De zorgen over ons jeugdbeschermingsstelsel en het jeugdhulpaanbod anno 2020 zijn groot. Diverse instanties worden vaak geconfronteerd met een tekort aan jeugdbeschermers, enorme wachtlijsten en onvoldoende aanbod van passende zorg voor jongeren. Het is nu of nooit: hoe moeten we omgaan met dit hap...
Dilemma, nu of nooit:
Opkomen voor jongeren in gesloten
jeugdinstellingen
DE ZORGEN OVER ONS JEUGDBESCHERMINGSSTELSEL EN HET JEUGDHULPAANBOD ANNO 2020
ZIJN GROOT. DIVERSE INSTANTIES WORDEN VAAK GECONFRONTEERD MET EEN TEKORT AAN
JEUGDBESCHERMERS, ENORME WACHTLIJSTEN EN ONVOLDOENDE AANBOD VAN PASSENDE ZORG
VOOR JONGEREN. HET IS NU OF NOOIT: HOE MOETEN WE OMGAAN MET DIT HAPERENDE
UITVOERINGSSTELSEL EN WELKE ASPECTEN SPELEN HIER DE HOOFDROL? DE HOOFDROL IN DIT
STUK SPELEN DE JONGEREN DIE VAAK ONTERECHT GEPLAATST WORDEN IN GESLOTEN JEUGDHULP.
DIT HEEFT ENORME EFFECTEN OP HEN WAARDOOR ONTWIKKELINGSBEDREIGING OP DE LOER LIGT
(MONSTER, 2013).
In dit artikel wordt ingegaan op het zorgelijke thema betreft jongeren die vaak onterecht in een
gesloten jeugdinstelling terecht komen. Diverse aspecten die hierbij relevant zijn zoals oorzaken,
gevolgen, eventuele aanbevelingen en mogelijke passende alternatieven komen aan bod.
Zorgwekkende zorgen
Sinds 2015 groeien de zorgen over het Nederlands jeugdzorgstelsel. Sinds de decentralisatie en
gemeenten verantwoordelijk zijn geworden voor de vormen van jeugdhulp, wordt opgemerkt door
Gezondheidszorg & Jeugd en Inspectie Justitie & Veiligheid dat kinderen met een ernstige
ontwikkelingsbedreiging onvoldoende beschermd worden en er vaak sprake is van gecertificeerde
instellingen die hun opdracht en de zorg voor jongeren onvoldoende kunnen uitvoeren (NJI, 2019).
Vaak worden gezinnen, ouders en jongeren gedwongen hulp te aanvaarden via een beslissing van
kinderrechters. Echter is er maar 9 van de 10 keer volgens inspecties onvoldoende deskundig
personeel om de zorg te bieden die nodig is en deze te waarborgen. Het is daarom onaanvaardbaar
en vaak worden jongeren zo in gesloten setting of de intensive care van de samenleving geplaatst. Dit
is niet de passende hulp die nodig is en om niet te spreken betreffende de ontwikkelingsbedreiging
van de jongeren die zo ontstaat. Vaak is het plaatsen van de jongeren in een gesloten jeugdhulp geen
gerichte keuze, maar gewoon gebrek aan goed alternatief (Bruning, 2020).
Uit onderzoek komt naar voren dat ambulante systeembehandelingen voor deze doelgroep op lange
termijn betere resultaten zal geven dan de opname in Jeugdzorg. Toch lijken deze behandelingen
niet altijd ingezet te worden en wordt er gekozen voor een minder passend alternatief (Bruning,
2020).
Ook zien we dat er afgelopen jaren veel aandacht wordt besteedt aan de rechtspositie van de
minderjarige jongeren. Deze aandacht heeft ertoe geleidt dat hun positie is versterkt, echter die van
de jongeren in gesloten kader niet. Sinds de loskoppeling in 2008 en het feit dat er sinds 2014 het
aantal gesloten plaatsingen in vrijwillig kader is toegenomen, is dat erg opvallend. Het is zorgelijk
(CBS, 2020).
