Leerdoelen week 1
Leerdoel: Beschrijf welke plaats Evidence Based Practice (EBP) inneemt binnen de
verpleegkundige beroepsuitoefening
Definitie van Dobber:
EBP is het zorgvuldig, expliciet en oordeelkundig gebruik maken van het huidige beste
bewijsmateriaal om beslissingen te nemen voor individuele patiënten.
Via klinisch redeneren komen verpleegkundigen tot het beste besluit over de zorg voor de
individuele patiënt. Om tot goede antwoorden te komen, is wetenschappelijke kennis nodig. Via
de methode van evidence based practice verwerft de verpleegkundige de benodigde kennis en
gebruikt deze bij het klinisch redeneren in de praktijk.
Je kunt als verpleegkundige pas een goede beslissing maken als je daarbij 3 belangrijke pijlers
betrekt.
1. Professionele kennis verpleegkundige
2. Client (waarden, normen en voorkeur bv geloof)
3. Beste bewijsmateriaal: wetenschappelijk onderzoek. Hoe effectief is een verpleegkundige
handeling.
Samen vormen deze 3 pijlers een gemotiveerd besluit voor zorg. Je kijkt niet alleen naar het
wetenschappelijk bewijs. De patiënt zelf is het uitgangspunt van de gezondheidszorg, en zijn
wensen en voorkeuren wegen zwaar. De gegevens die met en over de patiënt verzameld zijn,
worden gecombineerd met wetenschappelijke kennis over diagnose, etiologie, prognose en
therapie.
Klinische onzekerheid: twijfel of onduidelijkheid over wat het beste besluit is in een
specifieke patiënten situatie. Klinische onzekerheid kan zich voordoen op diagnostisch,
etiologisch, prognostisch of therapeutisch gebied. Het herkennen en erkennen van dit soort
klinische onzekerheden is de belangrijkste aanleiding om via de methode van EBP
wetenschappelijke kennis te combineren met klinische kennis over de patiënt.
Ook de klinische expertise van de verpleegkundige wordt als component van EBP genoemd.
Eigenlijk betekent dit dat EBP een ingrediënt van klinisch redeneren is, want als de
verpleegkundige op de hoogte is van de wetenschappelijke kennis en de patiënten voorkeur,
gebruikt zij die om te redeneren wat voor deze patiënt in deze situatie het beste besluit is.
De praktijk van EBP impliceert het integreren van individuele klinische expertise met het beste
externe bewijsmateriaal dat vanuit systematisch onderzoek beschikbaar is. Waarbij de
voorkeuren, wensen en verwachtingen van de patiënt een centrale spelen bij de
besluitvorming.
Leerdoel: beschrijf welke drie informatiebronnen gebruikt moeten worden bij
klinische besluitvormingsprocessen
3 informatiebronnen die bij klinische besluitvormingsprocessen gebruikt worden:
- Individuele klinische expertise (en die van collega’s)
- Het beste externe bewijsmateriaal vanuit systematisch onderzoek
- Voorkeuren, wensen en verwachtingen van de cliënt
Leerdoel: beschrijf hoe EBP zich verhoudt tot kritisch denken
Bij klinische redeneren betrek je ook een stuk EBP. Ze gaan hand in hand. Voor risico
inschatting heb je jouw klinische expertise nodig. In de fase vroeg signalering heb je
meetinstrumenten nodig die gevalideerd zijn door wetenschappelijk onderzoek. Je wilt namelijk
kwalitatief goede meetinstrumenten gebruiken. Voor de fase probleemherkenning heb je je
klinische expertise weer nodig. Bij resultaatbepaling heb je naast je klinische expertise ook de
wensen en voorkeuren van je cliënt nodig (shared decision making). Interventies zijn gebaseerd
op wetenschappelijk onderzoek. Voor monitoring heb je je klinische expertise en kwalitatief
goede meetinstrumenten nodig.
1
,Bij EBP is het belangrijk dat je niet dingen zomaar aanneemt. Je stelt dingen juist kritisch op.
Hierbij gebruik je type 2 denken. Je maakt een weloverwogen keuze is dit vraagt inspanning. Je
gaat dingen diepgaand analyseren. Dit vraagt een kritische houding.
Om wetenschappelijke kennis op een goede manier in klinische redeneringen te gebruiken,
moet de verpleegkundige zich drie vragen stellen over deze kennis:
- Is de nieuwe informatie die uit de gebruikte wetenschappelijke artikelen naar voren komt
waarschijnlijk waar?
- Wat zegt deze informatie over de patiëntenzorg?
- Kan deze informatie worden gebruikt voor de eigen patiënt?
Leerdoel: beschrijf welke 5 stappen worden uitgevoerd in het EBP-model
5 stappen van EBP
1. Je bent nieuwsgierig naar iets en je gaat klinisch bewijs vertalen naar een
beantwoordbare vraag.
2. Het efficiënt zoeken naar het beste bewijsmateriaal.
3. Het wegen van de gevonden evidence op methodologische kwaliteit en toepasbaarheid
in de eigen praktijksituatie.
4. Het nemen van een beslissing op grond van de beschikbare evidence.
5. Het regelmatig evalueren van de kwaliteit van dit proces.
Leerdoel: beschrijf wat een Critical Appraisal of a Topic (CAT) is
Op basis van de EBP stappen ga je wetenschappelijke artikelen beoordelen en toepassing en
kwaliteit bekijken naar aanleiding van jouw vraag. Dit zet je vervolgens in een kort verslag
waarin het beschikbare bewijs ten aanzien van de kritische vraag wordt beoordeeld. Een CAT
wordt gepubliceerd om keuzes te onderbouwen die gemaakt worden ten behoeve van de
uitvoering van zorg. Hierin laat je zien dat je de stappen van EBP kan doorlopen. Een critical
appraisal of topic is een systematische samenvatting van de resultaten van een klein aantal
studies over een onderwerp uit de dagelijkse praktijk.
Bij een CAT ga je een wetenschappelijk artikel beoordelen en kijken naar de kwaliteit.
Uiteindelijk geef je met dit artikel antwoord op jouw onderzoeksvraag. Je gaat keuzes
onderbouwen met behulp van jouw wetenschappelijk artikel. Je kijkt of de interventie
daadwerkelijk baat heeft in de praktijk. Een CAT is als het ware een brug tussen de
onderzoeksresultaten en de dagelijkse praktijk.
Leerdoel: het formuleren van een PICO-vraag
Een belangrijk kenmerk van een goed geformuleerde klinische vraag is dat de vraag niet te
beantwoorden is met ‘ja’ of ‘nee’. Daarnaast geldt voor de meeste klinische vragen dat ze de
volgende drie elementen bevatten:
- Populatie
- Determinanten
- Outcome
Hier volgt een uitleg van deze drie elementen. Met populatie wordt de groep mensen bedoeld
die dezelfde belangrijke kenmerken hebben als de patiënt. Een 71-jarige man die met een
longontsteking in het ziekenhuis opgenomen is, behoort tot de populatie ‘oudere patiënten met
longontsteking in het ziekenhuis’.
Determinanten zijn factoren die (a) het ontstaan van een ziekte veroorzaken of bevorderen, of
(b) het verloop van de ziekte beïnvloeden. Roken longkanker. Leefstijl is een factor die het
verloop van een cardiovasculaire aandoening beïnvloedt. Maar ook een interventie om een
patiënt met een hartaandoening te ondersteunen om een gezondere leefstijl aan te nemen is
een determinant die het verloop van de ziekte beïnvloedt.
Outcome ten slotte is de variabele waarin de verpleegkundige geïnteresseerd is. Zo zal bij een
vraag over een goede manier van afvallen voor personen met obesitas, de outcome ‘gewicht’
zijn. Bij een vraag over het effect van pijnbestrijding is de outcome ‘pijn’.
Een klinische vraag wordt geformuleerd in een volledige zin, die eindigt met een vraagteken.
De vraag over gewichtsverlies wordt dan bijvoorbeeld: ‘Wat is bij mannen van 65 jaar en ouder
die een BMI hebben van 30 of hoger (populatie) het effect van een half jaar Weight Watchers
(determinant) op hun gewicht (outcome)?’
2
,Voorbeeld PICO-vraag
Vraag: Wat is het effect van door verpleegkundigen gecoördineerde zorg op het verlagen van
cardiovasculaire risicofactoren bij patiënten met een acuut coronair syndroom, vergeleken met
gebruikelijke zorg?
P acuut coronair syndroom (ACS)
I door verpleegkundigen gecoördineerde zorg
C gebruikelijke zorg
O cardiovasculaire risicofactoren
3
, Leerdoel: passende databanken selecteren op basis van PICO-vraag
Om goed in deze databases te kunnen zoeken, moet de vraag eerst nog omgezet worden in de
belangrijkste trefwoorden. Hiervoor wordt het PICO systeem gebruikt. De afkorting PICO staat
voor population (populatie), intervention (interventie), comparison (vergelijking)
en outcome (uitkomst). Bij elk element worden de belangrijkste trefwoorden geformuleerd
waarmee in de database naar artikelen gezocht zal worden. Het PICO-systeem is het meest
geschikt voor therapievragen. Daarbij staat de ‘I’ voor de interventie waarin de
verpleegkundige in eerste instantie geïnteresseerd is en de ‘C’ voor de interventie waarmee zij
die eerste interventie zou willen vergelijken.
Leerdoel: zoektermen formuleren
Voordat je onderzoek gaat doen moet je weten wat de grenzen van je onderzoek zijn.
Bijvoorbeeld vakantie. Je wilt naar Italië op een camping. Je selecteert op data, het gezelschap
en wat je wilt gaan doen. Door deze filters maak je je zoekterm concreet.
Je gaat op zoek naar de kernwoorden. In dit geval zomerhuisje, Italië, juli, camping. Om beter te
kunnen zoeken gebruik je synoniemen, enkel-meervoud, Engelstalig etc.
Leerdoel: zoektermen combineren met behulp van Booleaanse operatoren
De 3 belangrijkste Booleaanse operatoren waarmee gezocht kan worden op het internet
zijn AND, OR en NOT. Deze operatoren worden in een zoekopdracht gebruikt als "koppelingen"
om zoektermen te combineren of uit te sluiten, wat resulteert in meer gefocuste en productieve
zoekresultaten.
Het gebruik van deze operatoren kan het aantal opgeleverde resultaten aanzienlijk verfijnen of
uitbreiden. Booleaanse operatoren zijn nuttig om tijd te besparen doordat je zoekt naar meer
doelgerichte resultaten die beter aansluiten bij jouw behoeften, waardoor ongeschikte
resultaten worden geëlimineerd.
AND
Hiermee zoek je enkel naar informatie die beide zoektermen bevat. Als je gewoon meerdere
zoektermen na elkaar intypt, zal de zoekmachine deze zoektermen automatisch combineren
met deze Booleaanse AND-operator. Het voordeel is dat vele zoekresultaten relevant zijn. Het
nadeel is dat niet alle relevante zoekresultaten hiermee gevonden worden.
OR
Hiermee zoek je naar informatie die ten minste één van beide zoektermen bevat. Het voordeel
is dat veel relevante zoekresultaten gevonden worden. Het nadeel is dat ook heel wat niet-
relevante zoekresultaten gevonden worden.
NOT
Hiermee zoek je naar
informatie
die de eerste maar
niet de tweede
zoekterm beva
t. Het voordeel is dat
je minder en
relevantere
zoekresultaten
hebt. Het nadeel is dat er een gevaar is om relevante zoekresultaten uit te sluiten.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper marijkevanlangerak. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,89. Je zit daarna nergens aan vast.
