College aantekeningen
Hoorcollege week 1 (woord voor woord uitgetikt)
- Vak
- Omgevingsrecht
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Hoorcollege week 1 (woord voor woord uitgetikt)
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 20 pagina's
Voorbeeld 3 van de 20 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege week 1 Systeem en kerninstrumenten van het omgevingsrechtHoe ziet ons Nederlands omgevingsrecht in elkaar en hoe verhoudt het zich tot het internationale en
Europese omgevingsrecht? Daarnaast krijgen we deze week een overview van de kerninstrumenten
die we in ons stelsel hebben.
Inhoudsopgave
1. Wat is omgevingsrecht?
2. Waarom omgevingsrecht?
3. Omgevingsrecht en klimaat
4. Omgevingsrecht in breder verband
5. Europees omgevingsrecht
Omdat het heel belangrijk is om te beseffen dat eigenlijk vrijwel al het omgevingsrecht dat je
tegenkomt in het nationale stelsel is beïnvloed door het Europese omgevingsrecht.
6. Het huidige omgevingsrechtelijke stelsel
7. Omgevingsrechtelijke kerninstrumenten
8. De Omgevingswet
Op 1 april is er een kamerbrief geweest waarin is gezegd dat de Omgevingswet toch niet in
werking gaat treden op 1 januari 2021. Coronacrises speelt hierbij een rol maar het echte
probleem zit hem veel meer bij de grote digitale opgave die bij de Omgevingswet komt
kijken. Er komt een digitaal stelsel Omgevingswet. Dat is nog niet af en functioneert nog niet
goed.
9. Vragen?
Wat is omgevingsrecht?
Milieu
Bouw Water
Ruimtelijke
Omgevingsrecht Natuurbescherming
Ordening
Omgevingsrecht bestaat globaal uit vijf deelgebieden:
1. Ruimtelijk ordeningsrecht: regelt eigenlijk alle regels over het gebruik van de ruimte om je
heen en ook het gebruik van bouwwerken en gebouwen. Dus denk aan bestemmingsplan,
Tracébesluit etc. Mag je in een bepaald gebouw onderwijs geven? Mag je ergens wonen?
Mag je ergens een tankstation oprichten? Hoeveel afstand moet je dan aanhouden? Dat is
allemaal ruimtelijk ordeningsrecht.
2. Bouwrecht: regels over bouwen. Aan welke eisen moet je voldoen als je een bouwwerk of
een gebouw gaat oprichten? Heb je een vergunning nodig of ben je vergunning vrij? Aan
welke technische eisen moet je voldoen? Dat is bouwrecht.
1
, 3. Milieurecht: gaat over de milieugevolgen die bijv. bedrijven op het milieu hebben. Heb je een
omgevingsvergunning voor milieu nodig bijv. als een bedrijf een chemische installatie gaat
bouwen? Welke emissies mag je uitstoten? Welke gevolgen voor de luchtkwaliteit mag je als
bedrijf hebben? Mag je lozen op oppervlaktewater? Allemaal geregeld in het milieurecht.
4. Waterrecht: apart deelgebied in het omgevingsrecht. Dit wordt niet behandeld.
5. Natuurbeschermingsrecht: jullie hebben allemaal meegekregen dat de ABRvS het
Programma Aanpak Stikstof (PAS) heeft vernietigd. We zien dat het
natuurbeschermingsrecht steeds belangrijker wordt binnen het omgevingsrecht.
Waarom omgevingsrecht?
• Hierom!
Op het plaatje op de sheet zie je een vliegtuig landen op Sint Maarten, dus als je niet aan
goede ruimtelijke ordening zou doen waarbij je functies netjes van elkaar onderscheidt dan
krijg je dit soort gevolgen. Je moet functies van elkaar onderscheiden. Je moet je
leefomgeving leefbaar houden en je moet mensen beschermen tegen risicovolle bedrijven,
tegen verkeer te dichtbij. Het is eigenlijk gewoon boerenverstand. Dat boerenverstand is ook
terecht gekomen in de grondwet.
• Art. 21 Gw: de overheid heeft tot taak om de bewoonbaarheid van het land en verbetering
van leefmilieu te bewerkstelligen. Dit is een sociaal grondrecht. Het is dus een taak van de
overheid die je niet bij de rechter kunt afdwingen. Dat maakt het dus een beetje een
moeizame bepaling. Art. 21 Gw is wel uitgewerkt in allerlei verschillende wetten door de
Nederlandse overheid waarin het omgevingsrecht dus handen en voeten krijgt en daar kun je
natuurlijk wel een beroep op doen maar op art. 21 Gw zelf kan je geen beroep doen. Dat ligt
wat anders met de bepalingen van het EVRM.
• Art. 1 EP en 2 en 8 EVRM op Staat rust de positieve verplichting om te voorzien in een
omgevingsrechtelijk kader om schade aan eigendom en privé- en gezinsleven te voorkomen.
Het EHRM heeft gezegd dat in die bepalingen moet een positieve verplichting van de Staat
worden ingelezen om te voorkomen dat die rechten van art. 1 EP, 2 en 8 EVRM worden
aangetast. Dus je moet voorzien in een afdoende omgevingsrechtelijk kader om schade aan
het eigendomsrecht of aan een ernstige aantasting van gezinsleven of leven te voorkomen.
Je kan niet als staat helemaal niks doen op omgevingsrechtelijk gebied. Dan kan je in strijd
handelen met art. 1 EP, 2 en 8 EVRM.
