College aantekeningen
Hoorcollege week 2 (woord voor woord uitgetikt)
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Collegedictaat van 18 pagina's voor het vak Overheidsaansprakelijkheidsrecht aan de UL (Hoorcollege week 2)
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
Voorbeeld 3 van de 18 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege week 2 Nadeelcompensatie en planschadetegemoetkomingBij onrechtmatige overheidsdaad krijg je gehele schade vergoed. In het nadeelcompensatierecht is
dat anders. We gaan niet al je schade vergoeden, maar alleen het deel van de schade die
onevenredig is. Twee criteria zijn hierbij relevant abnormale en speciale last. Alleen onevenredige
deel van de schade komt voor nadeelcompensatie in aanmerking. Grondslag voor
nadeelcompensatie is het egalitébeginsel en daarin is ook het normaal maatschappelijk risico in
opgenomen. Planschaderecht is de bijzondere tak van sport binnen de overkoepelende categorie
nadeelcompensatierecht.
Planschade: vb. eerst kon alleen crèche naast jouw huis komen maar na planmaatregel een
coffeeshop. Hierdoor kan men planschade leiden.
Inhoud van dit college
1 Wat is nadeelcompensatie?
2 De Wet nadeelcompensatie
3 Materiële criteria voor nadeelcompensatie
speciale last
normaal maatschappelijk risico
4 Planologische vergelijking: nodig om causaal verband vast te stellen tussen de schadeoorzaak en de
schade.
5 Risicoaanvaarding: bijzondere vorm van eigen schuld in het planschaderecht
Wat is nadeelcompensatie?
• Aansprakelijkheid voor handelingen die de overheid rechtmatig verricht ter behartiging van
het algemeen belang:
• In de praktijk vooral van belang voor schade ten gevolge van:
Planologische maatregelen (planschade): bv. waardevermindering van onroerend goed
door wijzigen bestemmingsplan. Wijziging bestemmingsplan waardoor je woning minder
waard wordt.
Verkeersmaatregelen (herstel, afsluiting van bestaande wegen, aanleg van nieuwe).
Grote infrastructurele projecten (Noord/Zuidlijn, Ruimte voor de Rivier etc.)
Belangrijkste vormen van schade:
inkomensschade (omzetdaling van bedrijven, soms tijdelijk, soms permanent).
Bv: als een onderneming minder goed bereikbaar omzetdaling.
waardevermindering van woningen (belangrijkste vorm van planschade)
Bv: bestemmingsplan wordt gewijzigd eerst mocht o.g.v. bestemmingsplan naast jouw
woning alleen een kinderdagverblijf komen, maar nu ook een kerncentralen of coffeeshop.
tijdelijke derving van woongenot
Bv: stof – en geluidsoverlast
Het égalitébeginsel
Het beginsel op basis waarvan bestuursorganen gehouden zijn tot vergoeding van
onevenredige – buiten het normaal maatschappelijk risico vallende en op een beperkte
groep burgers rustende – schade ten gevolge van rechtmatige overheidshandelingen.
abnormale last
speciale last
,Verschijningsvormen van het égalitébeginsel
1. Komt tot uitdrukking in wettelijke regelingen (bijv. Wro, Waterwet, Verordening NZ-lijn, in
gemeentelijke verordeningen) en beleidsregels (Regeling Nadeelcompensatie Verkeer &
Waterstaat 1999).
Hoofdstuk 6 van de Natuurbeschermingswet, Boswet en Monumentenwet hebben allemaal
een schadevergoedingsregeling die is gebaseerd op het egalitébeginsel. Ook in
gemeentelijke verordeningen kan het egalitébeginsel worden gevonden. Het geeft aan aan
welke voorwaarden er voldaan moet worden wil schade gecompenseerd worden.
2. Is grondslag voor buitenwettelijke zuivere schadebesluiten.
Maar ook als er geen enkele wettelijke regelingen, beleidsregels of gemeentelijke
verordeningen zijn waarop je je kunt beroepen, kun je een beroep doen op het ongeschreven
egalitébeginsel. Dan vormt het een grondslag voor een buitenwettelijke zuiver schadebesluit.
Zuiver schadebesluit houdt in: je gaat het alleen maar hebben over de afwikkeling van het
schadeproces en je gaat niet meer kijken naar de rechtmatigheid van de schadeoorzaak. We
kijken puur naar het gedeelte schade.
3. Is norm waarvan de schending een onrechtmatige daad kan opleveren.
In bepaalde gevallen zal je naar de civiele rechter moeten vanwege de materiële en
processuele connexiteitseisen. In bepaalde gevallen zal je naar de civiele rechter meoten
gaan. Bij de civiele rechter kun je je niet beroepen op het egalitébeginsel. Dan is het
egalitébeginsel een norm waarvan schending een OD kan opleveren. Bij de burgerlijke
rechter kan je je niet beroepen op het egalitébeginsel. Boek 6 heeft een gesloten stelsel van
verbintenissen. Je moet het inpakken in een 6:162 BW verhaal. Wat moet je dan stellen? Er is
een OD jegens mij gepleegd omdat het egalitébeginsel geschonden is (Staat/Lavrijsen-
constructie).
Conclusie: idealiter heb je een wet in formele zin, gemeentelijke verordening of beleidsregel die
aangeven wanneer je recht hebt op schadevergoeding. Als je die niet hebt, kun je een beroep doen
op het ongeschreven egalitébeginsel. Afhankelijk van die connexiteitseisen zal je of naar de
bestuursrechter of naar de burgerlijke rechter. Als je bij de burgerlijke rechter belandt dan kun je niet
op het egalitébeginsel als dusdanig beroepen. Inpakken in een 6:162 BW verhaal. Er is een
onrechtmatige daad jegens mij gepleegd omdat égalité geschonden is.
Kosten van advisering zijn best hoog, omdat de criteria abnormale en speciale last best vaag zijn voor
een bestuursorgaan om invulling aan te geven. Begroten van schade is ook erg complex.
Deskundigen moeten hier vaak aan te pas komen.
Civielrechtelijke nadeelcompensatierechtspraak
Wanneer kom je nu doorgaans bij de civiele rechter terecht?
Bij afwezigheid van een geschreven nadeelcompensatiegrondslagen én schade door:
- Algemeen verbindend voorschriften: Leffers (HR 18 januari 1991, NJ 1992, 638) en Harrida
(20 juni 2003, AB 2004, 84).
- Beleidsregels: Van Vlodrop (HR 22 februari 2002, AB 2003, 249)
- Feitelijk handelen
Dit hangt samen met materiële en processuele connexiteitseisen.
Bij schade door een wet in formele zin:
HR 16 november 2001, AB 2002, 25 en HR 2 september 2011, NJ 2011, 391 (WHV)
(grondslag: art. 1 EP EVRM)
, Als er schade is veroorzaakt door een wet in formele zin ga je naar de civiele rechter.
Bovendien kun je geen beroep doen op het egalitébeginsel. Harmonisatiewet-arrest: je kunt
die formele wetten niet toetsen aan de Grondwet, maar ook niet aan ongeschreven
rechtsbeginselen waaronder het egalitébeginsel dus. Wetten in formele zin kunnen dus niet
aan het egalitébeginsel worden getoetst. Betekent dit dat je je schade dan niet kan verhalen?
Gelukkig niet. Je kunt je bij de civiele rechter beroepen op art. 1 EP EVRM (bescherming recht
op eigendom).
Staat/Lavrijsen-constructie
Een van de verschijningsvormen van het gelijkheidsbeginsel is de regel dat de onevenredig
nadelige — dat wil zeggen: buiten het normale maatschappelijk risico of het normale
bedrijfsrisico vallende, en op een beperkte groep burgers of instellingen drukkende —
gevolgen van een overheidshandeling of overheidsbesluit niet ten laste van die beperkte
groep behoren te komen, maar gelijkelijk over de gemeenschap dienen te worden verdeeld
(...). Uit deze regel vloeit voort dat het toebrengen van zodanige onevenredige schade bij
een op zichzelf rechtmatige overheidshandeling als de onderhavige huiszoeking jegens de
getroffene onrechtmatig is.
Als je bij de civiele rechter terechtkomt kun je je niet beroepen op het egalitébeginsel vanwege het
gesloten stelsel van verbintenissen. Wat moet je als burger stellen bij de civiele rechter? Het
toebrengen van onevenredige schade bij een op zichzelf rechtmatige overheidshandelen is jegens mij
onrechtmatig. Het rechtmatige handelen leverde toch een onrechtmatige gedraging op, namelijk het
veroorzaken van excessieve schade. Er is onrechtmatig jegens mij gehandeld, omdat het
egalitébeginsel is geschonden.
Er was eens…
Al vanaf eind Jaren ’90 pogingen tot opname algemene regeling nadeelcompensatie in Awb.
Algemene regeling nadeelcompensatie ontbreekt tot op de dag van vandaag in Awb.
Mei 2007 voorontwerp Wns
Wns op 15 februari 2013 gepubliceerd in Staatsblad
Deel dat ziet op titel 8.4 Awb (gedeelte dat ziet op schade veroorzaakt onrechtmatige
overheidsdaad) reeds in werking getreden (Stb. 2013, nr. 162)
Inwerkingtreding titel 4.5 Awb (gedeelte dat ziet op nadeelcompensatierecht) laat nog steeds
op zich wachten
Artikel 4:126 Awb (voorwaarden):
•Indien een bestuursorgaan
•in de rechtmatige uitoefening van zijn publiekrechtelijke bevoegdheid of taak schade veroorzaakt
•die uitgaat boven het normale maatschappelijke risico (abnormale last) en
•een benadeelde in vergelijking met anderen onevenredig zwaar treft (speciale last),
•kent het bestuursorgaan de benadeelde desgevraagd een vergoeding toe.
De Toekomst
Titel 4.5 Awb als hoofdbron van algemeen nadeelcompensatierecht: niet van toepassing op
strafrechtelijk veroorzaakte schade. Deze titel is ook niet van toepassing op schade
veroorzaakt door formele wetten aangezien formele wetgever geen bestuursorgaan is (zie
voorwaarden 4:126 Awb). Bestuursorgaan moet schade hebben veroorzaakt en niet de
formele wetgever. Dus daarvoor zal je naar de civiele rechter moeten.
Belangrijkste aanvulling in afd. 15.1 Ow. Titel 4.5 Awb wordt in de toekomst aangevuld met
afdeling 15.1 van de Omgevingswet.
Enkele minder belangrijke aanvullingen in bijv. art. 49e Kernenergiewet en art. 8.31 Wet
luchtvaart
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper madiha_e. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen