Samenvatting
Samenvatting gedragswetenschappen leerjaar 2.4 individu&maatschappij
- Instelling
- Hanzehogeschool Groningen (Hanze)
zeer complete samenvatting voor de toets. alle toetsstof staat hierin beschreven
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 53 pagina's
Voorbeeld 4 van de 53 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting I&M Hoofdstuk 7 PersoonlijkheidWeek 1
Wanneer spreek je van een persoonlijkheidsstoornis? -> iemand die voortdurend met zichzelf of
anderen in de knoei raakt en hieronder ernstig lijdt. Vastlopen in het werk, sociale relatief of studie
en niet aan kunnen passen op veranderde omstandigheden.
Grens tussen normaal en gestoord is vaak niet duidelijk
Persoonlijkheid -> psychologische eigenschappen die een bepaalde continuïteit verlenen aan het
gedrag van een individu in verschillende situaties en op verschillende momenten.
- Rode draad van het leven
- Als deze draad onverhoopt breekt -> persoonlijkheid kan beladen raken -> er ontstaat een
persoonlijkheidsstoornis.
- De ‘’standaardinstellingen’’ van het unieke patroon van motieven, emoties en percepties in
combinatie met aangeleerde schema’s die we toepassen om onszelf en onze wereld te
begrijpen.
Persoonlijkheid bestaat uit:
- Leren
- Perceptie
- Ontwikkeling
- Motivatie
- Emotie etc.
Persoonlijkheid maakt iedereen verschillend.
7.1.1. biologie, menselijke natuur en persoonlijkheid
Displacement van agressie -> mensen die onder druk staan gaan op zoek naar een oorzaak, naar de
‘’vijand’’. Bijvoorbeeld bevolkingsgroepen die een schuldige aanwijzen voor de armoede of
ongelijkheid. (verplaatsing van agressie)
Je hebt zoveel motieven omdat -> de hersenen lijken te bestaan uit een verzameling
‘’modulen’’ waarvan elk zich heeft gespecialiseerd in de realisatie van een specifiek doel.
- Seks
- Agressie
- Honger
- Affiliatie
- Dorst
- Prestaties
7.1.2. de effecten van nurture: persoonlijkheid en de omgeving
Gedrag wordt voor een groot deel gevormd door:
- Principes van behavioristische conditionering
- Cognitief leren
- Sociale psychologie
De omgeving en opvoeding (jeugd) is een belangrijke factor voor het vormen van de
persoonlijkheid
1
, 7.1.3. de effecten van nature: karakter en psychische processen
Beschrijvende persoonlijkheidstheorie -> bij dit type theorie ligt de nadruk op de betrekkelijk
stabiele persoonlijkheidskenmerken (karaktertrekken) van een individu.
Procestheorieën: gaan verder dan alleen beschrijven. Verklaren de persoonlijkheid in termen
van de interne persoonlijkheidsprocessen op (motivatie, pereceptie, leren en ontwikkeling)
op basis van bewuste en onbewuste processen.
- Voor een complete verklaring van persoonlijkheid heb je beide nodig
- De cultuur is ook van invloed op de persoonlijkheid. Diverse persoonlijkheidskenmerken
komen voor in alle culturen. Maar er zijn ook veel verschillen per cultuur.
Individualisme -> gericht op een individu. Opvallen in de menigte door talent of intelligentie.
Bijv. Amerika en Westerse culturen
Collectivisme -> gericht op de groep. Bevorderen van sociale harmonie en goed binnen de
groep passen. Bijv. China, Afrika en Midden-Oosten.
- Heel lang geleden werd er al onderscheid gemaakt tussen de 4 temperamenten door een
theorie van de Griekse arts Hippocrates. Hij dacht dat het temperament veroorzaakt werd
door 4 humores (lichaamssappen)
Bloed -> bron: hart -> temperament: optimistisch
Chole (gele gal) -> bron: lever -> temperament: licht ontvlambaar
Melanchole (zwarte gal) -> bron: milt -> depressief
Flegma (slijm) -> bron: hersenen -> temperament: traag
Hier is het nederlandse woord humeur van afgeleid.
Dispotionele theorieën -> temperament, karaktertrek en type vallen samen onder dit begrip.
7.2.1. persoonlijkheid en temperament
Temperament -> biologisch bepaalde disposities die al in de vroege jeugd waarneembaat zijn en die
de snelheid en intensiteit van een emotionele reactie en de overheersende stemming van een
individu bepalen.
- Biologische disposities beïnvloeden onze basale persoonlijkheid
- Frontaalkwabben spelen een rol bij het reguleren van elementaire stemming
- Temperament: verhoudingen van chemische stoffen in de hersenen verschillen en
waarschijnlijk is dit genetisch bepaald.
- Ook neurotransmitters spelen een rol in verschillen van temperamenten tussen mensen.
- Extroverte of interverte eigenschap speelt ook mee
7.2.2 persoonlijkheid als compendium van persoonlijkheidstrekken
Karaktertrekken -> stabiele persoonlijkheidskenmerken waarvan men aanneemt dat ze zich in het
individu bevindingen en die in verschillende omstandigheden bepalend zijn voor de gedachten en
handelingen.
2
,Verschil tussen karaktertrekken en temperament -> temperament is de basis van de persoonlijkheid.
Karaktertrekken is een meerdimensionale structuur rust op basis van het temperament en ontwikkelt
zich sterk door ervaringen en door processen waardoor de persoon wordt beïnvloed.
De 5 factoren theorie -> bestaat uit 5 dimensies. Uiteenlopend van ene uiterste tot
het andere uiterste.
- open-nieuwsgierigheid vs gesloten ongeïnteresseerd (openness to experience). De ene kant
ook wel beschreven als onderzoekende geest en nieuwsgierig en de andere kant als
ongeïnteresseerd en kleingeestig.
- Betrouwbaar-georganiseerd vs onbetrouwbaar-chaotisch (conscientiousness). Aan de ene
kant beschreven als doelgericht, zelfbeheersing en vasthoudend en de andere kant impulsief,
zorgeloos en onverantwoordelijk.
- Dominant-extravert vs ondergeschikt-introvert (extraversion). Aan de ene kant sociaal
aanpassingsvermogen, assertiviteit, onbevangenheid en aan de andere kant introversie en
verlegenheid.
- Warm-vertrouwend vs koel-achterdochtig (agreeableness). Aan de ene kant prosociale
benadering en warmte om zich heen en aan de andere kant kil en negatief.
- Gelijkmatig-zelfverzekerd vs nerveus-temperamentvol. Aan de ene kant emotionele stabiliteit
en emotionele controle en aan de andere kant angst of emotionaliteit.
( afkorting OCEAN kan gebruikt worden, open, consciëntieus, extravert, aangenaam en neurotisch)
- Factoranalyse -> een wiskundig instrument waarmee de onderzoeker relaties tussen clusters
van items op persoonlijkheidstests kan aantonen.
- Eysenck’s pen -> psychotisme, extraversie en neuroticisme
De 5 factoren kunnen worden beoordeelt aan de hand van persoonlijkheidstests.
- Voorbeeld is de NEO-Pi
- Bestudeert: stabiliteit van de persoonlijkheid gedurende het leven, relatie van
persoonlijkheidskenmerken met lichamelijke gezondheid en relatie van
persoonlijkheidskenmerken met gebeurtenissen die bepalend zijn voor verloop van het
leven.
- Betrouwbare test: consistente uitkomsten
- Valide test: meet wat hij geacht wordt te meten, persoonlijkheidskenmerken.
- BIG-five is ook een voorbeeld
Deze theorieën geven echter maar een momentopname. En beschrijven het gedrag
maar er is geen verklaring voor. Daarnaast kan selffulfilling prophecy optreden.
Selffulfilling prophecy -> een stempel krijgen en je hier ook naar gaan gedragen. Hierdoor is er een
belemmering in pogingen om te veranderen.
7.3.1 de psychodynamische theorieën: nadruk op motivatie en psychische stoornissen
Psychodynamische persoonlijkheidstheorie -> richt zich op aandacht op motivatie,
met name de motieven vanuit het onbewuste en op de invloed van ervaringen uit de
vroege jeugd op geestelijke gezondheid.
Humanistische persoonlijkheidstheorie -> legt het accent op het bewuste en op de
huidige, subjectieve realiteit (hoe zien wij ons zelf en hoe zien anderen ons)
Sociaal-cognitieve theorie -> wordt onze persoonlijkheid beïnvloedt door leren,
perceptie en sociale interactie?
3
, Psychoanalyse -> grondlegger is Sigumd Freund. Verklaarde met zijn theorie angsten, fobieën en
depressies uit het onbewuste.
Onbewuste -> verborgen ziedende ketel vol impulsen zoals instincten en motieven waardoor de
persoonlijkheid wordt aangedreven.
Eros -> drijfveer
Libido -> energie achter de drijfveer
Thanatos -> agressie of vernietigingsdrang (roekeloos rijden en dwangmatig gokken zijn voorbeelden)
Psychisch determinisme -> al het handelen wordt veroorzaakt door onbewuste energie
Fixatie -> in een bepaalde fase van de psychoseksuele ontwikkeling blijven steken. Deze
ontwikkeling maak je door als kind.
Freud zijn definitie van persoonlijkheid -> drie eenheid van het ego, id en superego die samen een
geest vormen die constant met zichzelf in oorlog verkeert.
- ID: het primitieve, onbewuste reservoir. Het handelt onbewust volgens het lustprincipe.
- Superego: virtuele opvoeder in de geest. Houdt zich bezig met naleving van de morele eisen.
- Ego: het bewuste gedeelte van de geest dat volgens het realiteitsprincipe werkt. Leert om
driften te beheersen en aan te passen aan de verwachting van een ander.
Soorten ego-afweermechanismen volgens Freud:
- Ontkenning -> lastige situatie vermijden door ontkennen dat die bestaat. Wordt gebruikt
door mensen met alcoholproblemen.
- Rationalisatie -> goedpraten van verkeerd gedrag. Bijvoorbeeld na het spieken bij een toets
‘’iedereen doet het’’
- Reactieformatie -> iemand die problemen heeft en zich precies tegenovergesteld gedragen.
Bijvoorbeeld een probleem hebben met seksuele gevoelens en gaan protesteren voor
wetgeving om seksueel gedraag van andere mensen te reguleren.
- Verschuiving -> het verschuiven van de reactie van de werkelijke bron van stress naar een
veiliger persoon of object. Bijvoorbeeld boos zijn op je baas maar ipv hem even tegen de
muur slaan.
- Regressie -> wegkruipen of huilen in een stressvolle situatie. Keren terug naar eerdere
ontwikkelingsfase en tonen onvolwassenheid. Kinderlijk gedrag dat effectief was toen ze als
kind met stress werden geconfronteerd.
- Sublimatie -> iemand die zijn seksuele energie opkropt. Uitlaatklep zoeken in sociaal
geaccepteerde.
- Projectie -> een voorbeeld hiervan is iemand die vreemdgaat maar de schuld bij de partner
neerlegt om zo begeerten en angsten zelf niet te hoeven ervaren.
Verdringing van emoties -> kan leiden tot disfunctionele seksuele relaties en het onvermogen om
openlijk om te gaan met anderen die zon situatie symboliseren.
Volgenlingen van Freud -> neufrodianen
Collectief onderbewuste -> reservoir van gemeenschappelijke instinctieve herinneringen,
bevolkt door eeuwenoude beelden (archetypen).
7.3.2 humanistische theorieën: nadruk op menselijk potentieel en geestelijke gezondheid
- De positieve behoefte om zich aan te passen, te leren, te groeien en uit te blinken.
Zelfactualiserende persoonlijkheden -> je bezighouden met zaken waarbij je je sterk betrokken voelt
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper llmhemmen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen