Een samenvatting van de leerdoelen die gesteld zijn voor het vak stralingsdeskundigheid in periode 3. Er is door mij antwoord gegeven op al deze leerdoelen. Er is geen garantie dat de gegeven antwoorden ook correct zijn.
De fysische dosimetrische en stralingsbeschermingsgrootheden te benoemen en in eigen
woorden uit te leggen
o Fysische dosimetrischegrootheden
Kerma (K): Alle overgedragen energie in J/Kg of Gy
1 W
K= x lucht x X
(1−g) e
Geabsorbeerde dosis (D): Alle geabsorbeerde energie in J/Kg of Gy
D = K x (1-g)
W lucht
D= xX
e
Exposie (X): Weergeeft kwaliteit van de stralenbundel in C/Kg
D
X = W lucht
e
o Stralingsbeschermingsgrootheden: Maat voor biologisch effect van straling op
menselijk lichaam
Equivalente dosis (H): Geabsorbeerde dosis gecorrigeerd voor soort straling;
om verschillende soorten straling onderling te vergelijken
H = D x W r in Sv
o Wr: Stralingsweegfactor in Sv per Gy
Effectieve dosis (E): Maat voor stralingsschade in menselijk lichaam;
weergeeft hoe groot risico is op kanker bij bestraling van je hele lichaam
E = ∑ H t x W t in Sv
o ∑: Somfactor; onderlinge effectieve dosissen bij elkaar
optellen zonder te corrigeren
o Ht: Equivalente dosis H per lichaamsweefsel in Sv
o Wt: Weefselweegfactor in geen eenheid
Nuttig voor berekeningen
Globaal de relatie van die grootheden te benoemen; d.w.z de keten van ionisatiemeting tot
bepalen stralingsbelasting van een mens te beschrijven
o
o Ionisatieketing
, D
Ionisatie- of kwaliteitsmeting: X = W lucht in C/Kg
e
1 W lucht W
Berekenen: K = x x X in Gy of J/Kg OF D = lucht x X in Gy of J/Kg (handiger)
(1−g) e e
Berekenen: H = D x W r in Sv
Berekenen: E = ∑ H t x W t in Sv
Benoemen wat de effectieve volgdosis (E50) betekent en wat daarop van invloed is.
o Effectieve volgdosis E50: Dosis gedurende 50 jaar na inname van bepaalde activiteit
(in Sv)
E50 = e50 x Ain
Ain: Hoeveelheid inname radioactieve stof (in Bq)
Afhankelijk van:
Fysische eigenschappen radionuclide (T 1/2fys, A, E)
Fysische eigenschappen uitgezonden straling (α, β, y)
Metabool gedrag stof (waar)
Anatomie en metabool gedrag menselijk lichaam (T 1/2biol, waar)
Radiobiologische gegevens bestraalde organen (T 1/2biol, bron/doel
orgaan)
Ex met x voor leeftijd
X = 50 bij volwassenen
X = 70-leeftijd van kind bij kinderen (E 70-leeftijd van kind)
o Etot = E + E50
E wordt berekend bij uitwendige bestraling
E50 wordt berekend bij inwendige besmetting
Aangeven welke aspecten de effectieve volgdosiscoëfficiënt (e50) en daarmee de effectieve
volgdosis van een patiënt ten gevolge van een nucleair geneeskundig onderzoek kunnen
beïnvloeden
o e50: Effectieve volgdosiscoëfficiënt; hoeveel dosis loop patiënt in 50 jaar op bij inname
van 1 Bq aan activiteit (in Sv x Bq-1)
Afhankelijk van
Wat (nuclide)
Welke (chemische verbinding en fysische vorm)
Hoe (wijze van inname)
Wie (leeftijd en biologisch gedrag patiënt)
Op zoeken in tabellen
Besluit stralingsbescherming: gebaseerd op modellen (berekeningen)
o Bevat informatie over gezonde personen, ingestie
(eten/drinken) en inhalatie
o F: Fast M: Medium S: Slow
F1: Hoe erg aan bloed vindt
ICRP: epidemiologisch: gebaseerd op studies (kernbomslachtoffers
WOII)
o Bevat informatie over patiënten, biologisch afwijkend
gedrag, intraveneus en oraal
o Waarschijnlijker dan modellen
, o Nodig bij verstoord T1/2biol en vaak gebruikt bij NG
Bepaalt hoe E50 eruit gaat zien
De effectieve volgdosis van een patiënt ten gevolge van een nucleair geneeskundig
onderzoek schatten en berekenen.
o Hoe ouder, hoe langzamer de celdeling en dus hoe lager het biologisch risico
o Verschillende tabellen
Besluit stralingsbescherming is gebaseerd op wiskundige modellen.
ICRP gebaseerd op Life Span Study (kernbom slachtoffer WOII) en andere
studies naar aanleiding van stralingsincidenten.
de meest gebruikte basisformules te herkennen
de meest gebruikte basisformules te hanteren en om te zetten
de formules toe te passen in een specifieke situatie en hiermee een berekening uitvoeren
de wisselwerkingsprocessen van neutronen met materie te beschrijven
o Neutronenstraling: Vrijkomen van neutronen, meestal met hoge kinetische energie,
bij transformatie van atoomkernen (bv. kernsplijting of kernfusie)
Gevaarlijk voor levende organismen, vanwege dat neutronenvangst en
bètaverval zorgen voor radioactiviteit in lichaam
Vorm van indirect ioniserende straling & stochastisch proces
Neutronen gedetecteerd altijd via secundaire geladen deeltjes
Voor afscherming eerst volgende dingen bepalen:
Sterkte van neutronenbron
Energie van neutronenbron
Hoekverdeling van neutronenbron
Transmissiecoëfficiënt van afscherming
o Wisselwerkingsprocessen van neutronen na kernfoto-effect:
Elastische botsingen / Elastische verstrooiingen
Neutron botst met atoomkern neutron draagt deel van energie
over aan deze kern atoomkern krijgt aanzienlijke (bewegings-)
energie kern gaat materie ioniseren
Inelastische botsingen / Inelastische verstrooiingen
Neutron botst met atoomkern neutron draagt deel van energie
over aan deze kern atoomkern komt in aangeslagen toestand
(excitatie) kern valt later terug naar grondtoestand (eigen
toestand) vrijkomende energie wordt als foton (gamma)
uitgezonden
o Energie dat atoomkern ontvangt, wordt afgestaan door
gammafoton uit te zenden
Vangstreactie / neutronenvangst: na beide wisselwerkingsprocessen
Neutron botst met vele atoomkern wordt thermisch neutron
neutron wordt door laatste atoomkern ingevangen atoomkern
vertoon aantal mogelijkheden:
o Uitzending geladen deeltjes
Bv. 10B + neutron 11B zendt α-kerndeeltje uit
(met kern van 4 deeltjes) 7Li (11 – 4 = 7)
o Radioactiviteit: Uitzending van ʏ-foton
Bv. 59Co + neutron 60Co zendt ʏ-deeltje uit
60
Co (geen kerndeeltje weg)
o Activering: Nuclide wordt radioactief
o Splijting: Kern verdeelt zich in 2 delen (bv. U-235 bij
kerncentrales & kettingreactie kan optreden)
te beschrijven wat radioactiviteit is en een relatie te leggen met de bouw van het atoom.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rowenadevries. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,19. Je zit daarna nergens aan vast.