• Margin of appreciation no impossible or disproportionate burden
(EHRM 28 februari 2012, Kolyadenko e.a.-Rusland, AB 2012/314)
In verschillende wetten (Wro, Wm, Wabo, Wnb, Tracéwet, Wgh etc)
Kolyadenko vs. Rusland: daarin zet het EHRM uiteen hoe de artikelen 2 en 8 EVRM werken
in het licht van ons omgevingsrechtelijk stelsel. Wat moet je wel doen en wat mag je niet
doen? En wat het EHRM daar in die zaak duidelijk zegt: je moet zorgen voor maatregelen. Je
mag niet stilzitten als overheid. Je moet zorgen dat je een goed omgevingsrechtelijk kader
hebt, maar hoe dat er precies uitziet daarbij heb je een ruime margin of appreciation. En dat
betekent ook dat de artikelen 2 en 8 EVRM geen impossible or disproportionate burden
opleggen aan een Staat. Dus je hoeft niet het meest perfecte omgevingsrecht te hebben. Je
hoeft niet het beste stelsel te hebben maar je moet wel maatregelen treffen. Je moet in ieder
geval zorgen voor een bepaalde basisbescherming voor de leefomgeving zodat die rechten
van het EVRM verzekerd kunnen worden. Dus je kan niet zomaar een stuwdam openzetten
zonder dat je de mensen beneden waarschuwt. Je kan niet geen onderhoud verrichten aan
een afwateringskanaal als je weet dat als je straks die stuwdam openzet er problemen gaan
ontstaan. Je moet zorgen voor een adequaat kader om dit soort problemen te kunnen
voorkomen.
2
, Omgevingsrecht en klimaat
• 2015: Klimaatakkoord van Parijs: opwarming aarde beperken tot maximaal 2 graden Celsius
(tot 2050 1,5 graden): gebruik fossiele brandstof zsm naar nihil
Wat heeft klimaat en omgevingsrecht met elkaar te maken? Daar zie je weer die art. 2 en 8
EVRM discussie. Urgenda was geen publiekrechtelijke zaak. Het was gewoon een civiele zaak
waarin Urgenda vorderde dat de Staat onrechtmatig handelde jegens Urgenda door
bepaalde klimaatafspraken niet na te komen. Het ging om de vraag: doet de overheid
voldoende om de klimaatopwarming te beperken en het ging dan over de doelen die uit het
internationale recht werden afgeleid om voor 2020 een bepaalde doelstelling te halen. In
2011 had onze overheid die doelstelling naar beneden bijgesteld. Daar was Urgenda het niet
mee eens en stapte naar civiele rechter. Op basis van een actie uit onrechtmatige daad
stapten ze naar de civiele rechter. Volgens Urgenda handelt de overheid onrechtmatig door
zo weinig te doen op korte termijn. Rechtbank, hof en Hoge Raad zien hier een
onrechtmatige daad in en het bijzondere aan deze zaak is dat die onrechtmatige daad wordt
geconstrueerd langs die lijnen van art. 2 en 8 EVRM. Terwijl als je die zaken van het EHRM
bekijkt waarin een schending van de artikelen 2 en 8 EVRM is geconstateerd in een
omgevingsrechtelijk verband dan zie je vooral incidenten zoals bij Kolyadenko die stuwdam
die werd opengezet terwijl het onderhoud van afwateringskanaal nalatig was en mensen niet
gewaarschuwd waren. Als je dan zegt ja klimaatopwarming… past dat in het kader van het
EHRM die bij schending van art. 2 en 8 EVRM altijd aangeeft dat er sprake moet zijn van een
real and immediate danger? Wat de Nederlandse rechters (Hof en HR) in de Urgenda-zaak
doen is wel spannend want die nemen een real and immediate danger aan terwijl op een
hele korte termijn natuurlijk niet veel mis zal gaan. HR: we zien wel dat onze uitleg van art. 2
en 8 EVRM ver gaat en is in ieder geval nieuw. Sinds kort kunnen er prejudiciële vragen aan
het EHRM gesteld worden. De Hoge Raad heeft aangegeven dat dat wel voor de hand had
gelegen om een vraag te stellen want een zaak als dit is echt wel nieuw. Dat betekent dat ze
eigenlijk prejudiciële vragen hadden willen stellen maar tegelijkertijd was daar geen tijd voor.
De Hoge Raad heeft daarom maar zelf besloten dat er sprake is van een real and immediate
risk of danger en schending van art. 2 en 8 EVRM.
Te weinig en te laat? HR 20 december 2019, AB 2020/24
⇒ HR legt vereiste van “real and immediate risk” van art. 2 en 8 EVRM ruim uit!
• Nationaal Klimaat- en Energieakkoord
• Klimaatwet legt kwantitatieve (punt)doelstellingen vast
1. in 2030 uitstoot CO2 49% lager dan in 1990
2. in 2050 uitstoot CO2 95% lager dan in 1990
• ⇒Urgenda wint klimaatzaak. En nu?
HR: dat er iets moet gebeuren is duidelijk maar welke maatregelen er moeten worden
getroffen behoren tot de margin of appreciation. Welke maatregelen je neemt moet je als
overheid zelf weten. Dat is een politieke keuze. Stel dat Urgenda vindt dat de overheid nog
steeds te weinig doet. Wat kunnen ze dan doen? Opnieuw naar de civiele rechter gaan en
dwangsom vorderen. Maar dit levert natuurlijk niet op wat ze willen. Voor velen blijft het dus
heel onduidelijk hoe het verder moet.
• Maar wel steeds meer windparken, zonnevelden, laadstations
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper madiha_e. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen