Deze samenvatting bevat alle CE stof betreffende het onderwerp 'Gedrag bij mens en dier' van VMBO biologie. Hiermee ben je goed voorbereid op je examen. Doe er je voordeel mee! Veel succes
• Is alles wat een dier (en mens) doet (alle waarneembare activiteiten).
o Reactie op prikkels.
• Wordt bepaald door een inwendige prikkel (= motivatie) en een uitwendige prikkel.
Voorbeelden
o Jachtgedrag
▪ Honger (inwendige prikkel)
▪ --> het dier gaat op zoek naar eten (gedrag);
▪ --> het dier ziet of hoort een prooi (uitwendige prikkel);
▪ --> het dier vangt de prooi en gaat eten (gedrag).
o Voortplantingsgedrag
▪ geslachtshormonen (inwendige prikkels) --> veroorzaken de voortplantingsdrang.
▪ Testosteron bij het mannetje en oestrogeen bij het vrouwtje.
▪ Het dier gaat op zoek naar een partner (gedrag).
▪ Het dier ziet, ruikt, voelt een partner met het juiste uiterlijk (uitwendige prikkel).
▪ Paring (gedrag).
Prikkels
• Een prikkel is een verandering in de omgeving die je met een zintuig kan waarnemen.
• Uitwendige prikkels:
o komen uit de omgeving.
Bijvoorbeeld temperatuur, licht, geluid
o worden waargenomen door zintuigen.
Voorbeelden
▪ oor: prikkel geluid;
▪ oog: prikkel licht;
▪ neus: prikkel geur;
▪ tong: prikkel smaak;
▪ huid: prikkel aanraking (tast) en temperatuur.
• Inwendige prikkels:
Voorbeelden
o Honger--> voedselzoekgedrag;
o Dorst --> drinken;
o Hormonen --> voortplantingsgedrag.
• Sleutelprikkel
o Uitwendige prikkel die één bepaald gedrag veroorzaakt.
Voorbeelden
▪ Rode buik van stekelbaarsmannetje:
is sleutelprikkel voor andere mannetjes --> aanval.
▪ Sperren van jonge vogels:
is sleutelprikkel voor de ouders --> gaan de jongen voeren.
o Supranormale prikkel
▪ Extra sterke sleutelprikkel.
▪ Hierop volgt ook een sterker gedrag.
Gedrag kan zijn:
, • erfelijk (aangeboren) of aangeleerd.
Meestal gaat het om een combinatie.
Voorbeeld
o Vinken zingen een basisliedje als ze geïsoleerd (zonder contact met soortgenoten)
opgegroeid zijn, de volledige zang leren ze van soortgenoten
Sociaal gedrag
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper semstroop. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
