Geschiedenis samenvatting Steden en burgers paragraaf 1 (1050-1700)
(KA 13 &14)
Europa vanaf de 11de eeuw:
Veranderingen in landbouw groei van de bevolking
Klimaat verbeterde: productie/vernieuwingen landbouw nam toe: 1000-1300: bevolking
-ontginningen bos verdubbelde
- Droogleggen (overstroomde) gebieden met windmolens Na 1350:
- verbetering landbouwwerktuigen Klimaatverslechtering & de
-invoering van drieslagstelsel pest: bevolkingsdaling
Opbloeiende handel Groei nijverheid
Overschot voedsel: ruilhandel handelscontacten met steden
Tekort aan grondstoffen? Internationale handel. Wisselbrief uitgevonden
Groei bevolking: meer specialisatie (bakkers, slagers, jagers)
Groei van de nijverheid verdere groei van de handel.
Toename internationale handel behoefte aan geld
Voor veiligheid bezit van geld: 13e eeuw wisselbrief uitgevonden.
Wisselbrief met bedrag: inruilen tegen munten bij de bank.
Groei bevolking + toename handel = Opkomst van steden.
Lage landen: 1 van de meest verstedelijkte gebieden van Europa
3 oorzaken:
- Gunstiger geografische omstandigheden
Rivieren uit Noordzee met verbinding met Engeland & Europa. Na de middeleeuwen: ook
de rest van de wereld. (De Schelde, Maas, Rijn en IJssel).
Late middeleeuwen: urbanisatie bevorderd naar landwegen.
Maar: vooral vervoer over water, omdat goederenvervoer sneller ging dan over land!
- Meer bescherming van landsheren, hoge edelen, geestelijken & landsbesturen
Stadrechten in ruil voor belasting. Helpen van buitenlandse handel: voordelen!
Welvaart groeide: handelsroutes beschermen, einde aan belastingen & schoten geld
voor.
- Meer samenwerking tussen steden
Onderling handelsverbod: De Hanze (Noord-Europese steden) onderlinge handel.
Stedelingen kopen zelfbestuur:
Om economische belangen te beschermen: kochten stedelingen zelfbestuur (stadsrechten).
Eerst: steden verplichtingen aan landsheer, dankzij welvaart: positie versterkt tov landsheer.
Verzochten landsheer koning/graaf/hertog voor stadsrechten.
Stadsrechten in ruil voor erkenning als landsheer, betalen belastingen & militaire hulp.
Stadsrechten:
- Geen verplichtingen tegenover grootgrondbezitter
- Zelf bestuur & rechtspraak regelen
- Zelf bepalen wie poorter is & wie niet
Stad: centrum van een verzorgingsgebied. Bewoners economisch & politiek verbonden.
Stad & omgeving verbonden: behoorden tot grondgebied van een landsheer. Jaarmarkt:
netwerken. Steden: hoog sterftegetal, kans werk, bescherming & scholing. (Arbeidsmarkt)
Migratiestroom: Platteland kleine steden. Daarna: kleine steden grote steden.
, Lonen stegen in grote steden.
Paragraaf 2: Opkomst Vlaanderen en Brabant in de Late middeleeuwen
Startpunt stedelijk dynamiek: Atrecht. (Frankrijk) centrum van de nijverheid & centrale
plaats lakennijverheid. Rijke kooplieden versterken positie: koopliedengilden & leningen
verstrekken.
Patriciërs: burgers met macht in steden. (Rijke kooplieden). Banden met adel.
Het gemeen: rest vd bevolking. (Ambachtslieden, dagloners, werklozen) Spanningen onder
bestuur.
- Patriciërs (10%): stadsbestuur.
- Ambachtslieden (40%): Het gemeen
- Dagloners: (De rest). Geen vast inkomen & ontevredenheid armoede/honger
Guldensporenslag: (1302) Vlaamse ambachtslieden waren tegen patriciërs en feodale heren.
Tussen koning van Frankrijk (vooral patriciërs) & graaf van Vlaanderen (het gemeen)
spanning want, Vlaanderen was onafhankelijk & Franse koning wil meer macht in
Vlaanderen.
Vlamingen wonnen (sterk bewapend)
1300: Vlaanderen & Brabant economisch zwaartepunt van Nederlandse gewesten.
Sterk verstedelijkt: 40%.
Vlaamse handelssteden: internationaal handelsnetwerk.
Na 1300: Brugge nam handelscentrum over van Atrecht. Na 1134: Kanalisering waterwegen.
Vlaamse Hanze: Netwerk versterkt door:
- Innovatie op allerlei gebieden
Kogge, kanalen, productie landbouw
- Schaalvergroting
Groeiende stadsbevolking meer gebouwd, meer landbouw. Toename handel
(water)wegen.
Antwerpen, Brugge, Amsterdam: eigen positie:
- Antwerpen: goede verbinding Europees achterland & nieuwe schepen
- Brugge: combineerde wisselbrief en bank tot eerste Koopmansbeurs (handelsgebouw
voor goederenhandel.)
- Amsterdam: haven voor graanhandel met Oostzeegebied
Stedelijke burgerij neemt taken over van adel en geestelijkheid
Sociale zorg Vroege middeleeuwen: kerk, late middeleeuwen bestuurders (stadsbestuur).
Gilden: bejaarden & wezen.
Onderwijs kloosterscholen door stadsbestuur. Merendeel analfabeet, 15e eeuw: alle
mannen alfabeet.
Stadsbesturen: algemeen belang (Bonum commune).
- Stadsbestuur: monopolie op gebruik van geweld
- Niet aan de regels van strafbestuur? Straf
- Openbare gebouwen (stadshuis, wegen, bruggen, bouw kerken). van geestelijken
- Maatregelen die in strijd zijn met particuliere belangen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper enise1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.