Inleiding Sociologie
Hoofdstuk 1
Gaat over sociologische vraagstukken: wat zijn het, wat maakt een goede vraag en waarom is een
vraag sociologisch?
1.1 Het sociologische perspectief
Indiviual perspective: voorbeeld van John die overgewicht heeft. Wat zijn hier de oorzaken van? Eet
hij ongezond, beweegt hij te weinig. Dit zijn allemaal vragen die het leven van John in kaart brengen.
De oplossing om van zijn overgewicht af te komen is dus voor hem specifiek. Er wordt hier dus alleen
naar John gekeken.
Sociologen hebben een andere kijk op menselijk gedrag. Sociologen ontkennen niet dat er
individuele oorzaken van overgewicht zijn, en zijn zich ervan bewust van de indivuduele
behandelingen. Sociologen zouden juist met verschillende verklaringen en oplossingen komen. Het
perspectief van sociologen is om het gedrag van personen te onderzoeken door te kijken naar de
sociale context (social context) waarin zij zich bevinden.
Klassieke sociologen zoals Durkheim, Weber, Simmel, Marx en Engels hanteerden ook deze manier.
De Amerikaanse socioloog Mills kwam met de term sociological imagnation (sociologische
verbeelding), om de taak voor sociologen aan te geven om de sociologe oorzaken van menselijk
gedrag te identificeren.
Sociological perspective zorgt ervoor om menselijk gedrag te verklaren door de sociale contexten die
individuen delen. Het identificert sociale oorzaken in tegenstelling tot individuele oorzaken.
Sociale context
Een veelvoorkomende context die sociologen onderzoeken is het land waar de mensen leven. Het
kan namelijk zo zijn dat het land waar John woont invloed heeft op het overgewicht. Zoals te zien in
de tabel maakt het uit waar je wordt geboren en de kans op overgewicht. Sociologen constateren
dat bij het bestuderen van de oorzaken van overgewicht, de problemen niet altijd alleen maar
individuele problemen zijn.
Het sociologische perspectief is dus anders dan het individuele perspectief. Niet alleen om het zich
richt op de sociale oorzaken van gedrag (in plaats van individuele kenmerken), maar ook omdat het
collectieve uitkomsten (dezelfde uitkomsten) beschouwt (in plaats van het gedrag van enkele
individuen).
Een socioloog kijkt dus niet waarom John overgewicht heeft en Sam niet, want dat is juist het doel
van een individueel perspectief. Het sociologische perspectief onderzoekt in plaats daar van sociale
verschijnselen (social phenomena). Sociologen proberen dus te begrijpen hoe menselijk gedrag het
resultaat is van gedeelde contextuele voorwaarden en hoe dit vervolgens tot collectieve uitkomsten
leidt.
,Dus sociologen beweren dat menselijk gedrag sociale oorzaken hebben en dat gedeelde sociale
contexten, resulteren in dezelfde uitkomst. Sociologen zijn dus geïnteresseerd in hoe het
misdaadcijfer veranderd in een land, waarom groepsgeweld voorkomt en hoe een hele maatschappij
veranderd.
Dit betekent dus dat wanneer je onderzoek gaat doen, je niet moet kijken naar iemands
persoonlijkheid maar naar de rol die de sociale context speelt in het gedrag van mensen.
Het sociologische perspectief:
Sociologie is een wetenschappelijke studie van sociale verschijnselen. Dit betekent dat, wanneer je
een sociologische verklaring van menselijk gedrag wil geven, je je af moet vragen of de invloed van
de sociale context en het resulterende collectieve menselijke gedrag bestuderen.
Er is echter wel een relatie tussen het individuele en het sociologische aspect:
1. Supplemental perspectives
Sociologen beweren dat het sociologische perspectief een aanvulling is op het indivuele perspectief.
Deze 2 samen geven een samenhangend beeld van menselijk gedrag. Wanneer we alleen zullen
kijken naar het individuele perspectief, zullen er ook individuele oplossingen tot stand komen. Zo
kan John bijvoorbeeld 8 weken een eetschema gebruiken of kan hij meer gaan sporten. Maar
waarom mislukt dit bij zoveel mensen altijd? Daarom moet er ook gekeken worden naar het
sociologische perspectief.
2. Alternative perspectives
De individuele en sociologische perspectieven kunnen ook worden gekaderd als alternatieve
perspectieven.
Men zou bijvoorbeeld kunnen beweren dat sociale contexten er helemaal niet toe doen bij het
uitleggen van de mens gedrag, dat in feite alleen het individu materie veroorzaakt. Of dat er alleen
sociale oorzaken zijn en geen individuele oorzaak van gedrag. Men zou bijvoorbeeld kunnen stellen
dat we zwaarlijvigheid heel goed kunnen verklaren bij individuen kenmerken, en dat sociale
omstandigheden er niet toe doen. Met andere woorden, wat leidt tot obesitas zijn individuele
factoren, zoals biologisch-genetische overerving, persoonlijkheid enzovoort. Het argument zou
bijvoorbeeld zijn dat een hogere 12 percentage van de burgers in de VS zijn zwaarlijvig dan in Japan,
omdat de populaties verschillen in hun genetische aanleg voor overgewicht.
Sociologen beweren ook dat sociale verschijnselen met de tijd veranderen. Deze verschijnselen
veranderen sneller dan genetische aspecten. Dus als obesitas alleen veroorzaakt wordt door
individuele factoren, kan het obesitascijfer niet zo snel veranderen in een korte tijd. Het cijfer laat
echter in korte tijd enorme verschillen zien dus er moet sprake zijn van sociologische perspectieven.
,Veranderende maatschappelijke omstandigheden moeten hebben bijgedragen aan de verandering
in het tempo van obesitas en dus de sociale context beïnvloed ons risico op obesitas.
