Programma colleges
1. Algemene inleiding
2. Rechtswaarborgen bij punitieve handhaving
Met name binnen het punitief bestuursrecht zien we voortdurend de discussie welke
waarborgen we moeten bieden. Het gaat om een criminal charge en dat het een criminal
charge is heeft consequenties. Dat maakt dat art. 6 EVRM volledig van toepassing is en dat
maakt het punitief bestuursrecht een soort pseudo strafrecht wordt, maar niet helemaal.
Dus die waarborgen binnen het punitief bestuursrecht lijken soms op het strafrecht maar zijn
het net niet helemaal en dat leidt binnen de literatuur en praktijk tot de discussie waar het
heen moet met het punitief bestuursrecht. Moet dat nog meer op het strafrecht lijken of
toch niet? Het kan zodanig op elkaar gaan lijken dat je moet nadenken over die
rechtswaarborgen.
3. Samenloop van sancties
Met name de Europese jurisprudentie wordt liberaler als het gaat om samenloop van
sancties. Stapeling van punitieve sancties die het EHRM op zich toelaat.
4. Onrechtmatig verkregen bewijs
Ook de overheid moet zich aan het recht houden. Als de overheid steken laat vallen heeft het
grote consequenties voor de zaak.
5. Wettelijke grondslag en onderzoeksbevoegdheden
Veel onderzoeksbevoegdheden maken inbreuk op grondrechten. Zodra je inbreuk maakt op
grondrechten dan vereist het EVRM een wettelijk grondslag. Vaak is die wettelijke grondslag
er ook maar in beide rechtsgebieden werken we ook met het fenomeen van de impliciete
wettelijke grondslag (vgl. art. 3 Politiewet). Taakstelling waaruit je bevoegdheden kunt
afleiden.
Hieronder een overzicht van een aantal voorbeelden waar het begrip handhaving goed naar voren
komt:
• ‘Fiets fout = fiets weg’ bestuursrechtelijke bevoegdheid: bestuursdwang
• Alcoholcontrole
• Het afbreken van een illegaal gebouwde dakkapel
• Het intrekken van een horecavergunning
• Het uitvaardigen van een strafbeschikking wegens fietsendiefstal
• Het opleggen van een straf wegens doodslag
• Het opleggen van een boete door de ACM of de Europese Commissie wegens overtreding
van het mededingingsrecht
Verschillende definities van het begrip handhaving:
• Elke handeling die erop is gericht de naleving van rechtsregels te bevorderen en de
overtreding daarvan te beëindigen (meest ruime definitie).
Bij deze ruime definitie valt preventie en voorlichting ook onder het begrip handhaving.
• Het uitoefenen van toezicht en het zo nodig opleggen en ten uitvoer leggen van sancties
(minder ruime definitie)
Bij deze ruime definitie valt het voorbereidend onderzoek, oftewel toezicht/opsporing tevens
onder het begrip handhaving.
• Het opleggen en ten uitvoer leggen van sancties en maatregelen ( enge definitie)
Handhaving is het bewerkstelligen dat regels worden nageleefd: toezicht, opsporing en
sanctionering zijn daarvan (slechts) onderdelen
, Tafel van elf = een beleidsinstrument. Dat was een instrument waarmee handhavers zich konden
afvragen hoe groot de kans is dat een regel wordt nageleefd en wat moet er gedaan worden om zo
een regel succesvol te handhaven. Tafel van Elf maakt onderscheid tussen spontane naleving en
handhaving. Handhaving, oftewel deterrence gaat echt over afschrikking, toezicht, opsporing,
sancties opleggen etc.
• Beleidsinstrument ter evaluatie van het handhavingsbeleid van bestaande wetgeving of ter
beoordeling van de ‘handhaafbaarheid’ van toekomstige wetgeving
• Elf factoren/dimensies die relevant zijn bij beantwoording van de vraag waarom burgers of
bedrijven publiekrechtelijke normen al dan niet naleven
• Tweedeling tussen dimensies voor spontane naleving ( compliance) en dimensies van
handhaving (deterrence)
Spontane naleving (compliance)
1. Kennis van regels
a. Bekendheid met regels
b. Duidelijkheid van regels
Als je de norm niet kent, kun je hem ook niet naleven. Hoe beter je de regels kent, hoe beter je die
kunt naleven. Een voorbeeld hiervan is de Belastingdienst. Regels moeten eenduidig en duidelijk zijn
wil je ze ook kunnen naleven. Voorbeeld: bord langs de snelweg. Je mag 130 rijden maar behalve
tussen 18:00-19:00 uur. Behalve als je een aanhangwagen hebt etc. Niet duidelijk.
2. Kosten/baten (excl. kosten van sanctionering)
a. Financieel/economisch
b. Immaterieel
Wat levert overtreding mij op en wat naleving mij op en wat kost overtreden en wat kost naleven.
Let op: dit gaat nog steeds over spontane naleving. Het gaat niet om de kosten van de sanctie die
boven je hoofd hangt. Voorbeeld: met 60 km/h over een verkeersdrempel rijden. Bumper eraf wordt
dan een groot kostenpost. Op tijd op werk komen kan dan als baat hiertegenover afgewogen
worden. Imagoschade kan je mee nemen in een kosten en baten analyse.
3. Mate van acceptatie
a. Beleidsdoel
b. Uitwerking beleid
Moreel besef speelt een rol. Voorbeeld: gij zult niet doden. Dat vinden we allemaal. Deze regels
onderschrijven wij als mens allemaal.
4. Normgetrouwheid doelgroep
a. Overheidsgezag
b. Concurrerend gezag
Sommige normen richten zich op speciale doelgroepen. De ene doelgroep is wat normgetrouwer dan
een andere doelgroep. Kinderen en jeugdigen zijn bijvoorbeeld eerder geneigd tot overtreding van
normen dan volwassenen en senioren. Per sector kun je een inschatting maken of het een
normgetrouwe groep is. Concurrerend gezag speelt hierbij een rol. Wat wordt hiermee bedoeld? Een
ander conflicterend normenkader. Een voorbeeld hiervan is de Kerk/het geloof. Het geloof kan
andere dingen voorschrijven dan wat wij in de wet hebben staan.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper madiha_e. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.