europa
*Stapelmarkt: stad, meestal een haven, waar handelsgoederen worden opgeslagen in afwachting
van tekorten en hogere prijzen elders.
Veel kooplieden investeerden hun winsten in handelscompagnieën (organiseerde
handelsreizen).
- Portugezen beheerste veel Aziatische luxe producten, Nederland wilde dit ook. Dus stuurde
Amsterdam vier schepen naar Azië. De ‘eerste schipvaart’ onder leiding van Cornelis de
Houtman, verliep niet heel goed. Maar was Azië wel bereikt.
- In 1598 vertrokken 22 schepen vanuit de Republiek naar Azië en in 1599 al 68 > de Republiek
begon dus een grote rol te spelen in de handel in Aziatische producten
- De inkoopprijzen stegen in Azië door veel vraag en de verkoopprijzen daalden in Amsterdam
door veel aanbod, dus om de concurrentie tegen te gaan werden door de Staten-Generaal in
1602 alle handelscompagnieën samengevoegd tot de Verenigde Oost-Indische Compagnie
(VOC).
De VOC kreeg van de Staten-Generaal het handelsmonopolie op Azië, niemand uit de Republiek
mocht daar handel drijven, behalve de VOC. Ze hadden nog meer bevoegdheden:
- het sluiten van handelsovereenkomsten met inlandse vorsten
- soldaten en bestuursambtenaren in dienst nemen
- (aan vreemde kusten) forten bouwen
- Oorlog voeren
De VOC kreeg ook kaperbrieven van de Staten-Generaal > daarmee hadden ze toestemming om
schepen van de vijand te kapen.
Ook andere landen hadden compagnieën. In 1600 ontstond in Engeland de East India Company,
en in 1642 richtten de Fransen zo’n soort gelijke compagnie op.
Voor de handel met West-Afrika en Amerika richtten de Republiek in 1621 de West-Indische
Compagnie (WIC) op.
- Ze bouwden forten, handelsnederzettingen en stichtte koloniën. Ook namen ze een deel van de
Spaanse slavenhandel over.
- Bekendste succes WIC: de verovering van de Spaanse zilvervloot door Piet Hein.
De handel verbond verschillende werelddelen met elkaar en dus was er sprake van een
wereldeconomie. Er werden onderling allemaal producten verhandeld.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lunaeveleens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.