Werkcollege 3
Casus Werkcollege Hart
De heer Zeeland, 54 jaar, is door de cardioloog verwezen voor hartrevalidatie. Hij was al
jaren bekend met Angina Pectoris en heeft 2 weken geleden een groot hartinfarct
doorgemaakt. Hij staat nu op de planning voor een CABG operatie. Jij ziet hem voorafgaand
aan de operatie (operatie is over 5 weken).
Dhr. Zeeland geeft tijdens de intake aan, dat hij niet precies begrepen heeft wat er nu met
zijn hart gebeurd is.
1. Leg uit wat een hartinfarct is en wat de gevolgen zijn voor het hart.
Bij een hartinfarct raakt een bloedvat van het hart plotseling afgesloten. Hierdoor ontstaat er
zuurstoftekort (ischemie) in een deel van het hart wat dat bloedvat voorziet van zuurstof.
Door het zuurstoftekort raakt dat deel van het hart beschadigd en sterft dat deel af. Veel
voorkomend symptoom zijn pijn op de borst. De duur van de afsluiting is toch wel een uur. is
dit een vraag aan ons? ik zou het niet weten
Dhr. Zeeland heeft sinds het hartinfarct nog wel wat pijn op de borst klachten gehad. Hij had
de instructie gekregen om (wanneer het niet afzakte in rust) een pilletje onder de tong te
leggen. Dat heeft hij 1 keer moeten doen en dit werkte gelijk. Hij vraagt zich af of de heftige
pijn op de borst tijdens het infarct misschien ook had gewerkt.
2. Leg dit uit.
Door het pilletje onder de tong te leggen, komt het medicijn (spray of pilletje) snel in het
bloed, waardoor de hartspier wordt ontlast en de pijn op de borst minder wordt of verdwijnt.
Nitraten geven vrijwel onmiddellijk verlichting bij pijn op de borst.
Bij het hartinfarct was er ineens echt iets ernstigs aan de hand, waarbij een pilletje alleen
niet genoeg zal zijn geweest om alle pijn weg te nemen. Door onder de tong het pilletje (of
spray) te leggen, gaan de bloedvaten wijder staan. Hierdoor neemt de kans af op een
hartinfarct. Bij het hartinfarct is de vernauwing dusdanig groot, waardoor dit alleen door een
pil niet tegen te werken zal zijn. Bij een hartinfarct is er een volledige afsluiting. De nitraten
kunnen met name de perifere vaten doen verwijden.
Gevaar: door de verwijdering gaan de bloedvaten wijder openstaan, waardoor de bloeddruk
daalt. Advies is daarom om tijdens inname te gaan liggen, zitten. Dit om te voorkomen dat
men flauwvalt. Het spraytje werkt vrijwel gelijk. De bloeddruk zal snel weer herstellen dus
een half uur liggen is overbodig.
Dhr. Zeeland is erg gespannen voor de operatie straks, en vindt het nog steeds maar vaag
wat hij moet verwachten. Hij vraagt zich af of door de operatie zijn hart weer helemaal zal
herstellen.
3. Leg uit.
Het afgestorven stukje van het hart herstelt niet meer. Tijdens de operatie wordt alleen het
beschadigde bloedvat vermeden. Dit zal ervoor zorgen dat u geen last meer heeft van de
,kransslagadervernauwing. Er wordt namelijk een stukje ader (bijvoorbeeld: van het
onderbeen) voorbij de vernauwingen gelegd, waardoor het bloed langs een alternatieve
route zal stromen. Hij zal mogelijk niet volledig kunnen herstellen door de schade aan het
hartspier, hierdoor zou je het oude max. niveau niet kunnen bereiken.
Tijdens de intake geef je aan dat dhr. Zeeland een verhoogd risico heeft op het krijgen van
postoperatieve pulmonale complicaties. Hij begrijpt niet zo goed wat hiermee bedoeld wordt.
4. Leg uit.
Het betreft longcomplicaties die na een operatie optreden. Er kunnen problemen optreden
met het ophoesten van slijm, longontsteking, gebrekkige ontplooiing van longblaasjes,
onvoldoende gaswisseling in de longen en verslikken.
Risico is vergroot bij de volgende zaken:
Hij schrikt best wel een beetje van het antwoord en wilt graag weten wat hij kan doen om dit
risico te verkleinen.
5. Leg uit welke training je dhr Zeeland adviseert.
● Ademspiertraining (inspiratoire krachttraining). Uit het onderzoek van Hulzebos et al.,
blijkt dat preoperatieve fysiotherapie inclusief ademspiertraining, de frequentie van
PPC en de lengte van de postoperatieve ligduur in het ziekenhuis verminderd.
● Functioneel leren hoesten
● Ademhalingsoefeningen ter verdieping van de ademhaling
In de pre-operatieve fase trainen volgens de NNGB, wel alert zijn op cardiale overbelasting.
https://www.ntvg.nl/artikelen/minder-longcomplicaties-door-ademspiertraining-bij-
pati%C3%ABnten-die-een-coronaire/volledig
Hij vraagt zich af of er een verband is met toen hij op de hartbewaking lag. Toen kwam men
iedere keer naar zijn longen luisteren. Hij vraagt zich af waarom dit gedaan werd.
6. Leg uit.
,De longen zorgen ervoor dat er zuurstof opgenomen wordt en afgestaan aan de omgeving.
Het hart vervoert dit zuurstofrijke bloed naar de organen. Tevens werden tijdens de operatie
de longen kunstmatig beademd en die moeten goed herstellen. Slijm in de longen moet
goed worden weg gehoest om complicaties te voorkomen.
Controle voor longontsteking. Het is er voornamelijk op gericht dat door de hartoperatie de
pompfunctie is afgenomen en dat doet het vocht uittreden in de longen (longoedeem). Dus
luisteren of er vocht in de longen zit.
De dag na de operatie komt de FT aan bed bij dhr en die legt hem uit wat hij wel en niet mag
doen na de operatie.
7. Leg uit wat er gebeurd bij een sternotomie en wat de leefregels zijn na de
operatie.
Bij sternotomie wordt het sternum doorgezaagd. Hier kan pijn aan ervaren worden, vooral bij
niezen, hoesten of lachen. Daarbij mag men na deze operatie geen zware dingen tillen (<
1kg) of veel kracht leveren en moeten beide armen gelijk belast worden, 6 weken lang.
1. Controleer uw borst- en beenwond dagelijks op roodheid, zwelling of irritatie. Neem
dan contact op bij pijn of verandering van de wond.
2. Medicijnen moeten trouw ingenomen worden op de aangegeven tijdstippen.
Medicatie nooit stoppen zonder overleg met cardioloog of huisarts.
3. Het is belangrijk om te blijven bewegen. probeer elke dag iets aan lichaamsbeweging
te doen, waarbij u kunt blijven praten. U moet dus niet buiten adem raken. Wees
voorzichtig met assymetrische bewegingen (beweeg met beide armen tegelijk).
4. 6-8 weken niet autorijden, en fietsen.
5. Stoppen met roken.
6. Diep doorademen en hoesten.
Dhr Zeeland heeft steeds gevoel dat hij moet hoesten, maar dit doet enorm veel pijn. Toch
zegt de verpleging steeds dat hij goed moet door hoesten.
8. Leg uit waarom het pijn doet om te hoesten en wat de verpleging bedoeld
met goed doorhoesten.
Hoesten doet pijn, omdat de wond zeer doet en het sternum doorgezaagd is. Het is pijnlijk
door drukbelasting op de thorax. De pijn kan verminderd worden door een hoest kussen te
gebruiken, of diverse hulpmiddelen in het ZH. Het zorgt ervoor dat het borstbeen gefixeerd
wordt en hierdoor minder pijnklachten zal geven bij drukverhogende momenten. Door het
slijm uit de longen goed weg te hoesten, voorkomt u complicaties. Wanneer het sputum in
de longen blijft kan dit zorgen voor bijvoorbeeld longontsteking.
Dhr Zeeland is nog niet uit bed geweest, en vindt dit ook wel erg spannend. Het lukt hem
niet op zelf rechtop te komen zitten. Hij weet ook niet zo goed wat wel en niet mag.
9. Laat zien hoe je dhr Zeeland de eerste dag na de operatie uit bed
mobiliseert – en hoe je de DEMMI afneemt bij dhr Zeeland de eerste dag
postoperatief.
Het van lig naar zit komen is vaak erg belastend voor de patiënt. Je kan het elektrische bed
gebruiken of jezelf optrekken vanuit het voeteneinde bijvoorbeeld, dit vermindert de druk op
de thorax. Het is van belang dat wanneer meneer opstaat, dat hij steunt met beide handen.
, Aangezien het sternum is opengemaakt bij de operatie en herstellende is, is het zaak om het
symmetrisch te laten herstellen en niet op 1 arm te steunen bij het opstaan bijvoorbeeld.
Symmetrisch belasten. observationeel meetinstrument om te kijken waar de patiënt nog hulp
bij nodig heeft, wat die wel en niet kan etc.
https://meetinstrumentenzorg.nl/wp-content/uploads/instrumenten/DEMMI-meetinstr.pdf
10. Laat zien hoe je de DEMMI afneemt bij dhr Zeeland – vlak voor ontslag uit
het ziekenhuis (8 dagen na de operatie).
De FT geeft aan dat het belangrijk is om zo snel mogelijk te mobiliseren, zodat dhr Zeeland
fysiek sterk genoeg is om naar huis te gaan. Je laat Dhr. het uitvoeren om te kijken of hij dit
zelf kan uitvoeren. Tussen dag 1 en dag 8 zit geen verschil in wat je mag doen, vooral in wat
de patiënt kan.
11. Leg uit wat de ontslagcriteria (uit het ziekenhuis) is voor dhr Zeeland.
Fysiotherapeutische eindcriteria zijn:
● De patiënt kan op gewenst ADL-niveau functioneren (zoals lopen (20 m), traplopen
en zelfverzorging, eventueel met hulp. Matige inspanning is mogelijk (≥ 3-4 MET’s).
● De patiënt heeft (enige) kennis van de hartziekte.
● De patiënt weet hoe hij op adequate wijze moet omgaan met klachten en kan ADL-
activiteiten opbouwen/uitbreiden.
12. Leg uit wat een vasovagale reactie is en wat de symptomen hiervan zijn.
Een vasovagale reactie is een vorm van flauwvallen. Het is een tijdelijk en omkeerbaar
bewustzijnsverlies, wat wordt veroorzaakt door een algehele plotselinge bloedvatverwijding
door stimulatie van de hersenzenuw (nervus vagus), waardoor de bloeddruk sterk daalt.
Niet specifiek voor hartpatiënten maar alle patiënten (aspecifiek):
1. Emotionele gesteldheid
2. Vervelende ervaringen,
Werkcollege 1
● Röntgenfoto (“X-straling”)
● MRI (magnetische velden)
● Echografie (geluidsgolven)
● CT-scan oftewel CAT-scan
● PET-scan (m.b.v. radioactieve vloeistof)
● ECG (hartfilmpje)
● Endoscopie