Samenvatting
Handboek Rehabilitatie voor zorg en welzijn
2020
,Inhoud
Hoofdstuk 1: Rehabilitatie en herstel
Hoofdstuk 2: Lijfsbehoud, levenskunst en lessen om van te leren
Hoofdstuk 3: Dragen herstel- en rehabilitatiepraktijken bij aan destigmatisering?
Hoofdstuk 4: Geschiedenis en ontwikkeling van rehabilitatie in Nederland
Hoofdstuk 5: Gerichte ondersteuning van activiteiten en participatie
Hoofdstuk 6: Het bondgenootschap
Hoofdstuk 7: De individuele rehabilitatiebenadering (IRB)
Hoofdstuk 9: Rehabilitatie in de wijk
Hoofdstuk 11: Aan het werk met de IRB en IPS
Hoofdstuk 12: Rehabilitatie door educatie: begeleid leren
Hoofdstuk 15: IRB in FACT en MSS: Gespecialiseerde tweedelijnsbehandeling en ondersteuning in de wijk
Hoofdstuk 16: Milieurehabilitatie
, Hoofdstuk 1: Rehabilitatie en herstel
1.1 Inleiding
Rehabilitatie is gericht op maatschappelijk herstel van mensen en dan gaat het om herstel van rol functioneren.
Rol functioneren heeft te maken met participatie, rollen staan altijd in een sociale context. Ook heeft het te
maken met het verrichten van bepaalde activiteiten. Het gaat dus om verbetering van activiteiten en
participatie
1.2 Definities
Rehabilitatie: Mensen met ernstige langdurige beperkingen en participatieproblemen ondersteunen bij het
verkennen, kiezen, verkrijgen en behouden van activiteiten- en participatiedoelen.
Gaat dus om 4 fasen van doelverwerkelijking en de eigen doelen van de mens.
Participatiedoelen gaan over het vervullen van rollen en activiteitendoelen gaan over het kunnen verrichten
van bepaalde activiteiten.
IRB is individuele rehabilitatiebenadering. Gaat om mogelijkheden van de persoon, niet om de problemen.
Aandacht voor overwinnen van belemmeringen in het uitvoeren van alledaagse taken en activiteiten en het
vervullen van maatschappelijke rollen, bijv. werknemer, student, partner, ouder
Rehabilitatie richt zich op 4 gebieden
- Wonen en zelfzorg
- Werken, dagbesteding en vrije tijd
- Opleiding en leren
- Sociale en familiecontacten
Herstel is een zeer persoonlijk en uniek proces waarin iemands opvattingen, gevoelens, doelen en rollen
veranderen. Herwinnen van zelfvertrouwen en zingeving aan het leven. Leren leven met lichamelijke of
psychische ziekte, over de gevolgen van de aandoening heen groeien. In het Engels wordt recovery gebruikt.
Evt. discovery, als het aangeboren is. Herstel is het doel van alle hulpverlening, ook van rehabilitatie.
Hierin zijn 4 aspecten te onderscheiden die elkaar wel voortdurend beïnvloeden
- Herstel van persoon of identiteit: zingeving, zelfgevoel (door zelfhulpgroep, therapie)
- Herstel van gezondheid: verminderen van symptomen, genezing, omgaan met symptomen (door
doktersbehandeling, psychotherapie, bemoeizorg, zelfmanagement).
- Herstel van dagelijks functioneren (door rehabilitatie)
- Herstel van rollen: rolfunctioneren, maatschappelijke identiteit, welkom in de gemeenschap (door
rehabilitatie, stigmabestrijding, kwartiermaken)
Herstelondersteuning: Is ondersteuning bij lichamelijk of psychische aandoening, met name buiten de zorg
door familie, omgeving, vrienden.
Herstelondersteunende zorg: Als dit vanuit de zorg wordt gedaan. Terughoudend inzetten, zo min mogelijk
professionele hulp. Aansluiten bij de cliënt, diens eigen verhaal, empowerment en ervaringskennis.
Kenmerken van herstelondersteunende zorg
- Hulpverlener heeft een attitude van hoop en optimisme
- Is present, aandachtig aanwezig
- Gebruikt zijn professionele referentiekader terughoudend en bescheiden
- Sluit aan bij cliënt, ruimte voor cliënt
- Stimuleert het benutten van eigen kracht van cliënt (empowerment)
- Erkent, benut en stimuleert de ervaringsdeskundigheid van cliënt
- Erkent, benut en stimuleert de ondersteuning door belangrijke anderen
- Gericht op verlichten van lijden en vergroten van eigen autonomie
Verschil tussen herstel en rehabilitatie
Rehabilitatie is een vorm van hulpverlening, herstel is proces van cliënt zelf
Rehabilitatie is gericht op eigen activiteiten en participatie(doelen), herstel is gericht op empowerment en
macht krijgen over eigen ziekte, leven en omstandigheden.