College aantekeningen
Hoorcollege week 1 Wetgevingsvraagstukken
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Aantekeningen hoorcollege week 1 (woord voor woord uitgetikt)
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
Voorbeeld 2 van de 10 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege week 1 Wetgeven in de democratische rechtsstaatColleges
• Week 1: Wetgeven in de democratische rechtsstaat
• Week 2: Wetgeving en praktijk: hoe richt je een wet in?
• Week 3: Wetgeving en kwaliteit
– Wat is precies een goede wet? Sinds de jaren negentig voert de overheid een
wetgevingskwaliteitsbeleid waarbij het niet alleen gaat om de juridische kwaliteit maar ook
om de kwaliteit van het beleid wat aan de wet ten grondslag ligt.
• Week 4: De wetgevingsprocedure: hoe komt een wet tot stand?
• Week 5: Wetgeving en innovatie
– Dat zal gaan over de vraag in hoeverre verhoudt de wetgeving zich tot alle
maatschappelijke ontwikkelingen en vernieuwingen die op dit moment plaatsvinden, vaak
in een heel hoog tempo. Kan de wetgever dat wel bijbenen gelet op die
wetgevingsprocedure? Moet de wetgever niet veel sneller op maatschappelijke
ontwikkelingen inspelen? Wat is de rol van experimentenwetgeving in dat opzicht?
Regelmaat: tijdschrift over wetgeving (vuurwerkverbod?)
Grote verschillen rechter-wetgever:
– Rechtsvorming o.g.v. algemene gezichtspunten
– Multidisciplinaire benadering
Actualiteit: SyRi
Gisteren heeft de rechtbank Den Haag een hele belangrijke uitspraak gedaan. Veel mensen zaten
erop te wachten, omdat er best heel veel van afhangt. Die uitspraak ging over het systeem risico
indicatie (SyRi). SyRi = analyse data om frauderisico’s te detecteren. Dat is een systeem met behulp
waarvan allerlei data, ook persoonsgegevens worden geanalyseerd met moderne technieken en dat
is erop gericht om frauderisico’s op het spoor te komen. Om op die manier ook gerichter fraude te
kunnen opsporen en te vervolgen. Met de moderne techniek kun je tegenwoordig erg veel, dus wat
er dan gebeurt is dat er vanuit verschillende organisaties (bv. Belastingdienst, gemeentes, UWV etc.)
gegevens kunnen krijgen van de politie en die gegevens worden bij elkaar gebracht en daar wordt
vervolgens een programma op los gelaten en vervolgens komt daar iets uit. Op die manier probeert
de overheid zicht te krijgen op fraude. Deze werkwijze vindt ingang op allerlei andere terreinen, denk
bijv. aan bestrijding van ondermijning. Daar wordt precies dezelfde techniek toegepast. Deze
uitspraak van de rechtbank is niet alleen van belang voor de fraudebestrijding in de sociale zekerheid
maar eigenlijk veel breder.
Rb. Den Haag 5-2-2020: SyRi-wetgeving in strijd met art. 8 EVRM
Gebruik moderne technieken: ernstige inmenging in privéleven
Hier worden allerlei moderne technieken gebruikt. Je kunt op dat terrein steeds meer en de
ontwikkelingen gaan ook razendsnel. En als je daar wat beter naar kijkt, ook gelet op de
mogelijkheden die dat techniek biedt dat kunnen onder omstandigheden hele forse
inbreuken zijn op de persoonlijke levenssfeer zoals gewaarborgd door onder meer art. 8
EVRM.
Wetgever: bijzondere verantwoordelijkheid
Vanwege de ernst van de potentiële inmenging heeft de wetgever een bijzondere
verantwoordelijkheid. Naarmate die inmenging ernstiger is, moet de wetgever ook een
sterkere verantwoordelijkheid in acht gaan nemen.
Wettelijke waarborgen onvoldoende: voor burger onvoldoende inzichtelijk en controleerbaar
op grond van welke gegevens en op welke wijze een verhoogd risico wordt vastgelegd.
1
, Vervolgens heeft de rechtbank de SyRi-wet getoetst en volgens de rechtbank zijn de
wettelijke waarborgen onvoldoende omdat eigenlijk voor de burger onvoldoende inzichtelijk
en controleerbaar is op grond van welke gegevens en op welke manier precies een verhoogd
risico op fraudebestrijding wordt vastgesteld. Dat is als het ware niet transparant. Als je de
wet als burger leest dan begrijp je eigenlijk niet hoe dat werkt. Dat moet voor de burger veel
transparanter gebeuren, want als eenmaal een verhoogd risico is vastgesteld dat kan enorme
implicaties hebben voor individuele burgers.
o Precedentwerking: gevolgen voor andere (voorgenomen) wetgeving. Wat betekent
deze uitspraak in andere situaties? Als art. 8 EVRM deze implicaties heeft, wat
betekent dat voor bestaande en ook toekomstige wetgeving?
R.A.J. van Gestel, 'Leidt terugtred van de wetgever tot een opmars van rechterlijke rechtsvorming en
afbraak van democratische waarden?' : die wetgever moet natuurlijk zijn best doen, maar je kunt
niet alles op voorhand in een wet regelen en als de wet dus eigenlijk tekortschiet dan moet die
rechter er maar inspringen om bepaalde dingen recht te zetten ter bescherming van de burger.
Nadeel: dit soort dingen zie je steeds vaker waarbij die wetgeving wordt getoetst door de rechter
vaak met behulp van internationale verdragen. Als dan vervolgens de rechter interpretaties geeft van
met name art. 8 EVRM…
Waarom is wetgeving belangrijk?
Democratische rechtsstaat: vrijheid van de burger. Wij moeten als burgers in vrijheid en veiligheid
kunnen leven en daar is die democratische rechtsstaat op gericht.
Wezenlijk onderscheid overheid-burger:
– Burger is vrij, tenzij bepaald handelen verboden is
– Overheid mag niet handelen, tenzij hij bevoegd is
Elementaire rol: de wet
– beperking van de vrijheid van burgers alleen op grond van de wet
– overheid alleen bevoegd voor zover de wet dat specifiek regelt (legaliteitsbeginsel: zie
Fluoridering en Methadonbrief-arrest).
Heel veel vragen hebben eigenlijk met dit basisschema te maken. Kijk maar naar de SyRi-zaak. Dat
gaat om de vraag: regelt de wet afdoende de bevoegdheden van de overheid om gegevens te
verwerken? Eigenlijk gaat het om die vraag. En is de overheid wel bevoegd om al die
persoonsgegeven te verwerken met behulp waarvan de vrijheid van burgers wordt ingeperkt en is de
wet op dat punt aan de maat?
Voorbeeld: WIV 2017
Uitbreiding bevoegdheden inlichtingen- en veiligheidsdiensten
- nodig in het belang van de staatsveiligheid
- aanpassing aan moderne technieken
WIV 2017 waarin de bevoegdheden van de AIVD en de militaire inlichtingendienst aanmerkelijk zijn
uitgebreid. Dat werd nodig gevonden in het belang van de staatsveiligheid en dat had ook weer te
maken met de aanpassing van wetgeving aan het gebruik van moderne technieken. Echter, met
name het gebruik van die moderne technieken leverde een behoorlijke inbreuk op de privacy op. Die
wet werd bestempeld als de sleepwet. Dan ging het om de vraag of die bevoegdheden in de wet
voldoende proportioneel zijn en voldoende waarborgen?
Echter: inbreuk op privacy (‘sleepwet’)
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper madiha_e. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 72042 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen