Psychologie hoorcollege 1
Brein en leren
Tentamen 40 meerkeuzevragen met 4 antwoordkeuzes.
Hoe het brein werkt ten aanzien van leren en onthouden
Hoe je de principes over de werking van het brein kunt toepassen bij het ontwerpen van
een leersituatie
Hoe de mindset van de lerende het leren beïnvloedt
Of de leeftijd van de lerende gevolgen heeft voor de leerprestaties en welke eisen je
aan de leeromgeving kunt stellen in verband met leeftijd
Welke rol slaap speelt bij leren en werken
Hoe stress leren beïnvloedt
Hoe mensen een zo goed mogelijke individuele arbeidsprestatie kunnen leveren
(microproductiviteit)
Waarom aandacht voor dit onderwerp?
HRD activiteiten moeten afgestemd worden op kennis omtrent brein en leren. Dit zorgt
voor een grotere effectiviteit van het leren. HRD= manipulatie van de hersenen
Stelling 1: We gebruiken onze hersenen 24 uur per dag
Waar, ook als we slapen hebben we hersenactiviteit. Dromen is bijvoorbeeld een
hersenactiviteit, hoe heftiger de droom hoe meer activiteit. Mensen in coma hebben ook
hersenactiviteit, is dit niet het geval dan zijn ze hersenendood.
Stelling 2: Uit hersenenonderzoek blijkt dat nieuwe verbindingen in de hersenen
ook op hoge leeftijd (80) nog kunnen worden aangemaakt?
Waar, het gaat langzamer maar je kunt nog steeds dingen leren. Plastisch.
Stelling 3: Uit hersenonderzoek blijkt dat mensen beter leren als ze informatie
ontvangen in de stijl van hun leervoorkeur: leren door te kijken, leren door te
luisteren of leren door te doen.
Ze leren hierdoor niet beter maar vinden het wel prettiger.
Stelling 4: Uit hersenonderzoek blijkt dat het regelmatig drinken van cafeïne
houdende frisdrank de alertheid vermindert.
Je krijgt een piek en daarna vermindert het. Cafeïne veroorzaakt een boost en de boost
wordt op een gegeven moment mindert. Hierdoor daalt het alertheidniveau.
Onderzoek brein en leren Veel laboratorium onderzoek, weinig toepassingsonderzoek.
Nog steeds zijn niet alle factoren onderzocht.
Zijn wij ons brein? Of zijn we meer dan ons brein?
Feiten over onze hersenen
Hersenen wegen ongeveer 1,5 kilo. Grootste deel is water (78%), Vet (10%) en
proteïne (8%)
Zacht genoeg om met een bot mesje door te snijden
Ongeveer het formaat van een flinke grapefruit- kleine meloen
Gevouwen om het oppervlak te vergroten
Ingewikkeld stelsel
Mensen hebben de grootste cortex(=buitenste schil) van alle diersoorten
mogelijkheid tot leren
Hersenen gebruiken ong 20% van de energie
Hersenen gebruiken ong 1/5 van onze zuurstof
, Sterk doorbloed (meer dan 25 liter ieder uur, om voedingsstoffen en zuurstof toe
te voeren
Hersenen hebben veel vocht nodig om optimaal te functioneren, anders hoofdpijn
en verminderde functie.
Een kijkje in de hersenen. 4 vormen van onderzoek:
- Meten met EEG, je meet wat er in de hersenen gebeurd. Je ziet golfjes, de golfjes
zeggen iets over de hersenactiviteit. EEG zegt eigenlijk alleen dat er iets gebeurd,
niet wat of waar
- Meten met CT scan. Er worden plakjes van de hersenen gemaakt. Gebruikt om
bijvoorbeeld tumoren op te sporen. Millimetergewijs plaatjes maken.
Bovenstaande is praktisch onderzoek
- Meten met PET scan. Je ziet waar de hersenactiviteit is, hoe roder het gebied hoe
meer hersenenactiviteit. Op basis van PET ontdekt dat theorie over linkse en
rechter helft van de hersenen niet klopt
- MRI-scan, waar zit activiteit, waar zit de vloeistof.
Brein 3 evolutiestadia:
Kleine hersenen/achterhersenen= het reptielenbrein overleving, voortplanting,
instincten.
Limbische systeem emoties, woede en angst, plezier en liefde
de neocortex intellect, leervermogen, geheugen, taal enz.
Binnenste van onzer hersenen= reptielenbrein. Veel last van tegenwoordig. Het zorgt
ervoor dat je snel angstig wordt. Vroeger belangrijk omdat je moest rennen voor bv
Mammoet. Nu tegenwoordig niet meer nodig. Tentamenstress door het reptielenbrein.
Reptielenbrein zorgt ervoor dat je bezig bent met overleven, instincten en voortplanting.
Dit brein kan op hol slaan hierdoor minder goed leren. Zorgen dat leersituatie veilig is
om goed te kunnen leren. Het reptielenbrein:
- Leert niet van fouten
- Kan niet voelen of denken
- Regelt basisfuncties (slapen, dromen, eten & drinken, seks en ademhalen)
Reptielenbrein wisselwerking met Limbische brein. In het limbische brein zitten de
emoties, woede en angst, plezier en liefde etc. Wordt geactiveerd door herinneringen.
Het limbische brein:
- Onderling verbonden gebieden
- Instinctief gedrag
- Emoties en stemmingen
- Lichamelijke reactie hierop
Om het reptielenbrein, direct onder de schedel = Neocortex. Zorgt ervoor dat je kunt
leren en denken. Het meest complexe deel van de hersenen. Bezig met intellect,
leervermogen, geheugen, taal enz. Neocortex wordt vaak overruled door het
reptielenbrein. De neocortex:
- Denkende deel van de hersenen
- Strategieën kan ontwikkelen
- Verschaft de emoties een complexiteit (verfijning) en diversiteit
- Verbanden leggen
- Praten over emoties
Wisselwerking neocortex-limbisch: als je bijvoorbeeld met iemand praat over hoe je je
voelt.
Opbouw van ons hoofd. Hersenen opgebouwd uit 4 delen lobben.
De vier delen hebben allemaal verschillende functies
- Achterin je hoofd de gebieden die met zien te maken hebben = occipital
, - Iets meer omhoog de gebieden die met waarnemen te maken hebben zoals bv
tempratuur. Verwerkt hogere sensorische en taal functies. = parietal Bv als je je
oog dicht doet zonder te kijken weten hoe je voeten staan.
- Gebied rondom oren, het gebied wat te maken heeft met horen en spraak,
betekenis geven en taal= temporal. Ligt centraal bij de hersenstam, overlap met
andere kwabben.
- Het voorste gedeelte, is erg belangrijk voor het leren. Hier zitten de hogere
mentale processen zoals het plannen en organiseren = frontal. Dit gebied
ontwikkeld heel langzaam. Pas volgroeid tussen 22 en 25 jaar.
Linker en rechet hersenhelft. Vroeger dacht men:
Links:
Controle van de rechterhand
Spraak
Schrijven
Logisch denken
Lezen
Rechts:
Controle van de linkerhand
Visueel
Emoties
Non verbaal
Artistieke
Gezichtsherkenning
Nu, verschillende functies link en rechts
Links:
Verwerkt dingen meer in gedeelten en meer volgtijdelijk. Musici verwerken muziek
in de linkse hersenhelft
Rechts:
Muziek en kunst werden gezien als rechterhersenenhelft activiteiten, maar
getrainde musici laten meer linker hersenhelft activiteit zien, beginners meer
rechterhelft activiteit
Wiskundigen van een hoog niveau en schakers laten meer rechterhelft activiteit
zien, beginners meer linkerhelft activiteit.
Bundels van zenuwen:
Verbinden de linker en rechter hersenhelft
Zorgen ervoor dat er samen wordt gewerkt en informatie kan worden
uitgewisseld.
Lerenverandert het brein:
Een of andere stimulus start het leerproces
De stimulus wordt verwerkt op verschillende niveaus
Gevolg van de stimulus: we doen iets wat we al kunnen/weten of het is nieuw
Hierdoor verandering in hersens
De stimulus zorgt voor nieuwe verbindingen, meer activiteit te zien in de
hersenscan
Alles iets aangeleerd, dan is er minder hersenactiviteit nodig (automatische pilot)
Plastisch brein:
- Het brein veranderd tot onze dood
- Tot op zeer hoge leeftijd is leren mogelijk
- Als brein veranderbaar is, is ons gedrag dat ook
- Wisselwerking: je hersenen bepalen je gedrag en gedrag vormt je brein
- Bij het leren maakt je brein nieuwe verbindingen aan