HC-A-1 Neurologie
Het centrale zenuwstelsel bestaat uit meer dan alleen de zenuwen, het omvat ook de meninges
samen met de ventrikels en het liquor, alle delen van de hersenen van de hersenstam tot het
cerebellum tot het cerebrum, en het omvat de doorbloeding van eerdergenoemde delen.
Meninges → Hersenvliezen
De hersenen zweven als het ware in de schedel, dit is mogelijk omdat de hersenen beschermd
worden tegen stoten en schade door het liquor maar ook door de hersenvliezen. De binnenste laag
van de vliezen ligt om de hersenen heen en heet het pia mater, dit is een zacht vlies dat de volledige
buitenzijde van het hersenweefsel afdekt. De middelste laag is het arachnoidea mater, dit wordt ook
wel het spinnenwebvlies genoemd omdat het er uit ziet als een spinnenweb. Dit is te danken aan alle
bloedvaten die zichtbaar zijn door dit vlies. Als buiten laag is er een hard vlies, het dura mater. Dit
harde vlies zit tegen de schedel aan en bied bescherming aan de andere vliezen. Tussen de vliezen zit
liquor waardoor de vliezen niet op elkaar liggen maar boven elkaar ‘’zweven’’, dankzij dit gegeven
kunnen de vliezen samen met het liquor de bewegingen en schokken van het menselijk bewegen
opvangen en dempen zodat de hersenen onbeschadigd blijven.
De meninges stoppen niet wanneer de hersenen overgaan in het ruggenmerg, de meningen gaan dan
ook over in ruggenmergvliezen en vervullen dezelfde functie als wanneer het om de hersenen zit.
Hersenen en het hersenvocht
De hersenen hebben meerdere onderdelen zoals in eerdere periodes al is besproken, een van die
onderdelen zijn de ventrikels. De ventrikels bestaan uit een linker en rechter ventrikel, dit zijn ook
direct het eerste en tweede ventrikel zonder dat dit expliciet benoemd wordt. Tussen de laterale
ventrikels (links en rechts) zit een vreemde vorm die iets weg heeft van een pokémon, dit is het
derde ventrikel. Het derde ventrikel is heeft een interventriculair foramen die vocht vanuit de
laterale ventrikels naar binnen laat. Het derde ventrikel staat via het centrale aquaduct in verbinding
met het vierde ventrikel. Het vierde ventrikel lijkt van buitenaf op het lichaam van de pokémon en is
in doorsnee diamantvormig of driehoekig. Dit ventrikel gaat aan de onderzijde over tot het canalis
centralis. Dit kanaal loop door in het ruggenmerg.
De ventrikels bevinden zich binnenin de hersenen en bevatten liquor. Liquor is het hersenvocht en is
kort voor liquor cerebrospinalis. De cerebrospinalis maakt duidelijk dat het liquor alleen te vinden in
het ruggenmerg en in de hersenen. Liquor is afkomstig uit het bloed, het wordt onderdruk gefilterd
uit het bloed en gevormd in het plexus choroïdeus. Het plexus choroïdeus bevind zich in de wand van
de ventrikels en in het pia mater, dit plexus vormt zo’n 500 ml liquor per dag en dit liquor wordt via
de bloedbaan weer afgevoerd.
,Liquor voorziet de hersenen van zuurstof en voedingsstoffen zoals glucose, daarnaast voert liquor de
afvalstoffen af en zorgt het voor een constante inwendige druk in de hersenen. Zoals eerder
besproken beschermd het liquor de hersenen tegen schokken en stoten en ondersteunt het liquor
het gewicht van het hersenweefsel waardoor het kan ‘’zweven’’ in de schedel.
Het liquor heeft een constante samenstelling waardoor het altijd door de blood-brain-barrier (BBB)
kan.
Doorbloeding van de hersenen
De hersenen verbruiken veel zuurstof en glucose, dit doet het doormiddel van 750 ml bloed dat per
minuut naar de hersenen gaat. Dit is een lastig karwei aangezien het bloed tegen de zwaartekracht in
gepompt moet worden. De aanvoer van het bloed wordt gedaan door de aa. Carotis interna en via de
aa. Vertebralis, dit zijn grote slagaderen die vanaf de aorta naar de hersenen lopen. Wanneer het
bloed eenmaal in de hersenen is komt het samen in de cirkel van Willis. De aa. Vertebralis komt
vanuit de wervelkolom langs de hersenstam in de aa. Basilaris en vervolgens in de cirkel. De aa.
Carotis interna komt vanuit de hals in het midden van de cirkel terecht.
De cirkel van Willis zorgt ervoor dat er ten alle tijden bloed toevoer naar alle hersendelen is, wanneer
er een ader verstopt zit of beschadigd is kan er via de cirkel van Willis een alternatieve route gevolgd
of gevormd worden. Dit is echter niet altijd het geval, de cirkel is slechts bij 25 tot 30 procent van alle
mensen compleet, het kan zijn dat er te veel schade is of dat er geen extra aderen in het zelfde
gebied lopen.
