Complete samenvatting van de Acco cursussen Gynaecologie & Verloskunde
Voldoende om het examen mee te kennen!
Alle delen zitten er in: Timemrmans, Verhaeghe, Borst,...
1. DEFINITIES
o Abnormaal uterien bloedverlies: uterien bloedverlies dat afwijkt van de normale menstruatie door veranderingen in
duur en/of hevigheid en/of tijdstip van de bloeding.
o Amenorroe: het in de vruchtbare levensperiode uitblijven van de menstruatie gedurende meer dan zes maanden
o Primaire amenorree: voor 16de nog niet gemenstrueerd
o Secundaire amenorroe: interval tussen menstruaties > zes maanden
o Anovulatie: het niet plaatsvinden van een ovulatie (eisprong) in de vruchtbare levensperiode
o Cyclusstoornis: een stoornis in de menstruatiecyclus (bijvoorbeeld amenorroe, oligomenorroe, polymenorroe)
o Hypermeorroe: toegenomen hoeveelheid bloedverlies bij menstruatie met normale, regelmatige intervallen en
normale duur van bloedverlies
o > 80ml/episode
o Hypomenorroe: afgenomen hoeveelheid bloedverlies
o Spotting: wisselende hoeveelheden (meestal gering ) van wisselende duur voorkomend onder hormonale therapie
o Menorragie: toegenomen hoeveelheid bloedverlies en toegenomen duur bloedverlies
o Metrorragie: wisselende hoeveelheden met wisselende intervallen en wisselende duur tussen normale menstruaties
o Oligomenorroe: cyclusduur 6 weken – 6 maanden
o Ovulatie-inductie: medicamenteus of chirurgisch behandelen van vrouwen met cyclusstoornissen en anovulatie
o Polymenorroe: cyslysduur < 3 weken
o Postmenopauzaal bloedverlies: vaginaal bloedverlies na menopauze
o Postcoïtaal bloedverlies: vaginaal bloedverlies na seksuele betrekkingen
2. INLEIDING
o Anamnese
o Menstruatiekalender cyclusregelmaat
o Visuele scorekaart aantal en mate van verzadiging maandverbanden en/of tampons, inzicht in hevigheid bloedingen
o Hematine methode hoeveelheid bloed meten in tampons
o Lichamelijk onderzoek
o Aanvullend onderzoek (vaginale echo, hormoononderzoek, stollingsonderzoek)
3. METHODOLOGISCHE ASPECTEN
o Cycluslengte varieert in functie van leeftijd cyslusstoornissen zijn arbitrair
o Primaire en secundaire amenorroe nuance (16 jarig meisje in groeispurt en uitblijvende menarche vs 14 jarig meisje
met Turner-stigmata en uitblijvende menarche)
o Menorragie: “hevige menstruatie” is subjectief, toegenomen hoeveelheid web objectief meten via hematine
o Bloedverlies gemiddeld 30-50ml
4. EPIDEMIOLOGIE EN DEMOGRAFIE
o Prevalentie amenorroe 0-7/1000 pt’en
o Prevalentie oligomenorroe en amenorroe tijdens reproductieve fase: 20-30/10000
o Incidentie hypermenorroe: 7,6-12,8/1000
o Genetisch bepaalde factor!
5. ANAMNESE
o Als geen organische afwijking oestrogeen en progesteron R:/ controle bloedverlies, voorkomen recidief
o Menorragie: uteriene oorzaak of stollingspathologie
o Metrorragie: endocrien
o Intermenstrueel: niet direct organische of functionele oorzaak
o Ovulatoire vs anovulatoire pijn: bevragen ovulatiepijn, premenstruele klachten, dysmenorroe, langdurige slijmerige
vaginale afscheiding, langdurig gespannen borsten, blijvende vochtretentie menstruatiekalender of
menstruatiesorekaart
1
,6. ONDERZOEK
o Eerst nagaan of het bloedverlies uterien is of niet
o Inspectie vulva en perianale gebied onderzoek vagina en cervix met speculum
o Vaginal toucher (evt rectovaginal toucher)
o Cytologisch onderzoek
o C. Trachomatis PCR, evt zwangerschapstest
o Vaginale echografie
o Diagnostische hysteroscopie of laparoscopie
6.1. Bloedverlies als gevolg van zwangerschapscomplicaties
- Dreigend miskraam, onvolledig miskraam, extra-uteriene zwangerschap, molazwangerschap, placenta- en/of
vliesresten, placentapoliep
- Gering intermenstrueel bloedverlies: extra-uteriene zwangerschap echo, bepaling serum--HCG
- Hevig en vitaal bloedverlies: onvolledig miskraam
6.2. Bloedverlies als gevolg van organische afwijkingen
- Endometriumpoliep, endometritis (chlamydia, tuberculose), corpus alienum (iucd), sarcoom, myoom, adenomyosis
uteri, tubacarcinoom, salpingitis, ovariumcarcinoom (hormoonproducerende ovarium tumoren), pelvic
inflammatory disease (pid), endometriose, endometriumcarcinoom
6.3. Bloedverlies als gevolg van stollingsstoornissen
- Ziekte van von willebrand, idiopathische trombocytopenische purpura, bloedziekte met pancytopenie (leukemie),
verhoogde bloedingsneiging bij overdosis antistollingmedicatie of aspirinemisbruik, abnle bloedplaatjesaggregatie,
deficiënte stollingsfactoren, leverfunctiestoornissen
- Bij 1/3 vd acute of poliklinische menorragie
- Stollingstesten:
Minimaal: familiale en persoonlijke bloedingsanamnese, complet formule + aPTT
Bij primaire menorragie: bijkomend vWF-antigen en ristocetine cofactor, stollingsfactoren V, VII, VIII, XI,
plaatjesaggregatie en ATP-release
6.4. Bloedverlies als gevolg van endocrinologische stoornissen
- Hypothyreoidie (bij >35j, ¼ heeft cyclusstoornissen zoals oligo-amenorroe 55% of menorragie 30%)
Menorragie: L-T4 therapie
- TSH meting bij alle vrouwen met abnl vaginaal bloedverlies zonder organische oorzaak!
o Abnormaal uterien bloedverlies bij anovulatoire cyclus:
- Eerste jaren na menarche: metrorragie bij persisterende follikel
- Fertiele jaren: metrorragie bij chronische ziekten of endocriene aandoeningen
- In jaren voor menopauze: metrorragie bij persisterende follikel
7. BEHANDELING
7.1. Medicamenteuze behandeling van metrorragie
o Bloeden begonnen <7d: prostageen 10d geven (medoxyprogesteron 10mg 2dd, lynestrenol 5mg 2dd,
nirothisterone 5mg 2dd), 7d na stoppen sub-50-OAC geven, bv 3 cycli om onttrekkingsbloeding te verminderen
o Lange tijd bestaand bloedverlies: sub-50-OAC (5d 4dd) omvorming tot secretoir endometrium
CAVE hevige onttrekkingsbloedingen!! Misselijkheid !!
7.2. Medicamenteuze behandeling van menorragie
o Combinatiepreparaten van oestrogenen en progestagenen: Sub-50-OAC’s (orale anticonceptie)
o 50% reductie menstrueel bloedverlies
o Geen CI bij myomen, redelijk goede recuctie van overvloedig menstrueel bloedverlies!
o Min 3 cycli!
o Prostaglandinesynthetaseremmers (NSAID’s) bv. naproxen, ibuprofen
o 20-30% reductie bloedverlies (door invloed op aanmaak prostacycline en op functie trombocyten)
o Goed bij menorragie door myomen of bij hevige menstruaties door IUCD
o Min 3 cycli!
o Progestageen houdende IUCD (bv. Mirena, Kyleena, Levosert…)
o 80% reductie bloedverlies!
o 5 jaar actief, intra-uteriene plaatsing
o Antifibrinolytica bv. tranexaminezuur, ε- aminocapronzuur
o Tranexaminezuur: reductie 50%
Bij menorragie obv submuceuze myomen of koper houdende IUCD
CI bij risico op trombose en nierfunctiestoornissen
Geven van dag 1-4 van menstruatie (500-1000mg 4dd)
o Progestagenen niet meer aanbevolen, twijfelachtige werking
- Dydrogesteron (zwak secretoir effect)
- Medroxyprogesteronacetaat (matig secretoir effect)
- Norethisteron (sterk secretoir effect)
- Lynestrenol (sterk secretoir effect)
3
, o Andere: Danazol, GnRH-analogen
o Danazol: niet meer aanbevolen, veel bijwerkingen!
8. COMPLICATIES
o Zeer hevig bloedverlies (+/- zwangerschapsverwikkelingen): evacuatie uterusinhoud en tamponade cavum uteri
o Chronische anemie: Hb-gehalte is niet indicatief tenzij chronisch en hevig soms bloedtransfusie, ijzer suppletie
2 – GYNAECOLOGISCHE INFECTIES EN SOA’S
1. Definitie
o SOA = infectie of gevolg van infectie die overgedragen wordt door seks
2. Inleiding
o Indeling obv locatie, verwekker of moment van optreden
o SOA’s: invloed op verloop ZS of pasgeborene
o (Pre)carcinomen vula, vagina en cervix: HPV
o Tubaire infertiliteit en extra-uteriene ZS: C. Trachomatis of N. gonorrhoeae
3. Seksueel overdraagbare aandoeningen
3.1. Chlamydia Trachomatis
o Virussen én intracellulaire parasieten, bevatten DNA en RNA
3.1.1. Epidemiologie en demografie
o 2-10x meer dan gonorroe
o 2-5% van seksueel actieve bevolking
o Man/vrouw-ratio 1,5
o Risicofactoren: <25j, ongehuwd, verschillende seksuele partners
3.1.2. Anamnese
o Urethritis en epididymitis of cervicitis
o Complicatie: PID
o Vrouw slechts 30% symptomatisch: dysurie, fluor vaginalis, abnl uterien bloedverlies, buikpijn
3.1.3. Onderzoek en diagnose
o PCR/LCR-test
o Evt serologie als aanvulling
3.1.4. Behandeling
o Azythromycine (macrolide) 1x po
o Doxycycline (tetracycline) 2dd 7d po (voorkeur bij vrouwen)
3.1.5. Complicaties
o Endometritis, salpingitis, perihepatitis, bartholinitis, conjuctivitis
o Infertiliteit (door salpingitis of PID)
3.2. Herpes Simplex Virus HSV
o Herpes genitalis 80% door HSV-2, 20% door HSV-1
o Incubatietijd 2-7d
o Na besmetting: virus latent aanwezig in sacrale ganglia
3.2.1. Epidemiologie en demografie
o 20-40j, orale besmetting bij 70% vd volwassenen
3.2.2. Anamnese
o Blaasjes, ulcera of lymfeklierzwellingen
o Recidieven symptoomloos of symptomen
3.2.3. Onderzoek en diagnose
o Klinisch beeld
o Bevestiging door microscopie (immunofluorescentietest of virusisolatie door weefselkweek)
o Serologie beperkte betekenis
o Bepaling type HSV belangrijk!
3.2.4. Behandeling
o Aciclovir, Famciclovir, Valaciclovir
3.2.5. Complicaties
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emilytilleman1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
