Zoönose: infectieziekten die overgedragen kunnen worden van gewervelde dieren naar mensen of
omgekeerd. Dit zijn vaak ziekten die niet gastheer specifiek zijn en meerdere diersoorten ziek kunnen
maken.
Reservoir: een dier/mens die als besmettingsbron dient voor een infectieziekte. Deze heeft dan
meestal zelf nauwelijks/geen symptomen, maar draagt wel de kiem bij zich en is infectieus.
Tussengastheer: een organisme waarin de infectieziekte zich kan ontwikkelen en verder vanuit
verspreid kan worden naar de uiteindelijke gastheer.
Vector: insect(achtigen) die een infectieziekte kunnen overbrengen van het ene organisme op het
andere d.m.v. bijten/steken. Dier dat bloed zuigt en zeikte verspreidt.
Pandemie: een uitbraak van een ziekte over meerdere continenten.
Epidemie: een plotselinge (sterke) stijging in voorkomen van een ziekte in een populatie. Wordt vaak
gedefinieerd op basis van het uitstijgen van het aantal nieuwe ziektegevallen boven een normaal
basis aantal gevallen per tijdseenheid.
Endemisch: een regelmatig/altijd aanwezige ziekte of infectie in een (deel van de) populatie.
Gezondheid vs ziekte
Ziekteverwekker: bacterie, virus, schimmel of ander micro-organisme waar je ziek van wordt. Een
ziekteverwekker is een pathogeen = ziek makend. De pathogeniteit varieert per ziekteverwekker. Hoe
groot de kans op besmetting is hangt af van de infectiedruk.
Afweer: elke weerstand die het lichaam tegen een ziekteverwekker verricht. Kan onderverdeeld
worden in specifiek en aspecifiek. De afweer van mensen/dieren is verzwakt bij een hoge productie,
stress of bij het ontbreken van belangrijke voeding. YOPI’s: young, old, pregnant,
immunosuppressed.
Kolonisatieresistentie: de goede bacteriën die de huid en het slijmvliesoppervlak bedekken.
Microbioom: de micro-organismen die in en op het menselijk lichaam wonen.
Belang van zoönose in de sector:
De oorsprong van zoönose komt uit de veehouderij: dit heeft grote invloed op het imago van de
sector en de afzetmarkt. Voorbeelden van invloeden:
Ziekte van afnemers van het product = volksgezondheid
Ziekte van bezoekers
Ziekte van het personeel, het verlies van manuren
Privégezondheid ondernemers en familie
Risicoberoepen zijn: veehouders, dierenartsen en slachthuispersoneel.
Reemerging diseases: vergeten ziektes die weer opkomen nadat ze lang weg zijn geweest.
Emerging diseases: nieuw opkomende ziekten (70% van de ‘nieuwe’ virussen bij mensen is van
dierlijke afkomst).
, Afname door goede controle op dieren en voedsel
Toename door:
- Mensen die reizen
- Veranderende voedselgewoonten
- Klimaatverandering -> vectoren
- Meer systemen met vrije uitloop
- Wellicht ook doordat er meer aandacht voor is dan vroeger?
Trekvogels zijn ook van invloed op de verspreiding. Door meldingen van jagers en spotters
kunnen risico’s met betrekking tot verspreiding ingeschat worden.
Preventief handelen: voorkomen.
Reactief handelen: reageren op ziekte.
Prevalentie: het voorkomen van een bepaalde ziekte.
Voor de signalering van een zoönose is het signaleringsoverleg zoönose (SO-Z) opgericht. Deze
organisatie bekijkt signalen en maakt daar een risicoanalyse van. Maandelijks overleg tussen
veterinaire en humane deskundigen:
- Welke signalen zijn er?
- Wat is de besmettingsroute?
- Wat is de afkomst?
Les 2: Zoönose -> Daan Westrik
SO-Z: voor de signalering van een zoönose is het SignaleringsOverleg-Zoönose opgericht.
Vertegenwoordigers van het RIVM, GGD, GD, WBVR, FD, DWHC en NVWA beoordelen regionale,
landelijke en internationale signalen van (mogelijke) zoönotische aard die afkomstig kunnen zijn uit
verschillende diersectoren en dierreservoirs. Maandelijks overleg tussen veterinaire en humane
deskundigen:
- Welke signalen zijn er?
- Wat is de besmettingsroute?
- Wat is de afkomst?
RT-Z: indien noodzakelijk, advisieert het Response Team-Zoönosen binnen enkele dagen over de te
volgen strategie op het gebied van onder meer het indammen van verspreiding, mogelijk
interventies, diagnostiek en behandeling en communicatie.
BAO-Z: in het geval van een zoönose uitbraak die een ernstige bedreiging voor de volksgezondheid
vormt heeft het Bestuurlijk Afstammingsoverleg-Zoönosen de taak de door het OMT-Z geadviseerde
maatregelen op bestuurlijke haalbaarheid en wenselijkheid te beoordelen.
Meldplicht dierziekten:
Waarom meldplicht bij de NVWA?
- Verspreidingssnelheid beheersen
- Belang van zoönose
- Economisch belang
Wie zijn verplicht tot melding? (verschilt per ziekte)
Er wordt onderscheid gemaakt tussen een meldplicht bij humane meldplicht, veterinaire meldplicht
en veterinaire bestrijdingsplicht. Het verschilt ook per diersoort wanneer een ziekte gemeld dient te
worden.
Signalering: nationaal
Doelen:
- Opsporen van bekende ziekteverwekkers die niet in NL aanwezig zijn
- Opsproren van onbekende ziekteverwekkers
- Zicht op trends
Monitoring door European Centre for Disease Prevention and Control
Vectorziekten: door vectoren overgedragen ziekten zijn infecties die worden overgedragen door de
beet van geïnfecteerde geleedpotigen, zoals muggen, teken, zandvliegen, zwarte vliegen
Geleedpotigen zijn koelbloedig en dus bijzonder gevoelig voor klimaateffecten. Het weer beïnvloedt
de overlevings- en voorplantingssnelheid. Dit beïnvloedt weer de geschiktheid en verdeling van de
habitat.
Signalering: internationaal
OIE: world organisation for animal health
Doelen van de OIE:
- Waarborgen transparantie dierziekten en zoönosen wereldwijd
- Voorzien in kennis en promoten internationale solidariteit in bestrijding dierziekten
- Waarborgen wereldhandel door opstellen standaarden voor internationale handel in dieren
+ dierlijke producten
- Het ondersteunen van nationale dierenartsenorganisaties
- Wetenschappelijke veterinaire informatie verzamelen, analyseren en verspreiden
Les 3: Zoönose -> Daan Westrik
Per zoönose moet men de signalen, reservoir en de route van de ziekte kunnen noemen.
Signalen: hoeveel komt de ziekte voor? Wat zijn de symptomen?
Reservoir: is er een reservoir in Nederland of een aangrenzend land? (komt de ziekte nog voor in
NL/dieren die het hebben, bij zich dragen en kunnen verspreiden?) of wordt er gereisd naar een land
met een reservoir?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mariekebaving. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.