College aantekeningen
Hoorcollege week 4 (woord voor woord uitgetikt)
Hoorcollege week 4 (woord voor woord uitgetikt)
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege week 4 Onrechtmatig verkregen bewijsIn het bewijsrecht komen twee waarden bij elkaar in het proces die soms gelijk met elkaar oplopen
maar die ook best wel kunnen botsen. Dat is aan de ene kant het belang van waarheidsvinding (hoe
belangrijk vinden we waarheidsvinding in het bestuursrecht en strafrecht?) en aan de andere kant
rechtsbescherming (welke positie komt de verdachte of overtreder toe en welke waarborgen heeft
een persoon in het proces nodig). Soms zal je zien dat het bestuursrecht minder rechtsbescherming
biedt. Dat de nadruk ligt op het algemeen belang en dat er gehandhaafd moet worden groter is dan
in het strafrecht waarin er geselecteerd wordt in zaken vanwege het opportuniteitsbeginsel. Aan de
andere kant dat je zal zien dat de rechtsbescherming in het bestuursrecht soms sterker is dan in het
strafrecht. Soms wordt je in het bestuursrecht als overtreder meer beschermd in je rechtspositie dan
in het strafrecht.
Programma van vandaag
1. Verschil / overeenkomsten bewijsstelsels; gevolgen voor rechtsbescherming /
waarheidsvinding?
2. Ontwikkeling van leerstuk onrechtmatig verkregen bewijsmateriaal
3. Europese invloeden
Theorie van stelsels
• Een gesloten negatief-wettelijk stelsel (strafrecht) versus een vrij-bewijsleer (bestuursrecht)
Een gesloten negatief-wettelijk stelsel: alleen bewijs kan leveren met middelen die door de
wet zijn toegelaten en alleen die mag je gebruiken voor de rechterlijke overtuiging. Als die
middelen niet wettelijk gereguleerd zijn dan mag je die niet gebruiken voor je
oordeelsvorming.
Vrij-bewijsleer: bewust voor kiezen om de rechter vrij te laten in zijn oordeelsvorming. Dat
betekent dat hij eigenlijk alle bewijsbeslissingen die hij neemt dat die niet beperkt is door
regels. Dus de bestuursrechter mag zelf weten welke bewijsmiddelen hij toelaat in het
proces, hij mag zelf weten welke bewijskracht toekomt aan bepaalde bewijsmiddelen en hij
mag zelf weten wanneer hij overtuigd is.
Waarom is door de wetgever gekozen voor een vrij-bewijsleer?
Het is een bewuste keuze van de wetgever geweest om geen bewijsrecht in de Awb op te
nemen en die keuze is bewust omdat men de vrij-bewijsleer aanhangt.
Bewijsrecht gaat over waarheidsvinding en waarheidsvinding is voor een heel groot gedeelte
niet juridisch. Waarheidsvinding is voor een groot gedeelte logica, natuurwetenschappelijk
bewijs, rechtspsychologie. Daarnaast hebben we juridische regels die ervoor zorgen dat het
proces eerlijk verloopt. En als je denkt dat in de kern waarheidsvinding niet juridisch is dan
heb je daar ook niet zoveel regels voor nodig.
Bijna elk stelsel, alsook het strafrecht gaat uit van een vrij-bewijsleer en daaromheen zijn er
slechts een paar beperkende maatregelen zitten. Als je gaat kijken naar dat negatief-wettelijk
stelsel dan zijn die waarborgen ook wel heel licht omdat eigenlijk alles wat qua
opsporingshandelingen verricht is en in een schriftelijk document terecht komt dat kan de
rechter als schriftelijk document tot zich nemen en kan op die wijze bewijs worden geleverd.
Dus het creëren van paar wettelijke bewijsmiddelen dat alleen die voor de overtuiging
gebruikt mag worden dat is zo makkelijk te omzeilen omdat je alles in een schriftelijke akte
kan vastleggen dat je eigenlijk alles in het proces kan krijgen wat je wil. Dus in essentie een
vrij-bewijsleer. Dat geldt ook wel voor het civiele recht maar bij het civiele recht krijg je nog
wel een andere dimensie dan bij bestuursrecht en strafrecht. Bij bestuursrecht en strafrecht
, is allebei publiekrecht. Gaat allebei over handhaving van het algemeen recht. Het civiele
recht dat is meer voor conflicten tussen burgers (meer gelijkwaardige horizontale
verhoudingen). In het civiele recht heeft men wel een flinke beperking in dat bewijsrecht
zitten doordat men een stelplicht – en betwistplicht heeft voor partijen. Dat maakt voor de
taak van de civiele rechter veel uit. Waar is het strafrecht en bestuursrecht de rechter
dominus litis is; hij bepaalt wat er op zitting gebeurt en wat hij nodig heeft. In civiele proces is
er partijautonomie. Partijen bepalen wat de feiten zijn en die moeten gesteld worden en als
feiten niet gesteld zijn door een van de partijen mag de civiele rechter er niet aan komen.
Aan de andere kant moet de wederpartij die gestelde feiten betwisten omdat ze anders voor
waar worden aangenomen. Dat maakt dat de dimensies in het bewijsrecht voor dat
strafrecht en bestuursrecht meer op elkaar lijken omdat de rechter meer mag en meer
armslag heeft en het civiele recht veel meer macht bij de partijen legt.
• Wat is het doel van bewijsrecht?
Waarheidsvinding één getuige is geen getuige bevordert de waarheidsvinding. Meest
kwetsbare bewijsmiddelen eruit filteren door wettelijke bepaling. Waarheidsvinding is niet
het enige doel van bewijsregels want als we alleen maar aan waarheidsvinding zouden doen
dan zouden we waarschijnlijk ontzettend ver gaan in ons onderzoek. Maar dat kan niet want
anders zou er een inbreuk worden gemaakt op mensenrechten zoals recht op privacy (artikel
8 EVRM). Dat kan niet. Bewijsregels hebben ook als doel om rechtsbescherming te bieden.
Om te voorkomen dat niet te ver in privacy wordt getreden. Gedeelte van bewijsregels
moeten jou beschermen tegen te vergaande waarheidsvinden. Daarom hebben we bijv. een
leerstuk van onrechtmatig verkregen bewijs. We hebben ook bewijsregels die het materiële
recht ten doel staan. Soms willen we iets bereiken met het materiële recht waarvan we
weten dat dat ontzettend moeilijk is te bereiken omdat we weten dat dat onmogelijke
bewijsposities zijn waarin mensen komen. We gaan uit van ficties en vermoedens
(bijvoorbeeld: elke keer als er een aanrijding heeft plaatsgevonden dan vermoeden wij dat
het de schuld is van het gemotoriseerde voertuig of kenteken geflitst dan gaan wij ervan uit
dat de geregistreerde burger de overtreder is. Het maakt daarbij niet uit wie achter het stuur
zat. En als iemand anders erachter heeft gezeten, moet jij dat maar bewijzen). Zo kunnen we
bewijsrecht inzetten om effectief te kunnen handhaven en het algemeen belang effectief te
kunnen beschermen.
• Historische ontwikkeling: van godsoordelen (middeleeuwen), naar rationaliteit (renaissance),
opkomst natuurwetenschappelijk bewijs en cognitieve wetenschap. Mogelijkheid tot
waarheidsvinding zien we steeds meer uitbreiden; DNA-onderzoek, data vergaren. We
hebben nu een enorme potentie om de waarheid te vinden en daar passen we ook onze
bewijsregels op toe. Tien jaar geleden kon je bijna geen enkele uitspraak over artikel 8 EVRM
vinden, vind je nu heel veel rechtspraak over artikel 8 EVRM.
Persoonlijke overtuiging strafrechter gaat eruit bij modernisering van het Wetboek.
Wat is bewijzen?
• Bewijzen = de rechter / het bestuur overtuigen van bepaalde feiten, zodat deze ze voor waar
houdt. De waarheid valt niet aan te tonen. Hoe het menselijk brein informatie verwerkt en
onthoudt dat je eigenlijk nooit 100% betrouwbaar zeker weet dat iets gebeurd is. In
filmbeelden kan geknipt zijn. Heb jij zelf iets gezien maar we weten dat jouw geheugen niet
betrouwbaar is. In die zin dat wat jij ziet interpreteert en vaak vermengt met eerdere
herinneringen. Zodra jij al een vraag hebt gekregen over wat jij je herinnert dat dat kan
sturen wat jij herinnert. We vragen vooral administratie, rekeningafschriften (objectief
bewijsmateriaal). 100% waarheid vinden is in het juridische proces een fictie omdat we ook
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper madiha_e. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 82191 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen