Samenvatting maatschappijleer hoofdstuk 3
‘Inrichting van een samenleving’
Paragraaf 3.1 Samenlevingsdilemma’s
Elke samenleving wordt ingericht op 4 hoofddomeinen, telkens speelt hetzelfde waardendilemma en
die 4 dilemma’s heten samenlevingsdilemma’s: een dilemma van een groep maatschappelijke
problemen met hetzelfde dilemma:
1. Machtsdilemma;
2. Mensenrechtendilemma;
3. Welzijnsdilemma;
4. Cultuurdilemma
Machtsdilemma: inspraak of daadkracht
Mag iedereen bepalen over wie de macht heeft in een land/ gebied of bepaalt één iemand
dat?
Inspraak: iedereen moet mee beslissen (links).
Daadkracht: het snel en efficiënt nemen van besluiten (rechts).
- Midden rechts: een kleine democratisch gekozen regering mag voor het hele land
beslissen.
- Extreemrechts: dictatuur, één leider bepaalt wat er gebeurt.
Kiesrecht: mensen mogen het bestuur van de samenleving kiezen (centrum).
Extreem-links Links Centrum Rechts Extreem-rechts
De groep beslist Iedereen beslist Iedereen beslist Een kleine groep Één leider beslist
als geheel, maar wie mag wie mag beslist
gelijkheid wordt beslissen en krijgt beslissen
afgedwongen. zoveel mogelijk
invloed op de
beslissers
Zaken waarbij het de vraag is hoe de politieke macht verdeeld wordt en daarmee gaat het over het
machtsdilemma.
, Mensenrechtdilemma: orde of vrijheid?
Bij een mensenrechtendilemma horen de begrippen orde of vrijheid. Hierbij horen de twee
tegenovergestelde waarde bij het verschil hoe de actoren het dilemma willen oplossen: strijd of
vrijheid.
- Strijd: de overheid moet veel macht hebben en zij kiezen daarbij voor de waarde orde.
- Vrijheid: de vrijheid heeft veel te maken met mensenrechten die vrijheid voor alle
groepen zoveel mogelijk garanderen (mensenrechtendilemma).
Extreem-links én -rechts strijden voor maatschappelijke problemen.
- De overheid moet veel macht hebben om hun gelijk in de samenleving af te kunnen
dwingen. Orde: het opstellen van strenge regels en streng controleren op handhaving
ervan overheid/ dictator regeert met de harde hand en weinig zeggenschap voor de
onderdanen in het land.
o Extreem-links: gelijkheid af te dwingen.
o Extreem-rechts: één waarheid en cultuur met daarbij horende normen
afdwingen.
Actoren uit het midden kiezen voor het debat, inwoners moeten daarom vrijheid hebben.
In noodgevallen kan de overheid ervoor kiezen de vrijheid te beperken om meer orde te creëren en
daar kom het dilemma om de hoek: alleen vrijheid en helemaal geen orde is voor het midden ook
niet wenselijk.
Rechts/ centrumrechtse actoren benadrukken dat mensen voor hun slechte daden gestraft moeten
worden (repressie: De bestrijding en hulpverlening in noodsituaties door inzet van interne en
externe hulpverleningsdiensten).
Linkse/ centrumlinkse actoren benadrukken juist dat mensen die de fout ingaan hulp moeten krijgen
om weer op het goede pad te komen (preventie: het beperken van de kansen op en de gevolgen van
ongevallen met behulp van het doorvoeren van maatregelen/ voorkomen).
In Nederland kennen we preventie én repressie tweesporenbeleid.
Extreem-links Links Centrum Rechts Extreem-rechts
Strijd om orde te Debat over Zoveel mogelijk Debat over Strijd om orde te
krijgen voor vrijheid met de gelijke vrijheden vrijheid met de krijgen voor één
economische nadruk op het voor alle groepen nadruk op het waarheid en één
gelijkheid stimuleren van bestraffen van cultuur
het goede het kwade
Welzijnsdilemma: bestaanszekerheid of eigen verantwoordelijkheid
Het welzijnsdilemma: veel verdelen om gelijkheid te krijgen (bestaanszekerheid) of mensen
zelfverantwoordelijkheid maken voor hun welzijn en accepteren dat er verschillen zijn (eigen
verantwoordelijkheid).
- Als privébezit waar winst mee gemaakt kan worden zoveel mogelijk wordt afgeschaft,
kan de overheid zorgen dat iedereen kan rondkomen bestaanszekerheid: mensen
moeten voldoende middelen hebben om basisbehoeften te kunnen bevredigen.
De linke en centrum-linkse actoren vinden vrijheid en privébezit ook belangrijk
gelijkheid niet afdwingen.
- Economische vrijheid maakt het mogelijk dat mensen het beste voor zichzelf kunnen
zoeken eigen verantwoordelijkheid: mensen zijn zelfverantwoordelijk voor hun
welvaart.
Extreem-rechts: groepen buiten de eigen cultuur worden buitengesloten.
Binnen de cultuurgroep is er wel onderlinge steun en dus geen volledig eigen
verantwoordelijkheid, maar er is een sterke hiërarchische verhouding.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauragerritsen2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.