Perspectieven op Recht Extra Literatuur Samenvatting
WEEK 1
Typen van vragen: een landkaartje
Verschillende typen vragen.
- In rechtsvraag en rechterlijke uitspraak vaak interpretatieve vragen, en tegenwoordig ook
vragen naar waarheidsvinding
Descriptief: beschrijven hoe de dingen zijn
- Gericht te achterhalen wat op een zeker moment de stand van zaken is in de werkelijkheid.
Een poging tot een weergave van de feiten.
- Uitspraak van de rechter dient ook gedragen te worden door een objectieve weergave van
de feiten, een concrete stand van zaken in de werkelijkheid, om recht te doen aan de
bijzondere omstandigheden van het geval.
Normatief
- Gericht op een stellingname ten aanzien van de vraag hoe dingen zouden moeten zijn.
- Optie 1: uitdrukking van een waardeoordeel. Veronderstelt een zeker waardering, ofwel
evaluatie, van werkelijkheid. Kunnen betrekking hebben op uiteenlopende zaken:
smaakoordeel, utilistisch, economisch, esthetisch of moreel
o Bijvoorbeeld ook: ‘dat iets goed is’, komt overeen met waardeoordeel.
- Optie 2: prescriptief: indien het een norm stelt, of een norm voorschrijft.
- Verschil tussen descriptief en normatief: hoe iets is vs. hoe iets zou moeten zijn
Landkaartje: hoe verhouden de verschillende typen vragen zich ten opzichte van elkaar?
- Descriptief (IS)
o Empirisch
Doel: mogelijk maken om een deel van de werkelijkheid systematisch te
verklaren of the beschrijven (wetenschappelijk en juridisch belang)
Is erop gericht om op systematische wijze feiten vast te stellen op basis van
zintuigelijke waarneming.
Bijv. De jas is blauw
Vaak in wetenschappelijke context systematisch gebruikt
Gebruik binnen sociale wetenschappen
Kwantitatief onderzoek: grootschalig, waarnemingsgegevens in
getallen uitgedrukt om statistisch te kunnen worden geanalyseerd
Kwalitatief onderzoek: kleinschaliger, om ervaring, beleving en
motieven van betrokkenen vast te stellen, door bijv. interviews of
participerende observatie
o Conceptueel
Gericht op het analyseren van inhoud van begrippen.
Bijv.: aan welke voorwaarde iets moet voldoen om binnen het begrip
te vallen. Belangrijk om inzicht te krijgen in betekenisinhoud van
juridische begrippen
Gaat soms verder dan analyseren, begrippen worden ontwikkeld.
Conceptuele en normatieve of empirische benadering kan door elkaar lopen,
tussen zuivere analyse en zuivere stipulatie (ontwikkeling)
, - Normatief (OUGHT)
o Interpretatief (rechtsinterpretatief)
Gericht op het vaststellen van betekenissen. Uitleggen van betekenis van
(juridische) teksten
Vaak rechtsvinding of rechtsdogmatiek
Tussen descriptief en normatief. Recht in moeilijke gevallen is namelijk soms
gedeeltelijk onbepaald. Het is gedeeltelijk vaststelling van bestaande inhoud,
en met betrekking tot onbepaalde deel is morele evaluatie nodig
Verschil tussen conceptueel en interpretatief:
Conceptueel: wat is het begrip
Interpretatief: rechtsvraag, valt dit onder de conceptueel vastgezette
betekenis van het begrip?
o Normatief
Gericht op het doen van normatieve uitspraken over een bepaald fenomeen
derhalve op het doen van uitspraken over hoe de dingen zouden moeten
zijn. ook wel morele waardeoordelen.
Probleem: goed en kwaad is kwestie van smaak, dus subjectief
ontwikkeling normatieve theorieën, zoals utilisme en kantianisme.
Ontwikkeld om op systematisch beargumenteerde wijze tot
normatieve uitspraken te komen. Bedoeld om op vruchtbare manier
discussie over normatieve vraagstukken mogelijk te maken
Individueel: betrekking tot ethiek
Overheid: betrekking tot politieke filosofie
Normatieve uitspraak te onderbouwen door beroep te doen op recht, ten
grondslag aan uitgangspunt, of rechtstheorieën.
De kunst om met casus om te gaan
Casusgerichtheid in rechten blijkt uit:
- Rechtenstudie: er wordt alleen onderwezen hoe studenten concrete gevallen juridisch
moeten oplossen. Door varianten van bestaande casus wordt gevoel voor verhouding
ontwikkeld. Overdracht feitenkennis staat voorop, beschouwing over maatschappelijke of
morele ontwikkelen treft men niet aan in de studie. Volgens auteur moet dit veranderen
- Rechtspraktijk: vooral in typische juridische beroepen, omdat oplossen van casussen hun vak
is. Steeds is de vraag of nieuwe rechtspraak invloed heeft op de in praktijk gehanteerde
oplossingen van vergelijkbare casus. De casusgerichtheid is zelfs zo ver doorgedrongen dat
de jurist ze soms verzint. Ook wordt vrijwel altijd gewerkt met gevalsvergelijking, juristen
zullen denken, redeneren en argumenteren vanuit casus.
- Wetgeving: beroep van wetgevingsjuristen is ontwikkelen van algemene, voor toekomst
werkende regels. Daarbij gaat het om codificatie van case law. Telkens wordt teruggegrepen
of vooruitgekeken naar een casus om te toetsen of beoogde regeling een oplossing biedt
voor de kwestie. Ook wel falsificatiefunctie van de casus.
o Bijv. juridische literatuur: bij invoering boek 3, 5 en 6 BW heeft wetgever gebruik
gemaakt van ontleende casus. Daardoor zijn fout hersteld, bedoelingen verduidelijkt,
regels veranderd en grenzen scherper getrokken
o Bijv. studiegroepen die bezig zijn met harmonisatie van Europese vermogensrecht.
Gebruiken casus eerste en vooral als vertrekpunt voor diagnose.
- Rechterlijke rechtsvorming: rechterlijke uitspraken zijn beslissingen in concrete geschillen.
Ze stellen individuele rechten plichten van procederende partijen vast. Soms hebbend deze
uitspraken echter rechtsvormende meerwaarde door een betekenis die boven het concrete
geschil uitstijgt. Hierbij is casusgerichtheid dus ook onderdeel in rechterlijke rechtsvorming
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samhoogendoorn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.