Motiverende gespreksvoering voor
sociaal agogisch werk H. 7,8,9
Hoofdstuk 7: Verandertaal: uitlokken van wensen en mogelijkheden:
Als mensen niet veranderen kan dit 3 redenen hebben:
- ze willen echt niet veranderen
- ze weten niet hoe
- ze zijn ambivalent: ambivalent houdt in dat men onzeker over wat de gevoelens tegenover
verandering precies zijn. er ontstaat een ja-maar conflict. Ze hebben wel een beeld van de
Voor en nadelen van hun gedrag maar hebben hier tegenstrijdige gevoelens over.
Er ontstaat een intern conflict wanneer men tegelijkertijd gemotiveerd is voor verschillende: doelen,
waarden en wensen. Dit conflict veroorzaakt stilstand en belemmert de verandering. Dit conflict
ontstaat op verschillende manieren.
- Men moet kiezen tussen 2 positieve alternatieven
- men heeft het gevoel te moeten kiezen tussen 2 kwaden.
- men wordt tegelijkertijd aangetrokken en afgestoten door hetzelfde
- men twijfelt tussen 2 alternatieven die beiden zowel sterke positieve als negatieve punten
hebben
Je kunt dit soort dilemma’s herkennen aan gemengde boodschappen. Er wordt zowel bezwaartaal als
verandertaal gegeven.
Bezwaartaal: drukt acceptatie van huidige situatie uit of de redenen om het zo te houden:
Is het gevolg van:
- de situatie willen houden zoals het is
- niet kunnen veranderen of denken dat het niet mogelijk is.
- Voordelen zien in de huidige situatie
- nadelen zien in verandering
Verandertaal: geeft de wens aan om te veranderen en de redenen hiervoor.
is het gevolg van:
- de wens de situatie te veranderen
- de gedachte dat dit mogelijk is
- voordelen zien in veranderen
- nadelen zien in huidife situatie =.
Signalen van ambivalentie:
- uitingen van bezwaartaal
- beschikbare informatie wordt onvoldoene benut om de situatie te veranderen.
- het vermijden van bepaalde situaties om niet gecontrofronteerd te worden met de
veranderingsnoodzaak
- duidelijk verschil tussen wat de client zegt en doet
-
Cognitief onbewuste: men heeft vaak niet voor welke gevoelens er bij hen spelen bij het maken van
keuzes of het stellen van doelen, totdat hen gevraagd wordt de voor en nadelen op een rij te zetten.
De uitkomst vertelt iets over hoe ze over zichzelf of de situatie denken.
,Ambivalentie verkennen: als professional help je door de ambivalentie niet uit de weg te gaan en
deze te verkennen. Dit doe je door de client te stimuleren zijn gedachtes en gevoelens over de voor
en nadelen van veranderen en niet veranderen op een rijte te zetten. Ambivalentie hoeft niet
opgelost te worden om verder te kunnen maar wel verminderd worden, een kleine verschuiving in de
balans is al genoeg om stappen te kunnen zetten.
Bij sommige cliënten lijkt er bijna of helemaal geen ambivalentie aanwezig te zijn. er zijn 2 vormen
van gebrek aan ambivalentie:
Wel een probleem - geen hulpvraag:
Cliënten kunnen zien dat zij een probleem hebben en om hulp vragen zonder dat ze het nodig vinden
om te veranderen. Ze willen van het probleem af maar moeten nog ontdekken wat dit van henzelf
vraagt. De ambivalentie die dan ontstaat op het punt : wil ik dit wel? is het aanknopingspunt.
Geen probleem - geen twijfel:
Een gebrek aan ambivalentie kan betekenen dat de cliënt vind dat hij geen probleem heeft maar
problematiek krijgt opgedrongen. De eerste stap is dan zorgen dat iemand ambivalenter wordt. Dit
betekent dat men bewust wordt dat er ook nadelen aan de huidige situatie zijn. Dat er een verschil is
tussen hoe dingen nu gaan en hoe het eigenlijk zou willen. De motivatie ontstaat uit deze
discrepantie.
Vergroten van discrepantie:
De gedachte waarom zou ik eigenlijk willen veranderen? is het belangrijskte kenmerk van een gebrek
aan discrepantie. Zonder deze discrepantie zal de cliënt niet willen overwegen te veranderen, het is
dus een taak om deze te helpen ontwikkelen en vergroten. Het is hierbij niet de bedoeling om een
persoon te confronteren met de discprepantie tussen gedrag en overtuigingen, het onderzoeken van
de voor en nadelen van belangrijke waarden en normen kan hetbeste gebeuren in een explorerende
observerende stijl.
Mensen zijn altijd gemotiveerd voor iets, het is de kunst erachter te komen wat het is en daarbij aan
te haken.
Ambivalentie verkennen:
Dit doe je onder andere door de basistechnieken uit hoofdstuk 5 toe te passen. Vooral het stellen
van open vragen, en alle vormen van reflectie zijn geschikt. Vooral dubbelzijdige reflectie en de
complexe reflectie:
Dubbelzijdige reflectie: reflectie vanuit de verschillende gezichtspunten kan de cliënt. Zonder 1 kant
te veroordelen. Vooral nuttig bij dubbele gevoelens over een bepaald doel.
Complexe reflectie: reflecties die de mogelijke bedoelingen en het gevoel van de cliënt weergeven.
Hierdoor verdiept de manier van kijken op zichzelf en de situatie en wordt meer richting gegeven.
Onderzoeken van voor en nadelen: hiermee vraag je door op de voor en nadelen van de huidige
situatie en de verandering.
Van ambivalentie naar verandertaal:
Om uit de ambivalentie te komen moet je je richten op wat de cliënt wel wilt en niet op wat de cliënt
niet wilt. De verandering komt pas op gang wanneer het resultaat gekoppeld is aan iets wat voor
hem waardevol is, dat geeft motivatie.
Hoe groter het persoonlijk belang, hoe groter de motivatie;
, Verandertaal uitspreken: het pleidooi voor verandering komt in de praktijk meestal van de
professional. Dit wordt ook wel de hulpverlenerreflex genoemd. Het is de neiging hulp te bieden
door een advies of oplossing te bedenken. Het is een bekende valkuil. Het kan zijn dat een
ambivalente cliënt het eens is met het advies, maar omdat deze hinkt op 2 gedachten, verdedigd hij
logischer wijs de andere gedachte.
Mensen worden het meest overtuigd door wat ze zelf zeggen. Doordat men het zichzelf hoort zeggen
wordt men nog eens versterkt in de overtuiging.
Vormen van verandertaal: in het uitspreken van verandertaal zijn 2 stappen: eerst warmt de client
zich op om te veranderen. hij gaat erover nadenken en spreekt die gedachte uit. dit is
voorbereidende verandertaal. De 2e stap is de wens om actie te ondernemen, die wordt herkend
aan actiewoorden en wordt activerende verandertaal genoemd.
Verandertaal uitlokken:
- dit doe je door de cliënt uitspraken te laten doen over de wens, noodzaak en mogelijkheden
om te veranderen.
- de voor en nadelen te onderzoeken
- optimisme uitlokken ( zoek naar positieve geluiden)
- goede voornemens laten uitspreken
- extremen te laten onderzoeken ( laten nadenken over beste of slechtste uitkomst)
- terugkijken of vooruit kijken ( kan doelen waarden en wensen uit het verleden naar boven
brengen meer positieve energie)
- doelen en waarden exploreren ( wat is er echt belangrijk?)
- herkaderen
- positieve uitzonderingen zoeken
Vertrouwen uitlokken:
Men kan pas veranderen het vertrouwen om te kunnen veranderen net zo groot is als het belang.
Het vertrouwen heeft te maken met 3 facetten:
- de overtuiging dat het mogelijk is een doel te bereiken ( realistisch)
- de overtuiging daar zelf toe in staat te zijn ( persoonlijke effectiviteit)
- een beeld hebben over hoe de verandering bereikbaar zou kunnen zijn ( een plan, +
hulpmiddelen)
Geen vertrouwen hebben kan worden verward met weerstand, onderzoek waarom iemand denkt
dat het toch niet zal werken. ( vragen hoe je het kunt aanpakken?, wat is de eerste stap?)
Valkuilen bij het uitlokken van vertrouwen:
- pak het gebrek van zelfvertrouwen niet aan met een oplossing, dit roept weerstand op.
- geruststellen, kan strijd uitnodigen
- laat je niet meeslepen in de negativiteit
Verandertaal versterken:
Zodra er verandertaal wordt uitgesproken moet je deze versterken. Let op dat je niet direct
afspraken gaat maken over de verandering, het kan zo zijn dat de persoon er nog niet klaar voor is.
Versterk eerst de verandertaal door:
- uitweiden en uitbouwen ( zijn er nog meer redenen?, kunt u een voorbeeld geven?)
- verandertaal bevestigen ( dat is een goed idee!)
- Verandertaal reflecteren en samenvatten
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MandyKlevering. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.