Samenvatting
DE GEO HAVO 4, SAMENVATTING SYSTEEM AARDE H2
- Vak
- Aardrijkskunde
- Niveau
- HAVO
DE GEO HAVO 4, SYSTEEM AARDE H2
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 2, Afbraak en opbouw van het landschap§2.1 Systeem aarde
De aarde is opgebouwd uit vier verschillende sferen, dit zijn:
De atmosfeer de lucht
De lithosfeer het vaste gesteente
De hydrosfeer het water
De biosfeer al het biologische leven
Verschillende kringlopen
Binnen het vak aardrijkskunde zijn er twee belangrijke kringlopen. Deze worden hieronder
weergegeven!
Gesteentekringloop
Alle vaste stoffen die in de aardkorst en het bovenste gedeelte van de aardmantel voorkomen,
noemen we gesteenten. Ze maken deel uit van een cyclus waarin ze telkens worden afgebroken en
omgevormd. Dit heet de gesteentekringloop. Er zijn drie soorten gesteente, die elk in een van de
andere kunnen overgaan. Dit zijn:
Stollingsgesteenten (afgekoeld magma). Voorbeelden: basalt en graniet.
Sedimentgesteenten (afzettingen). Voorbeelden: kalksteen en zandsteen.
Metamorfe gesteenten (verandering door druk en/of verhoogde temperatuur). Voorbeelden:
marmer en leisteen.
Hydrologische kringloop
Water maakt deel uit van de hydrologische kringloop: een nooit eindigende cyclus van neerslag,
verdamping, condensatie en transport van water. De neerslag infiltreert in de grond, of verdampt,
of stroomt af. Verdamping vanaf open water heet evaporatie, verdamping vanuit de huidmondjes
van planten noem je transpiratie. Samengevoegd: de evapotranspiratie.
, §2.2 Exogene processen aan het aardoppervlak
Exogeen en endogeen
Exogene processen zijn processen die zich afspelen buiten de aardkorst. Exo betekent “van buitenaf
ontstaan” en kunnen gehele landschappen vervormen. Voorbeelden van exogene krachten zijn
bijvoorbeeld verwering, erosie en sedimentatie. De zon is de drijvende kracht.
Endogene processen zijn de processen die zich afspelen binnen de aardkorst. Endo betekent dan ook
“van binnenuit ontstaan”. Zij hebben bijvoorbeeld vulkaanuitbarstingen veroorzaakt, door de energie
die zich binnenin de aarde opstapelt en zo tot een uitbarsting kan komen. De oorsprong van alle
endogene processen liggen dus midden in de aarde . Warmte in de kern is de ‘’motor’’.
Verwering
Verwering is het uiteenvallen van hard gesteente onder invloed van het weer en planten. We
onderscheiden twee soorten verwering:
Mechanische verwering: Bij mechanische verwering (fysische verwering) valt het gesteente
uiteen, maar blijft de scheikundige samenstelling intact. De meeste bekende vormen zijn:
- Vorstverwering
- Verwering door temperatuurwisseling in woestijnen
- Het afbreken door plantenwortels.
Chemische verwering: Er is sprake van chemische verwering als de scheikundige
samenstelling verandert. Bijvoorbeeld het oplossen van kalksteen door zuur grond- of
regenwater.
Factoren die de verwering bepalen
Het type verwering en de mate waarin verwering optreedt, zijn afhankelijk van:
Het klimaat
De hardheid van het gesteente
De aanwezigheid van een dekkende bodemlaag
De factor tijd.
Zwaartekracht
Wanneer op hellingen verweringsmateriaal ontstaat, kan dit door de zwaartekracht naar beneden
glijden. Deze zogenaamde massabeweging wordt beïnvloed door drie factoren:
De aard van het materiaal
De steilheid van de helling
De mate waarin het verweringsmateriaal verzadigd is met water.
Aardverschuivingen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper matsdevries15. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 79650 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen