Farmacologie = geneesmiddelenleer
wisselwerking tussen farmaca (=vreemde) stoffen en fysiologie van het
lichaam
Naamgeving
- chemische naam : afgeleid van atoomstelling
o N-acetyl-4-aminofenol (paracetamol)
- Generische naam (soortnaam) : afgeleid van chemische naam, wereldwijd
hetzelfde
o Acetylsalicylzuur (aspirine)
- Merknaam: octrooi op aangevraagd
o Aantal jaren mag alleen bedrijf met octrooi het op de markt
brengen > duurder
Waarom grijpen geneesmiddelen aan?
Waarneming effect (op
orgaansysteem)
Aangrijping van een medicijn
Medicijnen hebben als doel >
eiwitten
Eiwitten worden gemaakt in een celkern.
Waarom eiwitten?
- veel verschillende eiwitten
- belangrijke rol in fysiologische processen
- organen/weefsels hebben eiwitten specifiek voor dat orgaan/weefsel
, - eiwitten komen op een specifieke plaats voor > op deze manier kan een
medicijn alleen specifiek op een plaats voor komen
welke typen eiwitten ?
- receptoren
- ionkanalen (stroomgeleiding van de ene kant naar de andere kant)
- enzymen (afbreken van voedingsstoffen, versnelling van processen)
- transporteiwitten (zorgen voor transport door celmembraan)
Receptoren
- handhaven homeostase : communicatie nodig
chemische boodschappers:
- hormonen
- neurotransmitters
- mediatoren
o plaatselijk/omliggende cellen
o bijvoorbeeld histamine
- binding van boodschapperstoffen aan receptoren in/op andere cellen >
effect
- ‘ligand’ = algemeen woord voor een stof die op een receptor past
waarom bindt een ligand aan een receptor ?
= boodschapper past alleen als hij de juiste vorm heeft voor de receptor
waarom binden geneesmiddelen aan receptor ?
- moleculaire structuur van adrenaline en salbutamol lijken op elkaar en
binden daardoor aan dezelfde receptoren
- salbutamol : verwijdt luchtwegen en verlicht symptomen astma
gevolg binding medicijn/receptor
- medicijn bootst chemische boodschapper na en geeft hetzelfde effect als
boodschapper
o agonist
of :
- medicijn blokkeert de receptor en geeft geen effect
o antagonist of blokker
agonist/antagonist
adrenalinereceptoren :
- salbutamol (agonist)
o stimuleert receptoren in longen
o veroorzaakt bronchodilatatie
o bij astma en COPD
- atenolol (antagonist)
o blokkeert receptoren in hart
o blokkeert daardoor stimulerende werking adrenaline
o hart: minder presteren en minder zuurstofbehoefte
o o.a. bij angina pectoris en hypertensie
, subgroepen receptoren
- adrenerge receptoren:
o B1- receptoren in longen
o B2 receptoren in hart
- Geneesmiddelen kunnen aangrijpen op subgroepen van receptoren
- Specifieke organen of weefsels kunnen doel worden van medicijn
- Als geneesmiddel niet specifiek voor specifieke subgroep > ongewenste
effecten in andere organen (bijwerkingen)
Ionkanalen
- alle belangrijke fysiologische processen hangen af van ionen die het
celmembraan passeren
- passief via ionkanalen
- actief via transporteiwitten
speelt een rol bij :
- actiepotentiaal zenuwcel
- kloppen van het hart
- filtratie van het bloed in de nieren
- opname voedingsstoffen in de darmen
ionen
- atomen of kleine moleculen die geladen zijn:
o positief geladen (kation)
o negatief geladen (anion)
- ionen zijn stabiel
enzymen
- elke seconde duizenden minuscule biochemische reacties in cellen
- enzymen: grote, complexe eiwitten die biochemische reacties katalyseren
- katalysatoren versnellen reacties, zonder zelf te veranderen
o dus steeds hergebruikt!
- Stof die door enzym wordt omgezet: substraat
Geneesmiddel onderbreekt reactieketen door aan enzym 2 te binden
Transporteiwitten
- transport van stoffen door celmembraan
- actief transport
o passief transport bij ionkanalen
transporteiwitten in synaps
- serotonine (neurotransmitter) betrokken bij o.a. stemming
- SSRI’s :
o Remmen de transporteiwitten voor serotonine
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper IrisJosephine. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.