, Dit betekent namelijk dat de rechtspositie van de minderjarige in het vrijwillige kader zwakker is ten
opzichte van die in het gedwongen kader. Uit literatuur komt naar voren dat jongeren in het
vrijwillige kader geen mogelijkheid hebben om gebruik te maken van het geschillenregeling uit artikel
1:262b Burgerlijk Wetboek. Ook kan deze minderjarige geen verzoek doen tot het beëindigingen of
verkorten van de machtigingen in gesloten jeugdhulp. Dit in tegenstelling tot de minderjarige in het
gedwongen kader. Dit is opvallend, maar toch zet de wetgevers geen stappen om hier verandering in
aan te brengen. Waarom niet? (Foks, z.d.).
Defence for Children (2019) geeft aan dat Nederland niet voldoet aan de uitgangspunten van het VN-
Kinderrechtenverdrag en dat gesloten plaatsing echt de laatste oplossing is waarbij het belang van
het kind eerst grondig onderzocht moet worden (Defence for Children, 2019).
Jongeren op een gesloten afdeling met als doel opvoeding en bescherming, hebben te maken met
zeer strenge maatregelen. Denk hierbij aan kamercontroles, fixatie en afzondering. De plaatsing van
deze jongeren is vaak niet goed gegrond en altijd even gerechtvaardigd of noodzakelijk. Maria de
Jong- de Kruijf (2019) heeft daarom een kinder- en mensenrechtentoetsingskader opgesteld waaraan
de Nederlandse wet en de toepassing daarvan getoetst kan worden. De Jong concludeert vanuit haar
analyse op basis van 586 rechterlijke uitspraken, dat er te weinig passende alternatieven zijn. Een
vrijheidsberoving moet meer dan alleen rust en stabiliteit bieden. De centrale vraag die dus gesteld
moet worden volgens haar is, hoe kan het minder ingrijpend zonder vrijheidsbeneming? Hier gaan
we later in dit artikel op in (De Kruijf, 2019).
De centrale vraag die dus gesteld moet worden volgens
haar is, hoe kan het minder ingrijpend zonder
vrijheidsbeneming?
Het zorgelijke beeld van ons systeem is zo geboren: er is een gebrek aan passend en realistische
alternatieven, gespecialiseerde pleegzorg en ander vormen van jeugdbescherming en jeugdhulp.
Laten we ingaan om de mogelijke oorzaken en hoe deze effect hebben op de jongeren op zowel
korte als langer termijn.
Hoe is dit mogelijk?
De plaatsing van jongeren in een gesloten inrichting is geregeld in de Jeugdwet. De Jeugdwet vloeide
voort uit de tekortkomingen van de Wet op de Jeugdzorg en trad vanaf 1 januari 2015 in werking. De
meeste tekortkomingen waren te verhalen op falende samenwerkingen rond gezinnen en kinderen,
financiële prikkels die tot dure zorg leiden en het onnodig medicaliseren van afwijkend gedrag. De
Jeugdwet had als doel de positie te versterken van gezinnen en hun eigen kracht. De grootste
wijziging was uiteraard de decentralisatie naar gemeenten, maar het beleid in gesloten jeugdhulp
bleef vrijwel onveranderd. Het streven was ook om zo min mogelijk te veranderen aan het huidige
systeem (Bruning, 2020).
Bij het plaatsen van de jongeren met toestemming van de wettelijke vertegenwoordigers wordt er
gesproken van vrijwillig kader. Maar is dit wel de juiste benaming gezien alleen de wettelijke
vertegenwoordiger instemt en de jongeren zelf niet? Spreken we van gesloten jeugdhulp in
gedwongen kader, dan wordt de machtiging gegeven door de Raad of officier van justitie (Foks, z.d.).
Middels onderzoek en bevindingen werden inspecties getracht zich te verantwoorden. De inspecties
geven aan dat er sprake is van enorme wachtlijsten in ons stelsel en handhaven op instellingsniveau
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zebrowska. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,29. Je zit daarna nergens aan vast.