3. Proximate and ultimate causes
Naast het idee dat individuele en sociologische perspectieven elkaar kunnen aanvullen en worden
op andere momenten als alternatief gezien is er een derde relatie. Sociologen beweren dat de
individuele oorzaken van menselijk gedrag dichtbij de oorzaken van gedrag liggen en niet de
uiteindelijke oorzaken. Nabije oorzaken zijn de factoren die zich dichtbij de verschijnselen bevinden
die wetenschappers willen onderzoeken, terwijl de uiteindelijke oorzaken factoren zijn die diep in de
achtergrond te vinden zijn. Nabije oorzaken worden verklaard door de uiteindelijke oorzaken.
Als we het voorbeeld van obesitas gebruiken, kan er enerzijds gesteld worden dat er verschillen zijn
in het negatieve zelfbeeld van personen. Wanneer iemand een negatief zelfbeeld heeft, is diegene
sneller geneigd om aan te komen. Het zou kunnen dat onderzoek dit uitwijst, maar dan kun je je
meteen afvragen waarom iemand een negatief zelfbeeld heeft. Vanuit het sociologisch perspectief
kun je bweren dat de sociale context invloed heeft op een negatief zelfbeeld en dat dit leidt tot
slecht eetgedrag.
Dit voorbeeld laat zien dat sociologen altijd kijken naar de sociale context. Hierbij kijken zij ook naar
het land waar iemand woont en hoe dit het menselijk gedrag bepaald. Sociologen kijken dus vaak
naar de verschillen tussen landen en hoe dit veranderd met de tijd. Het is echter ook belangrijk om
je te beseffen dat sociologen ook naar andere sociale aspecten kijken, naast landen. Bijvoorbeeld
familie, school, de buurt waar je opgroeit en organisaties. Mensen die opgegroeid zijn in dezelfde
familie, op dezelfde school of die in hetzelfde dorp wonen delen voor een gedeelte hun sociale
context.
Er is echter wel een verschil tussen de landen en de andere aspecten (familie, school etc.). het
verschil heeft namelijk te maken met de schaal of het level van de sociale context. Als voorbeeld
gebruiken we Duitsland en Japan.
, Leerlingen van school S1 hebben dezelfde regels, die kunnen afwijken van die van school S2 en S3.
Deze context is kleinschalig: er zitten ongeveer 100 tot 1000 leerlingen op een school. Maar de
leerlingen komen uit een ander land, dus dele zij een andere sociale context – op een veel grotere
schaal. Landen zijn om het zo te zeggen van een grotere schaal en een hoger level dan de buurt/stad
en families.
Om deze verschillen in de schalen/levels aan te duiden gebruik je de termen micro-, meso- en
macro-level.
Micro-level: het laagste level, individuen en hun gedrag, houding, middelen
Meso-level: de sociale omstandigheden die individuen delen in hun directe omgeving
(familie, buurt, school, werk, politieke organisatie, sociale netwerk)
Macro-level: het hoogste level die individuen delen, landen of delen van landen (continent,
wereld regio)
De sociale context kan dus met zowel het macro als het meso level worden aangeduid. Wanneer we
obesitas willen uitleggen kunnen op meso-level naar factoren als de rol van ouders (family context),
de impact van het leven bij een fastfood restaurant (neighborhood context), de sociale normen op
school (school context) enzovoort. En aan de andere kant kun je de macro-omgeving onderzoeken.
Er is bijvoorbeeld in een land een lage inspanning (veel liften, snelwegen) of een infrastructuur met
veel beweging (trappen en fietspaden).
In het echt bestaat de schaal niet precies uit 3 lagen. De wijk waarin je opgegroeid is bij de een
kleiner dan bij de ander. In een grotere wijk wonen misschien meerdere gezinnen bij elkaar. Zo
spreek je meer over 4 of meer niveaus.
Het is dus belangrijk om de sociale context in verschillende niveaus te typeren, van klein (zoals het
gezin) tot een grotere context die miljoenen mensen delen (land).
Sociologen gebruiken zelf ook veel micro en macro om de verschillen aan te duiden. Zo geven ze aan
wat individuele eigenschappen zijn en wat door de sociale context komt. Je moet dan in je
achterhoofd houden dat ze onder macro ook meso verstaan.
Durkheim’s Suicide (1897)
In dit onderzoek is het onderwerp zelfmoord op het moment beschouwt als immorele daad,
vergelijkbaar met alcoholisme, prostitutie en misdaad. Hierbij is ook gekeken naar de mogelijk
oorzaken van zelfmoord. Veel onderzoekers kwamen tot de ontdekking dat zelfmoord kwam vanuit
een individueel perspectief. Bijvoorbeeld Esquirol, hij schreef dat zelfmoord alle kenmerken vertoont
van psychische stoornissen. Er werd dus altijd vanuit gegaan dat zelfmoord een daad was door
individuele oorzaken zoals een mentale vervreemding, alcholisme of ergelijkheid. In deze periode
(1835) werd er veel data verzameld over de zelfmoordcijfers op bevolkingsniveau. Deze cijfers
gebruikte Durkheim bij zijn onderzoek.
In deel 1 van Suicide, bekritiseert Durkheim de éxtra-sociale factoren’. Zo liet hij zien dat de
zelfmoordcijfers van Europa enorm verschillen met die van andere landen. Dus vroeg hij zich af hoe
zelfmoord dan toch door individuele oorzaken kwam. En wanneer alcohol daar een grote oorzaak
van is, waarom is het zelfmoordcijfer in Frankrijk dan zo laag, terwijl hier een hoger alchol cijfer is.
Durkheim liet zien dat de opvattingen die eerder zijn gedaan niet in lijn lagen met zijn bevindingen.