Onderdelen van de hersenen
De hersenen bestaan uit verschillende onderdelen waaronder de grote hersenen (cerebrum), kleine
hersenen (cerebellum), tussen hersenen (mesencephalon), hersenstam (truncus cerebri), het
verlengde merg (medulla oblongata) en uiteindelijk het ruggen merg (medulla spinalis). Al deze
onderdelen hebben hun eigen functies en opbouw.
Het cerebrum
Voor het cerebrum is er voor het primaire en de secundaire schors een topie bekend, deze topie
geeft aan welke gebieden welke functies bekleden. Dit is bekend voor zowel sensorische input en
verwerking als voor motorische input en verwerking.
,De sensorische en motorische informatie komt de hersenen binnen via pyramide banen, dit houd in
dat in de linker hersenhelft de informatie binnen komt van de rechter helft van het lichaam en
andersom. Alle sensorische en motorische centra zitten dan ook zowel links als rechts in de
hersenen, en zijn dus altijd dubbel aanwezig. Er is echter altijd een uitzondering op de regel, het
centrum van Broca is slechts één maal aanwezig en is meestal te vinden in de linker hemisfeer.
Het cerebellum
Het cerebellum wordt ook wel de kleine hersenen genoemd, dit onderdeel wordt onderaan de
hersenen gevonden onder de occipitale kwam. Het staat als het ware los van de grote hersen massa
en is alleen via de hersenstam verbonden met het cerebrum. Het cerebellum heeft een automatisch
verloop en is niet te sturen. De functie van het cerebellum bedraagt onder andere het coördineren
van de motoriek. Dit houdt in dat het ervoor zorgt dat bewegingen vloeiend verlopen en dat er een
gecoördineerde uitvoer plaats vind.
Frontale hersenen
De frontale hersenen worden ook wel de dirigent van de hersenen genoemd, het is als het ware de
CEO van de gehele organisatie. De frontale hersenen hebben verbindingen met alle andere
hersengebieden en met alle functionele systemen. Als functie heeft het om vooruit te zien, doelen te
stellen, planningen te maken. Maar ook om het overzicht te bewaren, het werkgeheugen te
handhaven en empathie te tonen. Naast deze uitvoerende taken heeft het echter ook de functie van
inhibitie van gedrag.
Het limbisch systeem
Het limbische systeem is een systeem dat door de gehele hersenmassa te vinden is, het heeft
verschillende kernen op verschillende locaties in de hersenen. Het heeft daarom ook meerdere
functies die erg van elkaar verschillen. Zo heeft het de functie van emoties en de regulatie hiervan,
het geheugen en de herinneringen bewaren en gebruiken maar ook het leren en motivatie zijn
onderdeel van zijn taken. Als een van de weinige systemen heeft het limbisch systeem invloed op het
seksuele gedrag.
Het diencephalon
De tussenhersenen bestaan uit de thalamus en de hypothalamus, dit zijn twee kernen die binnen in
de hersenmasse te vinden zijn. De thalamus is een tussenstation/schakelstation voor informatie, het
filtert sensorische informatie en schakelt tussen de hersenen en het cerebellum.
Het hypothalamus bevind zich zoals de naam al zegt onder de thalamus. Deze kern houdt zich meer
bezig met overleving. De hypothalamus huisvest een aantal centra, zoals het temperatuurcentrum,
het dorstcentrum, het hongercentrum en de biologische klok.
, De truncus cerebri
De hersenstam regelt veel vegetatieve functies en is essentieel voor het leven en overleven. De
hersenstam bevat 12 hersenzenuwen die als verbinding dienen voor de hersenen en functies van de
rest van het lichaam. De hersenstam is op gedeeld in drie delen: boven aan is het mesencephalon
ofwel de middenhersen, daaronder is de brug te vinden dit heet ook wel de pons. De pons dient als
verbinding met het cerebellum en als verbinding met het verlengde merg. Het verlengde merg staat
bekend als de medulla oblongata en is direct onder de pons te vinden. De medulla oblongata kent
een aantal centra die nodig zijn om te leven. Denk hierbij aan:
• Hartregulatiecentrum
• Vasomotorisch centrum
• Ademcentrum
• Temperatuurregulatiecentrum
• Braakcentrum
• Hoestcentrum
• Reticulaire formatie → staat van paraatheid
• Slaapcentrum
Medulla spinalis
Het ruggenmerg loopt vanaf de hersenstam tot ongeveer de tweede lumbale ruggenwervel, vanaf
ruggenwervel L2 zijn er nog wel uitlopers die tot aan het einde van de wervelkolom lopen voordat ze
het lichaam in treden.