Hoorcollege’s, 2020/2021, Toegepaste Psychologie Groningen
Week 1
Gezondheidspsychologie
• Zoekt naar verklaringen waarom mensen zich op bepaalde (on)gezonde wijze gedragen
• Richt zich op de wisselwerking tussen de psyche en gezondheid
• Geeft handvatten hoe gezondheidsgedrag te beïnvloeden
• Thema’s: gezondheid, stress, ziekte, pijn, kwaliteit van leven
ontwikkelingspsychologie
Jongvolwassenheid (20-40 jaar)
Middelbare leeftijd (40-60 jaar )
Ouderdom + einde (60 jaar en ouder)
Lichamelijke, cognitieve, sociale en persoonlijke ontwikkeling
- Welke veranderingen doen zich voor tijdens de jongvolwassenheid, de volwassenheid of tijdens de
ouderdom?
Cognitieve neuropsychologie
• Welke hersenprocessen vinden er plaats als we denken, leren, onthouden, informatie
verwerken, plannen, probleem oplossen, emoties ervaren, e.d.?
• Hoe zien de hersenen eruit, welke ontwikkelingen zijn er in de hersenen gedurende
verschillende levensfasen en hoe kun je hersenen gezond houden?
Tips gezond oud worden fragment
1. Pas omgeving aan
2. Denk voorruit
3. Veel bewegen
4. temperatuurwisseling
Healthy Ageing
‘the process of developing and maintaining the functional ability that enables wellbeing in older age’
(WHO, 2016)
‘the process of optimizing opportunities for physical, social and mental health to enable older
people to take an active part in society without discrimination and to enjoy an independent and
good quality of life’ (Healthy Aging Project, 2007)
Actief deelnemend person in maatschappij
Waarom healthy ageing?
• Vergrijzing toenemende zorgvraag en zorgkosten
toename van het aantal chronisch zieken
• Toenemende medisch-technologische mogelijkheden en kennis daarover bij het publiek,
actieve zorgconsumenten
• Daarom meer investeren in preventie, welzijn, werk en wonen
, • Van ziekte en zorg (ZZ) naar gezondheid en gedrag (GG)
• Chronisch zieken
• Aantal mensen met chronische aandoening zal stijgen van 5,6 miljoen in 2017 (33%)
tot 7 miljoen in 2030 (40%)
• Multimorbiditeit neemt toe (mensen hebben meer dan 1 aandoening)
• Vroegopsporing en betere behandeling maken dat mensen langer leven met ziekte
Ontwikkelingen internationaal
Het aantal ouderen boven de 60 jaar zal bijna verdubbelen (van 12% in 2015 tot 22% in 2050)
In 2020 zal het aantal ouderen boven de 60 jaar groter zijn dan het aantal kinderen onder de 5 jaar
De snelheid waarmee de oudere generatie groeit is veel sneller dan in het verleden
In 2050, zal 80% van de ouderen in landen met lage- of midden inkomens wonen.
Alle landen staan voor grote uitdagingen om ervoor te zorgen dat sociale en zorg systemen klaar zijn
voor deze grote veranderingen (WHO, 2018)
Factoren van invloed op Healthy Ageing
• Genetische variaties
• Fysieke en sociale omgevingsfactoren
– Buurten, woningen, gemeenschappen, persoonlijke eigenschappen, geslacht,
etniciteit, socio-economische status
Blue zones. 5 plekken in de wereld leven mensen langer.
Er zijn 9 dingen waardoor mensen ouder worden.
1. Natuurlijk bewegen (fysiek, werk)
2. Kennen van doel (waarom elke dag uit bed komen.)
3. Beperken stress (ontspanning creeren)
4. 80/20 regel, voeding
5. Voeding (plantaardige voedsel, bonen)
6. Wijn drinken (met vrienden, regelmaat met mate)
7. Samen zijn
8. Familie, geliefden
9. Voldoende sociale contacten hebben.
Healthy Ageing in Europa
• HA een internationale uitdaging
• Van invloed op: economie, zorg, sociale ontwikkeling, welvaart en welbevinden
• ‘The Healthy Ageing project’ (2004-2007)
, Ontwikkelingen Nationaal
Gezond opgroeien in Nederland
Kinderen en jongeren zijn over het algemeen gezond
Baby- en kindersterfte is laag
Sociaaleconomische risicogroepen
• Lage SES
• Combinatie ongezonde gedragingen
• Opgroeien in een eenoudergezin
• Opgroeien in armoede
• Tussen 2010 en 2050 zal het aantal 65-plussers in Nederland oplopen van 2,6 miljoen naar
4,5 miljoen
• Een kwart van de Nederlandse bevolking is dan 65 jaar of ouder
• Van de ouderen is 40 procent dan 80 jaar of ouder
• Vergrijzing brengt zowel kansen als problemen met zich mee
• Meer zorg nodig voor ouderen
Healthy Ageing network Northern Netherlands
Zes uitgangspunten:
1. Actief burgerschap
2. Gezonde omgeving
3. Actief ontspannen
4. Gezond verplaatsen
5. Gezond wonen
6. Gezonde voeding
Healthy Ageing in de (zorg)praktijk
• Zorg op maat / persoonsgerichte zorg
• Dichtbij huis
• Aanpak afstemmen op wensen en behoeften van de persoon
• Enorme diversiteit in behoeften
• Enorme diversiteit tussen ouderen
• Interventies ook richten op oudste ouderen
Center of expertise healthy ageing
Bundeling van alle
Healthy Ageing activiteiten
Onderwijs
Onderzoek
Ondernemerschap
Samen met externe partners