HOORCOLLEGE
Kennislijn ondersteunende wetenschappen
Thema 1: Inleiding 1001 dag
5 pijlers van het manifest 1001 kritieke dagen:
1. Voorlichting > begin vroeg, al voor de conceptie, tijdens de zwangerschap en tijdens
de eerste 2 levensjaren
2. Vroegsignalering > vraagt meer kennis van vroege ontwikkeling
3. Aandacht voor veerkrachtige ouders
4. Focus op een veilige en gezonde hechting
5. Verbind medische en sociale zorg > oog voor stress-factoren in het leven van ouders
en kinderen
Ontwikkelingspsychologie:
o Wetenschappelijke studie naar patronen van groei, verandering en stabiliteit vanaf
de conceptie tot aan de ouderdom
o Verklaart menselijk gedrag door terug te kijken naar voorgeschiedenis, een
aaneenschakeling van veranderingen: het ontwikkelingsproces
o Levenslooppsychologie
Onderzoek naar het kind
o Tot 1600: weinig aandacht voor kindertijd
o Darwin: observatie kinderen meer systematisch (baby biografieën)
o Begin 19e eeuw: kinderen naar school > meer aandacht leerprocessen
o 203 eeuw: ontwikkelingspsychologie = wetenschappelijk
o Binet: onderzoek naar intelligentie, geheugen en hoofdrekenen
o Hall: vragenlijsten voor gedrag en adolescentie als aparte ontwikkelingsperiode
o Grootschalige, systematische en langdurige onderzoeken
Ontwikkeling
o Doorlopen van een reeks toestanden die onomkeerbare, trapsgewijze of geleidelijke
veranderingen tot gevolg hebben
o Deze veranderingen beïnvloeden de ontwikkeling/groei naar een “hoger”
niveau/toestand (progressie) en brengen de individu steeds dichter bij het
eindresultaat
o Rijping en leren: van klein naar groot (groei) en van eenvoudig naar complex
(differentiatie > complexere dingen kunnen)
o Ontwikkeling: stimuleren, prikkelen, spelen, oefenen etc.
Wat houdt ontwikkeling van een kind in?
o Welke toestanden/fasen worden doorlopen?
o Welke mechanismen zorgen voor de overgang van de ene naar de andere toestand?
Ontwikkeling wordt o.a. bepaald door normatieve invloeden en leeftijdgebonden invloeden
,Ontwikkelingsgebieden:
o Fysieke ontwikkeling
o Cognitieve ontwikkeling
o Sociale-emotionele ontwikkeling
o Persoonlijkheidsontwikkeling
Overgang bepaalt:
A. Leeftijd
B. Vaardigheden
C. Cultuur
D. Tijd
Hoe verloopt de overgang naar de volgende fase?
o Verloopt de ontwikkeling continu of discontinu?
o Kwantitatief of kwalitatief (complexer) anders dan het voorgaande?
o Kun je gedrag van een volwassene voorspellen op basis van zijn gedrag op jonge
leeftijd?
Ontwikkeling: belangrijke begrippen
o Groei: toename in lengte, omvang en gewicht
o Differentiatie: toename in complexiteit, verfijning
o Ervaring/leren: nieuw gedrag, nieuwe vaardigheden op basis van ervaring/oefening
o Rijping: relatief autonoom proces van groei en verfijning. Invloeden van buitenaf zijn
beperkt (kind in baarmoeder)
Thema 2: Ontwikkelingsfasen en ontwikkelingsgebieden
Nature > wat is er biologisch gezien al aanwezig? (maturatie = rijping)
o Rousseau
o Montessori
, Voorgeprogrammeerd: rijping zenuwcellen
Genen
Groei is toename: meer en beter
Nurture > wat krijg je vanuit je omgeving? Wat doe je daarmee?
o Locke
o Skinner
Waarnemingen
Ervaringen
Leerprocessen
Training
Het psychodynamisch perspectief > focus op innerlijke krachten
Psychoanalyse Sigmund Freud (1856-1939):
o Onbewuste processen zijn bepalend voor iemands persoonlijkheid en gedrag
o Id, ego, superego (es, ich, über-ich)
o Ervaringen uit de vroege kinderjaren zijn bepalend voor het verdere leven
Psychoanalyse Erik Erikson (1902-1994):
o Sociale interactie
o 8 stadia van ontwikkeling (met elk zijn crisis)
Freud VS Erikson (psychoanalyse)
o Freud: de ontwikkeling is afgerond als de adolescentie is afgerond
o Erikson: groei en verandering treedt je hele leven door op
Het behavioristisch perspectief > focus op waarneembaar gedrag
, Behavioristische benadering o.a. J.B. Watson (1878-1959):
o Nature VS Nurture
o Stimuli: voorspelling gedrag
o Ontwikkeling mens verloopt niet in stadia
o Ontwikkelingspatronen = weerspiegeling bepaalde omgevingsstimuli = persoonlijk
Ontwikkeling = kwantitatief
Behaviorisme
o Tabula rasa = onbeschreven blad
o Alleen waarneembaar gedrag is te onderzoeken, de rest is “black box” en niet te
kennen
o Alle gedrag is aangeleerd (en ook weer af te leren)
o Leren door observeren en nadoen
Behavioristisch perspectief
Pavlov (1849-1936):
o Klassieke conditionering
o Neutrale stimulus
Skinner (1904-1990)/Watson (1878-1958):
o Operante conditionering
o Reïnforcement
o Gedragsmodificatie
Bandura (1925):
o Modelling: leren door te observeren (bobo doll)
Cognitieve psychologie
o De inhoud van de “black box” is juist wel belangrijk
o Mensen zijn actieve informatieverwerkers
o Wat zijn motivaties voor gedrag? > waarom vraag
o Mensen zijn actief en creatief
o Je bent druk bezig je een beeld te vormen van de werkelijkheid
o Interpretatie van een situatie leidt tot bepaald gedrag
Jean Piaget (1896-1980):
o Waarneming is een wisselwerking tussen cognitieve schema’s en informatie uit de
omgeving
o Cognitieve ontwikkeling verloopt in fasen
o Adaptatie: assimilatie (= het aanpassen van de cognitieve schema’s die je al hebt) en
accommodatie (= het aanpassen van je denkschema’s aan wat je ervaart in je
omgeving)
Het systemisch perspectief
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maartjewillemsen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
